Onchopristis

	Onchopristis
	Ernst Freiherr Stromer von Reichenbach, 1917
	Okres istnienia: kreda wczesna i kreda późna PreЄ Є O S D C P T J K Pg N Q ↓
	; Ząb rostralny przypisany do gatunku Onchopristis numidus
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ryby chrzęstnoszkieletowe
Rząd	piłokształtne
Rodzina	piłowate
Rodzaj	Onchopristis
	Synonimy
	Platyspondylus
	Gatunki
	Onchopristis dunklei,; Onchopristis numidus,; Onchopristis pharao;

Onchopristis – rodzaj wymarłych ryb chrzęstnoszkieletowych z rodziny piłowatych, znanych ze stanowisk w Afryce Północnej, Nowej Zelandii, Peru oraz ze Stanów Zjednoczonych; rodzaj Onchopristis występował na przełomie epok kreda wczesna i kreda późna.

Odkrycie

Rodzaj Onchopristis po raz pierwszy został opisany w 1905 roku przez francuskiego paleontologa Émile Haug na podstawie zębów rostralnych pochodzących z Algierii, które zostały przypisane do gatunku Gigantichthys numidus^[3]. W 1927 roku Ernst Freiherr Stromer von Reichenbach badając skamieniałości ryb z Egiptu natrafił również na ten sam rodzaj zębów rostralnych i przypisał je do tego samego gatunku. Jednocześnie zmienił nazwę rodzajową z Gigantichthys na Onchopristis. C. Werner w 1989 roku zaproponował nową nazwę dla tego rodzaju – Sechmetia, która określana jest terminem nomen nudum – nazwa taka nie jest oficjalnie stosowana do celów nomenklatury zoologicznej^[3].

Okres istnienia i występowanie

Najstarsze skamieniałości ryb z rodzaju Onchopristis pochodzą z epoki kreda wczesna ze stanowisk zlokalizowanych w Stanach Zjednoczonych oraz Algierii i Libanie, datowanych odpowiednio na wiek apt (125–112 mln lat temu) oraz alb (112–100 mln lat temu)^[3]^[4]. Gatunek O. numidus znany jest ze stanowisk położonych w Algierii, północnym Nigrze i Libii, datowanych na wiek cenoman (100–93,5 mln lat temu)^[3]. Skamieniałości odkryte w Peru zostały przypisane do gatunku O. pharao i datowane są na wieki cenoman, turon i koniak (100–86 mln lat temu)^[5]. W 1976 roku w Nowej Zelandii natrafiano na najmłodsze skamieniałości ryb z rodzaju Onchopristis, które zaliczone zostały do gatunku O. dunklei, istniejącego na przełomie kampanu i mastrychtu (83,5–65,5 mln lat temu)^[4].

Morfologia

Ryby z rodzaju Onchopristis zostały w głównej mierze opisane na podstawie zębów rostralnych (zlokalizowanych na pile). Zęby rostralne charakteryzowały się podłużnym i lancetowatym kształtem o spiczastym zakończeniu^[3]^[4]. Dorosłe osobniki mogły osiągać do 8 m długości ciała^[2].

Paleobiologia

Ryby z rodzaju Onchopristis były drapieżnikami prowadzącymi przydenny tryb życia. Prawdopodobnie potrafiły wyczuwać i zabijać potencjalne ofiary za pomocą rostrum (tak samo jak współczesne ryby z rzędu piłokształtnych). Ślady kopalne sugerują, iż ryby mogły padać ofiarą drapieżnego dinozaura – Spinozaur^[2].

Kultura masowa

W kulturze masowej rodzaj Onchopristis pojawia się w serialu dokumentalnym Planet Dinosaur produkcji BBC. Rodzaj Onchopristis występuje w pierwszym odcinku pt. Lost World, który przedstawia życie na Ziemi 95 mln lat w okresie kreda w północnej Afryce^[6].

Przypisy

↑ E. Stromer: Ergebnisse der Forschungsreisen Prof. E. Stromers in den Wüsten Ägyptens. II. Wirbeltier-Reste der Baharije-Stufe (unterstes Cenoman). 4: Die Säge des Pristiden Onchopristis numidus Haug sp. und über die Sägen der Sägehaie. Abhandlungen der Königlich Bayerischen Akademie der Wissenschaften, Math.-naturwiss., s. 28.
↑ ^a ^b ^c ^d Onchopristis (ang.). Prehistoric-wildlife.com. [dostęp 2014-04-08].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e P. M. Brito, D. B. Dutheil: Articulated cranium of Onchopristis numidus (Sclerorhynchidae, Elasmobranchii) from the Kem Kem Beds, Morocco (ang.). Terre-a-terre.fr. [dostęp 2014-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-13)].
↑ ^a ^b ^c W. Keyes. Records of the northern hemisphere Cretaceous Sawfish genus Onchopristis(order batoidea) from New Zealand. „New Zealand Journal of Geology and Geophysics”. 20, s. 263–272, 6 sierpnia 1976.
↑ S. Klug, J. Kriwet: Presence of the extinct saw ﬁsh, Onchosaurus (Neoselachii, Sclerorhynchiformes)in the Late Cretaceous of Peru with a review of the genus (ang.). Academia.edu. [dostęp 2014-04-09].
↑ Lost World (ang.). Bbc.co.uk. [dostęp 2014-04-09].

[1] E. Stromer: Ergebnisse der Forschungsreisen Prof. E. Stromers in den Wüsten Ägyptens. II. Wirbeltier-Reste der Baharije-Stufe (unterstes Cenoman). 4: Die Säge des Pristiden Onchopristis numidus Haug sp. und über die Sägen der Sägehaie. Abhandlungen der Königlich Bayerischen Akademie der Wissenschaften, Math.-naturwiss., s. 28.

[Prehistoric-2] Onchopristis (ang.). Prehistoric-wildlife.com. [dostęp 2014-04-08].

[Brito&Dutheil-3] P. M. Brito, D. B. Dutheil: Articulated cranium of Onchopristis numidus (Sclerorhynchidae, Elasmobranchii) from the Kem Kem Beds, Morocco (ang.). Terre-a-terre.fr. [dostęp 2014-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-13)].

[Keyes-4] W. Keyes. Records of the northern hemisphere Cretaceous Sawfish genus Onchopristis(order batoidea) from New Zealand. „New Zealand Journal of Geology and Geophysics”. 20, s. 263–272, 6 sierpnia 1976.

[5] S. Klug, J. Kriwet: Presence of the extinct saw ﬁsh, Onchosaurus (Neoselachii, Sclerorhynchiformes)in the Late Cretaceous of Peru with a review of the genus (ang.). Academia.edu. [dostęp 2014-04-09].

[6] Lost World (ang.). Bbc.co.uk. [dostęp 2014-04-09].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne