Olszankowate

Olszankowate
Ilustracja
Olszanka japońska
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

Ranunculanae

Rząd

jaskrowce

Rodzina

olszankowate

Nazwa systematyczna
Eupteleaceae K. Wilhelm
Samenpflanzen: 17. 12 Nov 1910[3]
Kwiatostany olszanki japońskiej

Olszankowate (Eupteleaceae K. Wilh.) – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu jaskrowców (Ranunculales). Obejmuje tylko dwa gatunki z rodzaju olszanka (Euptelea) występujące we wschodniej Azji[2]. Olszanka chińska E. pleiosperma rośnie w wilgotnych lasach od wschodnich Himalajów po środkowej Chiny, a olszanka japońska E. polyandra w lasach centralnej i południowej Japonii[4].

Drzewa te uznawane są za atrakcyjne i bywają uprawiane w kolekcjach dendrologicznych[4]. Zapłodnienie u tych roślin następuje czasem nawet dwa miesiące po zapyleniu[5].

Morfologia

Pokrój
Małe drzewa i okazałe krzewy zrzucające liście w okresie zimy, osiągające do 15 m wysokości[4].
Liście
Skrętoległe (na końcach krótkopędów gęsto skupione), pojedyncze, ogonkowe. Charakterystyczne dla tych roślin jest silne, pierzaste użyłkowanie kolistej blaszki liściowej, poszczególne nerwy dochodzą do końca silnie i nieregularnie piłkowanego brzegu liścia[6][2]. Liście za młodu są czerwonawe, jesienią przebarwiają się na czerwono i żółto[4].
Kwiaty
Zebrane w kwiatostany pojawiające się przed rozwinięciem liści. Skupienia tworzy 6–12 kwiatów wyrastających z kątów podsadek. Kwiaty są obupłciowe, pozbawione okwiatu. Pręcików jest 6–19 i rozwijają się one przed słupkiem (kwiaty są przedprątne). Owocolistki w liczbie 8–31, wolne, z 1–3 zalążkami. Na szczycie z znamieniem silnie podzielonym na podobieństwo szczoteczki do zębów[6][2].
Owoce
Niewielkie, dyskowate skrzydlaki wyrastające na szypułkach[6]. Młode są żywoczerwone, zawierają 1–3 nasiona[4].

Systematyka

Rodzina umieszczana w różnych pozycjach systematycznych w dawniejszych klasyfikacjach okrytonasiennych. Przez Cronquista (1981) uważana za siostrzaną dla grujecznikowatych (Cercidiphyllaceae), wiązana była także z eukomiowatymi (Eucommiaceae)[2]. Dawniej rośliny te zaliczane były do wiązowatych (Ulmaceae) i trochodendronowatych (Trochodendraceae)[7].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Klad bazalny w obrębie rzędu jaskrowców (Ranunculales), stanowiącego z kolei klad bazalny w obrębie kladu dwuliściennych właściwych (eudicots).

jaskrowce

olszankowate Eupteleaceae




makowate Papaveraceae





krępieniowate Lardizabalaceae



Circaeasteraceae





miesięcznikowate Menispermaceae




berberysowate Berberidaceae



jaskrowate Ranunculaceae







Podział[6][8]
  • Rodzaj: Euptelea Siebold & Zucc.
    • Euptelea pleiosperma J. D. Hooker & Thomsonolszanka chińska
    • Euptelea polyandra Siebold. & Zuccolszanka japońska

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. a b c d e Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-01-27] (ang.).
  3. James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. University of Maryland. [dostęp 2010-09-28]. (ang.).
  4. a b c d e Roger Philips, Martyn Rix: The botanical garden. Vol. 1 Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 262. ISBN 0-333-73003-8.
  5. David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 354. ISBN 978-1-107-11502-6.
  6. a b c d Dezhi Fu & Peter K. Endress: Eupteleaceae. [w:] Flora of China [on-line]. efloras.org. [dostęp 2010-09-28]. (ang.).
  7. Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste D-H. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996. ISBN 83-01-12029-0.
  8. Euptelea polyandra - Siebold.&Zucc.. [w:] Plants for the Future [on-line]. [dostęp 2010-09-28]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Euptelea polyandra 0904.JPG
Autor: Qwert1234, Licencja: CC BY-SA 3.0
Euptelea polyandra,Aizu area,Fukushima pref.,Japan
Euptelea polyandra 01.jpg
Autor: Σ64, Licencja: CC-BY-SA-3.0
フサザクラ (学名:Euptelea polyandra)