Opera kosmiczna

Opera kosmiczna[1][2][3], space opera – podgatunek fantastyki naukowej koncentrujący się wokół romantycznych przygód, podróży międzygwiezdnych i kosmicznych bitew, w którym głównymi wątkami są konflikt międzyplanetarny i osobiste przeżycia bohaterów. Często, jawnie lub niejawnie, wykorzystuje elementy konwencji fantasy oraz baśniowe.

Określenie space opera pojawiło się jako odpowiednik soap opera (opera mydlana) i z początku miało wyraźnie negatywny odcień. Utworzył je w 1941 Wilson Tucker, używając go w jedenastym numerze fanzinu Le Zombie[4]. Z czasem pojęcie to upowszechniło się wśród twórców i odbiorców fantastyki, a jego negatywne konotacje zanikły.

W latach 90. wykształcił się nurt nazywany nową operą kosmiczną (ang. new space opera)[5]. W przeciwieństwie do starej opery kosmicznej Alastair Reynolds, Paul J. McAuley i inni twórcy nie wykorzystywali w swoich utworach elementów nadnaturalnych, starając się zachować zgodność z nauką (hard science fiction) przy jednoczesnym nierezygnowaniu z ogromnej, międzygwiezdnej skali swoich utworów.

Przykłady utworów

Jako utwory z gatunku opery kosmicznej bywają wymieniane:

Filmy i seriale

Powieści

Elementy opery kosmicznej mają także cykle: Fundacja Isaaca Asimova, Diuna Franka Herberta, trylogia Dysfunkcja rzeczywistości Petera F. Hamiltona.

Komiksy

Gry komputerowe

Opera kosmiczna w Polsce

Przypisy

  1. „Miesięcznik Literacki”, tom 2, wyd. 1–4. Wydawnictwo Współczesne RSW „Prasa-Książka-Ruch, 1967, s. 78 i 82
  2. „Dialog”, tom 28. RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1983, s. 183
  3. Jolanta Tambor: Język polskiej prozy fantastyczno-naukowej. Uniwersytet Śląski, 1990, s. 95
  4. Keith Stokes, Issue 36 of Le Zombie - page 9, midamericon.org [dostęp 2018-05-04].
  5. Hartwell i inni, The Space Opera Renaissance, wyd. I, New York 2006, ISBN 0-7653-0617-4.