Omnibus (pojazd)

Omnibus konny
Omnibus w Antwerpii
Warszawski Omnibus Konny na ul. Freta w Warszawie

Omnibus, autobus konnypojazd wieloosobowy, przeważnie kryty, utrzymujący regularną komunikację. Od XVII do XIX wieku konny, a następnie z napędem. Prawdopodobnie pierwszy tego typu pojazd zaprojektował słynny naukowiec Blaise Pascal.

Pochodzenie nazwy

Słowo pochodzi od łacińskiego słowa omnibus „dla wszystkich”, gdzie -bus jest końcówką dativu pluralis (odpowiednika polskiego celownika). Z połączenia tej końcówki z cząstką auto (grecki zaimek αυτο – ono, samo) powstał wyraz autobus. Pojazdy silnikowe określano w Niemczech jako Automobil-Omnibus (omnibus samochodowy), a następnie Auto-Omnibus, co skrócono na autobus, jakkolwiek Niemcy nadal używają słowa Omnibus na określenie autobusu. Nazwy omnibus użyto na znaczenie autobusu międzymiastowego w encyklopedii Samochody od A do Z, WKŁ, Warszawa 1961, gdzie podjęto próbę unormowania nazw różnych rodzajów autobusów.

Historia

Konny omnibus

Pierwszy konny omnibus uruchomiono w Paryżu w 1662 roku. Z biegiem czasu środek transportu zaczął się upowszechniać, tak aby w XIX wieku być już znanym w większości dużych miast Europy.
Jego stosowanie związane było z rozwojem mobilności i komunikacji mieszkańców miast okresu rewolucji przemysłowej i ekspansji mieszczaństwa.

Upowszechnienie się omnibusów w miastach wiązało się z budową dworców kolejowych, bowiem pasażerowie kolei często za ich pomocą podróżowali od stacji do oddalonych dzielnic lub pobliskich miejscowości (tak było np. w przypadku stacji Hamburg-Altona).

Autobus

Na terenie Polski pierwsze omnibusy z silnikiem powstały w warszawskiej fabryce powozów „W. Romanowski” w 1904 roku.

W 1900 r. szczecińska firma Stoewer uruchomiła pierwszą w Europie fabrykę autobusów[1].

Szczególnymi omnibusami, z racji miejsca funkcjonowania, były konne omnibusy − po wstrzymaniu komunikacji Tramwajowej − warszawskiego getta, nazywane tam popularnie „konhellerkami”, od nazwisk twórców i właścicieli tego przedsiębiorstwa - Kona i Hellera.

Dane techniczne polskich omnibusów z 1904 r.[2]

  • silnik spalinowy: francuski „Mutel” o mocy 10-12 KM
  • prędkość maksymalna: 20 (35) km/h
  • liczba pasażerów: 7 + kierowca
  • konstruktorzy: mechanik Wincenty Schindler i inż. Henryk Brzeski

Zobacz też

Przypisy

  1. Grochowiak R. Molewicz M, Autobusy komunikacji miejskiej w Szczecinie 1928-2008., 2008.
  2. Tygodnik Ilustrowany nr 35 z 1904 r. str. 671.

Media użyte na tej stronie