Omieg

Omieg
Ilustracja
Morfologia (D. pardalianches)
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

omieg

Nazwa systematyczna
Doronicum L.
Sp. Pl. 885. 1753
Typ nomenklatoryczny

Doronicum pardalianches L.[3]

Synonimy
  • Arnica Boehmer in C. G. Ludwig[3]
  • Aronicum Neck. ex Rchb.
  • Fullartonia DC.
  • Grammarthron Cass.[4]
Omieg górski
Omieg wschodni

Omieg (Doronicum L.) – rodzaj roślin należący do rodziny astrowatych. Obejmuje 29 gatunków[4]. Zasięg rodzaju obejmuje Eurazję i północno-zachodnią Afrykę[4]. Niektóre omiegi są uprawiane jako rośliny ozdobne. Jako takie zawleczone i zdziczałe w występują też w Ameryce Północnej[5]. W polskiej florze dwa gatunki występują jako rodzime (omieg górski D. austriacum i omieg kozłowiec D. clusii), kilka kolejnych jest uprawianych[6].

Morfologia

Organy podziemne
Kłącza, czasem z rozłogami[5].
Łodyga
Zwykle pojedyncza, wyprostowana, osiągająca wysokość od 10 do 90 cm, rzadko do 150 cm[5].
Liście
Odziomkowe i łodygowe, skrętoległe, siedzące lub ogonkowe (u nasady ogonek często rozszerzony, otulający uszkami łodygę). Blaszka liściowa jajowata, eliptyczna lub lancetowata. Brzeg liścia cały lub ząbkowany. Powierzchnia liścia gładka lub owłosiona, u niektórych gatunków owłosiona gruczołowato (zwłaszcza na nerwach)[5].
Kwiaty
Zebrane w koszyczki ustawione pojedynczo na szczycie łodygi lub skupione w większej liczbie w formie baldachogrona. Szypułki pod koszyczkami często gruczołowato owłosione. Okrywa dzwonkowata, półkulista lub szersza o średnicy 22–40 mm. Listki okrywy trwałe i liczne, w 2–3 szeregach, wzniesione lub rozpostarte, lancetowate lub równowąskie, jednakowej długości, na skraju czasem błoniaste, często orzęsione, na powierzchni owłosione. Dno koszyczka wypukłe lub półkoliste, gładkie lub z drobnymi zagłębieniami. Kwiaty języczkowe w liczbie od 13 do ponad 40 (u odmian ogrodowych często liczniejsze), płodne, z koroną żółtą. Kwiatów rurkowatych jest w koszyczku od 50 do ponad 250, są obupłciowe, płodne, z żółtą, rurkowatą koroną zakończoną pięcioma płatkami wyprostowanymi lub odgiętymi. Puch kielichowy trwały zwykle z 40–60 włosków, czasem brak w kwiatach języczkowatych[5].
Owoce
Spłaszczone, jajowate, opatrzone 5 lub 10 żebrami, gładkie lub owłosione[5].

Biologia

Byliny. Liczba chromosomów 2n = 60[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny astrowatych (Asteraceae) zaliczany w jej obrębie do podrodziny Asteroideae i do plemienia Senecioneae[7] lub wyodrębniany we własnym, monotypowym plemieniu Doroniceae[8][9].

Wykaz gatunków[4][6][10]
  • Doronicum altaicum Pall.
  • Doronicum austriacum Jacq. – omieg górski
  • Doronicum cacaliifolium Boiss. & Heldr.
  • Doronicum calotum (Diels) Q.Yuan
  • Doronicum carpaticum (Griseb. & Schenk) Nyman – omieg karpacki
  • Doronicum carpetanum Boiss. & Reut. ex Willk. & Lange
  • Doronicum cataractarum Widder
  • Doronicum caucasicum M.Bieb. – omieg wschodni
  • Doronicum clusii (All.) Tausch – omieg kozłowiec
  • Doronicum columnae Ten. – omieg sercowaty, o. sercolistny
  • Doronicum conaense Y.L.Chen
  • Doronicum corsicum (Loisel.) Poir.
  • Doronicum dolichotrichum Cavill.
  • Doronicum × excelsum (N.E.Br.) Stace
  • Doronicum falconeri C.B.Clarke ex Hook.f.
  • Doronicum × fritschii Widder
  • Doronicum glaciale (Wulfen) Nyman – omieg lodnikowy
  • Doronicum × grafii Widder
  • Doronicum grandiflorum Lam. – omieg wielkokwiatowy
  • Doronicum × halacsyi Eichenf.
  • Doronicum haussknechtii Cavill.
  • Doronicum hungaricum Rchb.f. – omieg węgierski
  • Doronicum kamaonense (DC.) Alv.Fern.
  • Doronicum macrophyllum Fisch.
  • Doronicum maximum Boiss. & A.Huet
  • Doronicum × minutilloi Peruzzi
  • Doronicum oblongifolium DC.
  • Doronicum pardalianches L. – omieg zachodni
  • Doronicum × pardalianchoides Bornm. & Koch
  • Doronicum plantagineum L. – omieg babkolistny
  • Doronicum × prennii Widder
  • Doronicum pyrenaicum (J.Gay ex Gren. & Godr.) Rivas Mart.
  • Doronicum reticulatum Boiss.
  • Doronicum stenoglossum Maxim.
  • Doronicum turkestanicum Cavill.
  • Doronicum wendelboi J.R.Edm.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].
  4. ↑ a b c d Doronicum L.. W: Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-11].
  5. ↑ a b c d e f g Doronicum in Flora of North America (ang.). eFloras.org. [dostęp 2009-01-05].
  6. ↑ a b Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 71, ISBN 978-83-62975-45-7.
  7. ↑ Panero J.L., Funk V.A.. Toward a phylogenetic subfamilial classification for the Compositae (Asteraceae). „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 115 (4), s. 909–922, 2002. Biological Society of Washington. 
  8. ↑ J.L. Panero. New combinations and infrafamilial taxa in the Asteraceae. „Phytologia”. 87, s. 1-14, 2005. 
  9. ↑ Doroniceae Panero. W: Compositae. The Global Database [on-line]. The International Compositae Alliance. [dostęp 2022-07-11].
  10. ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 71. ISBN 978-83-925110-5-2.

Media użyte na tej stronie

Doronicum pardalianches Sturm56.jpg

Doronicum pardalianches L.

Original Caption
Echte Gemswurz, Doronicum pardalianches
Doronicum austriacum a3.jpg
Autor: Opioła Jerzy, Licencja: CC BY 2.5
Doronicum austriacum (pl. omieg górski), habitat: Tatra Mountains, Dolina Kondratowa