Opactwo w Whitby

Opactwo w Whitby

Whitby Abbey

Państwo	Wielka Brytania
Miejscowość	Whitby w hrabstwie Yorkshire
Kościół	początkowo iroszkocki a później rzymskokatolicki
Rodzaj klasztoru	męsko-żeński
Właściciel	Benedyktyni
Fundator	Oswiu z Nortumbrii
Data budowy	657
Data zamknięcia	1538
Położenie na mapie North Yorkshire Contains Ordnance Survey data © Crown copyright and database right, CC BY-SA 3.0 Opactwo w Whitby
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Opactwo w Whitby
Położenie na mapie Anglii Opactwo w Whitby
54°29′18″N 0°36′27″W/54,488300 -0,607440

Opactwo w Whitby (ang. Whiby Abbey) - ruiny opactwa benedyktyńskiego w północno-wschodniej Anglii, położone na klifach w miejscowości Whitby, w hrabstwie North Yorkshire.

Historia

Streaneshalch

Pierwszy klasztor w tym miejscu pod nazwą Streaneshalch (ang. Bay of Light^[1]) założył władca anglosaskiej Nortumbrii Oswiu na prośbę swojej krewniaczki św. Hildy, która została jego pierwszą opatką^[2][3][4][5]. Był to klasztor podwójny, przeznaczony zarówno dla mnichów jak i mniszek^[5].

W 664 roku król Oswiu zwołał w opactwie słynny synod^[2], którego ustalenia doprowadziły do uznania obrządku łacińskiego za jedyny obowiązujący i w konsekwencji do likwidacji kościoła iroszkockiego^[3][5].

Streoneshalh został spustoszony między 867 a 870 rokiem podczas duńskich najazdów pod wodzą Ingwara i Ubby^[4]. Pozostawał pusty przez ponad dwa stulecia^[2].

Whitby Abbey

Ruiny średniowiecznego opactwa zostały w II połowie XI wieku przekazane przez Williama de Percy mnichowi Reinfridowi^[2], dawnemu żołnierzowi Wilhelma Zdobywcy, który reaktywował tu klasztor w regule św. Benedykta^[4]. Wilhelm Zdobywca zdecydował się zatwierdzić dla nowo powstałego zgromadzenia kartę przywilejów. Przywileje te zostały potwierdzone i rozszerzone przez króla Henryka I, który również podniósł klasztor do rangi opactwa.

Opactwo rozwijało się i rozbudowywało aż do 1540 roku, kiedy decyzją Henryka VIII zostało rozwiązane, wraz z wieloma innymi klasztorami^[3][4]. Opuszczone budynki stopniowo popadały w ruinę. Większość ścian stała do 1763 roku, kiedy to zawaliła się cała zachodnia strona klasztoru, co znacznie osłabiło całą konstrukcję i uczyniło ją bardzo podatną na niszczycielskie warunki pogodowe i działanie wiatru^[3]. W 1830 roku runęła główna wieża, a w 1839 chór^[3].

W 1914 Whitby Abbey zostało ostrzelene przez dwa niemieckie krążowniki Von der Tann i Derfflinger. Ostrzał znacznie uszkodził osłabioną konstrukcję^[5].

Obecnie

Do dnia dzisiejszego zachowała się jedynie niewielka część ruin kościoła, które stoją na malowniczym klifie o wysokości ok. 200 m^[3]. Znajdują się pod opieką English Heritage, agendy rządowej opiekującej się zabytkami^[5]. Na terenie opactwa prowadzone były liczne prace archeologiczne, a znalezione zabytki prezentowane są w pobliskim muzeum Cholmley House^[4][5].

Pochowani w opactwie Whitby

W opactwie Whitby pochowani zostali członkowie dynastii panującej w Nortumbrii^[5]:

• Oswiu
• Edwin z Deiry - król Deiry i Bernicji
• Hilda - pierwsza ksieni Whitby, (relikwie przeniesiono)
• Enfleda - żona Oswiu i późniejsza ksieni Whitby
• Elfleda z Nortumbrii - córka Oswiu i Enfledy i późniejsza ksieni Whitby

Święci z Whitby

Wśród mnichów i mniszek mieszkających w Whitby, znajduje się wiele osób czczonych jako święte^[2]:

• św. Hilda - pochodząca z dynastii rządzącej Northumbrią, pierwsza ksieni opactwa;
• św. Edwin - król Northumbrii;
• św. Cedmon z Whitby - poeta;
• św. Bergu - mniszka i dziewica, miała wizję duszy św. Hildy w dniu jej śmierci;
• św. Trumwin - biskup Abercorn, schronił się w Whitby przed prześladowaniem;
• św. Elfleda - córka Oswiu, przysłana do klasztoru po jego klęsce w bitwie z Pendą z Mercji
• św. Bosa - biskup Yorku;
• św. Wilfrid - biskup Yorku;
• św. Enfleda - córka św. Edwina i żona św. Oswiu

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Wpis do rejestru zabytków Anglii nr 1316347 (ruiny opactwa Whitby)