Opad atmosferyczny

Widoczny na horyzoncie opad przelotny z chmury Stratocumulus cumulogenitus
Opady śniegu w Dreźnie
Przeciętne sumy opadu w Polsce. Lata 1971 - 2000[1]

Opad atmosferyczny, hydrometeor – ogół ciekłych lub stałych produktów kondensacji pary wodnej spadających z chmur na powierzchnię Ziemi, unoszących się w powietrzu oraz osiadających na powierzchni Ziemi i przedmiotach. Opady dzielimy na: osiadające - osady, unoszące się w powietrzu i spadające na powierzchnię ziemi[2]. Do opadów spadających na powierzchnię ziemi zalicza się: deszcz, mżawkę, śnieg, krupy oraz grad. Opad, który nie dociera do powierzchni Ziemi, nazywa się virgą.

Pomiar opadów

Wielkość opadów podaje się w milimetrach słupa wody lub litrach wody na metr kwadratowy (l/m2) powierzchni na dobę (wartości liczbowe pomiaru wyrażone w obu tych jednostkach są sobie równe). Innymi słowy, 1 mm opadu odpowiada 1 l wody rozlanemu na powierzchni 1 m2[3]. W przypadku śniegu odpowiada to wodzie powstałej po jego stopieniu. Zwykle przy podawaniu wartości pomiaru dla aktualnej sytuacji pomijane jest określenie, że dotyczy on doby.

Do pomiaru wysokości opadów stosuje się deszczomierz (pluwiometr). Do ciągłego zapisu opadu ciekłego i oceny jego intensywności w różnych odcinkach czasowych służy pluwiograf[4].

Rodzaj opadów wraz z natężeniem w zależności od rodzaju chmur[5]

hydrometeoryAsNsScStCuCb
Symbol Rain5.pngdeszcz12113
Symbol Drizzle5.pngmżawka12
Symbol snow NRC.svgśnieg133
Symbol hail WMO.svggrad3
Symbol snow pellets WMO.svgkrupy śnieżne223
Symbol Snow13.pngśnieg ziarnisty2
Symbol Sleet1.pngziarna lodowe123
Symbol Snow16.pngSłupki lodowe1

1-słabe, 2-umiarkowane, 3-silne

Podział opadów

Ze względu na sposób opadania
Ze względu na przyczyny rozróżniamy
Ze względu na czas trwania rozróżniamy
  • opady ciągłe – trwają nieprzerwanie przynajmniej przez godzinę poprzedzającą termin obserwacji; padają z chmur stratocumulus, altostratus, nimbostratus pokrywających całe niebo,
  • opady przelotne – charakteryzują się nagłym wystąpieniem i nagłym zanikiem, trwają krótko, a w okresach pomiędzy ich występowaniem pojawia się całkowicie bezchmurne niebo; padają z chmur cumulus i cumulonimbus,
  • opady z przerwami – gdy niebo pozostaje całkowicie lub prawie całkowicie zachmurzone nawet wtedy, kiedy deszcz nie pada; padają z chmur stratocumulus i altostratus.

Znaczenie opadów dla rolnictwa

  • Niedobór opadów powoduje wysychanie gleby przez co rośliny nie mogą w łatwy sposób pobierać składników pokarmowych, wolniej się rozwijają, przedwcześnie dojrzewają przez co plony są obniżone. Prace agrotechniczne w wyschniętej jak nadmiernie wilgotnej ziemi są utrudnione. Długotrwały brak opadów doprowadza do zamierania roślin i nieurodzaju[3].
  • Krótkie intensywne deszcze z chmur Cb z powodu wielkich kropel i bardzo wysokiego opadu w jednostce czasu są mniej pożądane niż opady długotrwałe, o mniejszej intensywności, które lepiej wsiąkają w glebę i nie wywołują intensywnej erozji wodnej gleby[3].
  • Ważnym czynnikiem plonotwórczym jest właściwy rozkład opadów w czasie. Dobre plony zbóż uzyskuje się przy niewielkich opadach w zimie i wczesną wiosną, jednakże wyższe opady są potrzebne w czasie strzelania w źdźbło i kwitnienia w maju. Okopowe dla dobrego plonu potrzebują wyższych opadów od czerwca do sierpnia[3].
  • Gradobicia są niebezpieczne szczególnie dla młodych roślin i podczas kwitnienia[3].
  • Pokrywa śnieżna chroni glebę i rośliny przed niekorzystnymi czynnikami pogodowymi[3].

Opady na innych planetach

  • Wenus – z chmur złożonych z kwasu siarkowego padają kwaśne deszcze, nie docierają one jednak do powierzchni z uwagi na temperaturę.

Zobacz też

Przypisy

  1. Atlas Klimatyczny Polski IMGW 2005
  2. Międzynarodowy Atlas Chmur, Państwowy Instytut Hydrologiczno-meteorologiczny, 1956
  3. a b c d e f Stanisław Bac, Tytus Bartoszak, Bohdan Dobrzański, Uprawa roślin Tom 1, wyd. V, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1974.
  4. Zofia (1902-1993). Kaczorowska, Pogoda i klimat, wyd. Wyd. 2 popr, Warszawa: Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, [cop. 1986], ISBN 83-02-02688-3, OCLC 749640666.
  5. Alojzy Woś, Meteorologia dla Geografów.

Media użyte na tej stronie

Schnee 17-12-05.jpg
(c) Andreas56, CC-BY-SA-3.0
Snow flurry in front of a Synagogue in Dresden.
Symbol hail WMO.svg
WMO symbol for hail
Symbol snow pellets WMO.svg
WMO symbol for snow pellets (soft hail)
Symbol snow NRC.svg
Autor: Carnby, Licencja: CC BY-SA 4.0
Symbol for snow in general (National Research Council of Canada)
Polska opad roczny.png
Autor: Pedros.lol, Licencja: CC BY-SA 3.0
Poland - normal rainfall; created with QuantumGIS 1.4, source files