Ondine (1931)

Ondine (Q166)
Klasa

okręt podwodny

Typ

Orion

Historia
Stocznia

Chantiers Dubigeon,
Nantes

Położenie stępki

30 sierpnia 1929

Wodowanie

4 maja 1931

 Marine nationale
Wejście do służby

5 lipca 1932

Los okrętu

złomowany w kwietniu 1943

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


558 ton
787 t

Długość

66,75 m

Szerokość

6,2 m

Zanurzenie

4,4 m

Zanurzenie testowe

80 m

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1400 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1000 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


14 węzłów
9 w.

Zasięg

powierzchnia: 4000 Mm przy 10 w.
zanurzenie: 82 Mm przy 5 w.

Sensory
hydrofony
Uzbrojenie
1 działo kal. 75 mm, 1 wkm kal. 13,2 mm
9 torped
Wyrzutnie torpedowe

6 × 550 mm
2 × 400 mm

Załoga

41

Ondine (Q166) – francuski dwukadłubowy okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z dwóch zbudowanych jednostek typu Orion. Okręt został zwodowany 4 maja 1931 roku w stoczni Chantiers Dubigeon w Nantes, a w skład Marine nationale wszedł 5 lipca 1932 roku. Jednostka pełniła służbę na Morzu Śródziemnym, a po zawarciu zawieszenia broni między Francją a Niemcami została przejęta przez Brytyjczyków i przekazana marynarce Wolnych Francuzów. Z powodu złego stanu technicznego „Ondine” stała się źródłem części zamiennych dla innych francuskich okrętów, a w kwietniu 1943 roku została zezłomowana.

Projekt i budowa

„Ondine” zamówiona została w ramach programu rozbudowy floty francuskiej z 1928 roku[1][2]. Okręt, zaprojektowany przez inż. Jeana Simonota, należał do ulepszonej w stosunku do 600-tonowych typów Sirène, Ariane i Circé serii jednostek o wyporności 630 ton[3][4][a]. Usunięto większość wad poprzedników: okręty charakteryzowały się wysoką manewrowością i krótkim czasem zanurzenia; poprawiono też warunki bytowe załóg[3].

„Ondine” zbudowana została w stoczni Chantiers Dubigeon w Nantes[4][6]. Stępkę okrętu położono 30 sierpnia 1929 roku[7][b], a zwodowany został 4 maja 1931 roku[3][4].

Dane taktyczno-techniczne

„Ondine” była średniej wielkości dwukadłubowym okrętem podwodnym[3]. Długość między pionami wynosiła 66,75 metra, szerokość 6,2 metra i zanurzenie 4,4 metra[4][6][c]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 558 ton, a w zanurzeniu 787 ton[3][4][d]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa dwusuwowe silniki wysokoprężne Sulzer o łącznej mocy 1400 KM[2][4]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 1000 KM[3][4][e]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 14 węzłów na powierzchni i 9 węzłów w zanurzeniu[4][8]. Zasięg wynosił 2300 Mm przy prędkości 13,5 węzła w położeniu nawodnym (lub 4000 Mm przy prędkości 10 węzłów) oraz 82 Mm przy prędkości 5 węzłów w zanurzeniu[6][1][f]. Zbiorniki paliwa mieściły 65 ton oleju napędowego[4][g]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów[6].

Okręt wyposażony był w osiem wyrzutni torped: trzy stałe kalibru 550 mm na dziobie, jedną zewnętrzną kalibru 550 mm na rufie, podwójny zewnętrzny obracalny aparat torpedowy kalibru 550 mm oraz podwójny zewnętrzny obracalny aparat torpedowy kalibru 400 mm[3][6]. Łącznie okręt przenosił dziewięć torped, w tym siedem kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm[6]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kalibru 75 mm L/35 M1928 oraz pojedynczy wielkokalibrowy karabin maszynowy Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76[3][h]. Jednostka wyposażona też była w hydrofony[6].

Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 38 podoficerów i marynarzy[1][3][i].

Służba

„Ondine” weszła do służby w Marine nationale 5 lipca 1932 roku[7]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q166[6]. W momencie wybuchu II wojny światowej okręt pełnił służbę na Morzu Śródziemnym, wchodząc w skład 12. dywizjonu 2. Flotylli okrętów podwodnych w Oranie (w skład którego wchodził ponadto bliźniaczy „Orion” oraz „Junon” i „Minerve”)[9]. Dowódcą jednostki był w tym okresie kpt. mar. (fr. lieutenant de vaisseau) J.G. Hemmerich[9]. 27 listopada 1939 roku dowodzenie okrętem objął kpt. mar. M.A.F. Bourgnine[9].

W czerwcu 1940 roku okręt nominalnie znajdował się w składzie 12. dywizjonu, a jego dowódcą był nadal kpt. mar. Bourgnine[10]. „Ondine” przebywała w Cherbourgu, gdzie przechodziła remont mający trwać do 1 września[10]. 18 czerwca, wobec zbliżania się wojsk niemieckich do portu w Breście, „Ondine” i „Orion” na holu opuściły bazę i dotarły do Portsmouth[11]. Po podpisaniu zawieszenia broni między Francją a Niemcami, 3 lipca Brytyjczycy przeprowadzili operację Catapult, zajmując siłą wszystkie francuskie okręty znajdujące się w portach brytyjskich (w tym i niesprawną „Ondine”)[12][13]. Okręt został oddany marynarce Wolnych Francuzów, jednak jego stan techniczny uniemożliwiał podjęcie czynnej służby[3][6]. „Ondine” stała się źródłem części zamiennych dla operujących z portów brytyjskich francuskich okrętów podwodnych „Junon” i „Minerve”[4][6]. Jednostka została zezłomowana w kwietniu 1943 roku[3][4].

Uwagi

  1. ↑ Także składającej się z trzech typów: Argonaute, Diane i Orion[5].
  2. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 82 i Gogin 2020 ↓ podają, że stępkę okrętu położono w listopadzie 1928 roku.
  3. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 82 podaje, że długość okrętu wynosiła 64,4 metra, szerokość 5,18 metra, a zanurzenie 3,9 metra.
  4. ↑ Identycznie podają Lipiński 1999 ↓, s. 540 i McMurtrie 1941 ↓, s. 193. Parkes 1934 ↓, s. 203 podaje wyporność nawodną 558 ton, a podwodną 809 ton, zaś Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 82 i Gogin 2020 ↓ podają 656/822 tony.
  5. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 82 podaje, że moc silników elektrycznych wynosiła 1100 KM.
  6. ↑ Parkes 1934 ↓, s. 203 i McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podają, że zasięg nawodny wynosił 3000 Mm przy prędkości 10 węzłów, zaś podwodny 78 Mm przy prędkości 5 węzłów.
  7. ↑ Gogin 2020 ↓ podaje, że okręt zabierał 39 ton paliwa.
  8. ↑ Gogin 2020 ↓ podaje, że na okręcie zainstalowano karabin maszynowy kalibru 8 mm.
  9. ↑ McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podaje, że załoga okrętu liczyła 48 osób.

Przypisy

  1. ↑ a b c Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 82.
  2. ↑ a b Parkes 1934 ↓, s. 203.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k Fontenoy 2007 ↓, s. 192.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 275.
  5. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 192-192.
  6. ↑ a b c d e f g h i j Gogin 2020 ↓.
  7. ↑ a b Helgason 2020 ↓.
  8. ↑ Lipiński 1999 ↓, s. 540.
  9. ↑ a b c Kindell 1939 ↓.
  10. ↑ a b Kindell 1940a ↓.
  11. ↑ Kindell 1940b ↓.
  12. ↑ Kindell 1940c ↓.
  13. ↑ Perepeczko 2014 ↓, s. 294.

Bibliografia

  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Ivan Gogin: Orion 2nd class submarines (1932). Navypedia. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: FR Ondine. Allied Warships. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
  • Don Kindell: FRENCH, POLISH, GERMAN NAVIES, also US SHIPS IN EUROPE, SEPTEMBER 1939. Naval History Homepage. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
  • Don Kindell: FRENCH NAVY SHIPS, JUNE 1940. Naval History Homepage. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
  • Don Kindell: NAVAL EVENTS, JUNE 1940 (Part 3 of 4) Saturday 15th - Friday 21st. Naval History Homepage. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
  • Don Kindell: NAVAL EVENTS, JULY 1940 (Part 1 of 2) Monday 1st - Sunday 14th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
  • Jean Labayle-Couhat: French warships of World War II. London: Ian Allan Ltd., 1971. ISBN 0-7110-0153-7. (ang.).
  • Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
  • Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
  • Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: Sampson Low, Marston & Co., 1934. (ang.).
  • Andrzej Perepeczko: Od Napoleona do de Gaulle’a. Flota francuska w latach 1789–1942. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-372-1.
Okręty podwodne typu Orion

Francja

Media użyte na tej stronie

Ensign of France.svg
Marine Nationale and French merchant ensign. Used from 1794 to 1814/1815, and from 1848 to present.
Notice that its proportions differ from those of the French civil flag. (ensign : 30:33:37, civil : 1/3,1/3,1/3)