Operacja Crusader

Operacja Crusader
II wojna światowa, kampania afrykańska
Ilustracja
Brytyjski Crusader Mk I przejeżdża obok płonącego niemieckiego czołgu Panzer IV,
27 listopada 1941 r.
Czas

18 listopada – 30 grudnia 1941

Miejsce

Cyrenajka

Terytorium

Libia Włoska

Przyczyna

odsiecz oblężonemu Tobrukowi

Wynik

zwycięstwo aliantów

Strony konfliktu
 III Rzesza
 Włochy
 Wielka Brytania

 Nowa Zelandia
 Związek Południowej Afryki
 Australia
 Polska
 Czechosłowacja

Dowódcy
Erwin Rommel
Ludwig Crüwell
Claude Auchinleck
Alan Cunningham
Neil Ritchie
Siły
119 000 żołnierzy,
390-414 czołgów,
342 samoloty
118 000 żołnierzy,
738 czołgów,
616 samolotów
Straty
24 500-38 300 żołnierzy,
ok. 300 czołgów,
560-ok. 700 samolotów
17 700 żołnierzy,
278 czołgów,
ok. 300 samolotów
Położenie na mapie Libii
Mapa konturowa Libii, blisko prawej krawędzi u góry znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
Ziemia30°N 24°E/30,000000 24,000000

Operacja Crusaderoperacja wojskowa przeprowadzona podczas kampanii afrykańskiej w II wojnie światowej przez brytyjską 8 Armię (obejmującą jednostki brytyjskie, indyjskie, z państw-dominiów i sojuszników) przeciwko siłom Osi w Afryce Północnej dowodzonym przez gen. Erwina Rommla. Operacja miała na celu ominięcie niemiecko-włoskiej obrony na granicy egipsko-libijskiej, pokonanie sił pancernych Osi i złagodzenie oblężenia Tobruku w 1941 r.

18 listopada 1941 r. 8 Armia rozpoczęła atak z zaskoczenia. Początkowe etapy operacji były nieudane. Brytyjskie siły pancerne nadmiernie rozproszyły się i straciły 530 czołgów, niszcząc zaledwie 100 pojazdów przeciwnika do 22 listopada. 23 listopada 5 Brygada Południowoafrykańska została zniszczona w Sidi Rezegh, powodując jednak większe straty wśród niemieckich sił pancernych. Dzień później Rommel zarządził serię głębokich kontrataków, co spowodowało chaos na tyłach wojsk alianckich, ale pozwoliło brytyjskim siłom pancernym na odzyskanie sił. Pierwsze niepowodzenia spowodowały zmiany personalne na najwyższym szczeblu dowodzenia; 26 listopada gen. Alan Cunningham został zwolnione ze stanowiska dowódcy 8 Armii i zastąpiony przez młodszego gen. Neila Ritchiego. Następnego dnia Nowozelandczycy dotarli do garnizonu Tobruku, wybijając lądowy korytarz zaopatrzeniowy do miasta i łagodząc oblężenie.

Bitwa trwała do grudnia, kiedy niedobory dostaw zmusiły Rommla do zwężenia frontu i skrócenia linii komunikacyjnych. 7 grudnia 1941 r. niemiecki dowódca wycofał siły Osi do pozycji pod Gazalą, a 15 grudnia nakazał odwrót do El Agheila. 2 Dywizja Południowoafrykańska zdobyła Bardiję 2 stycznia 1942 r., Sollum 12 stycznia, a umocnioną pozycję na przełęczy Halfaya 17 stycznia, biorąc około 13 800 jeńców.

21 stycznia 1942 r. Rommel rozpoczął niespodziewany kontratak i wyparł 8 Armię z powrotem do Gazali, gdzie obie strony przegrupowały się. Konsekwencją tych posunięć była bitwa pod Gazalą stoczona pod koniec maja 1942 r.

Bibliografia

  • Ian Stanley Ord Playfair: The Mediterranean and Middle East Volume III: British Fortunes reach their Lowest Ebb [September 1941 to September 1942]. East Sussex: Naval & Military Press, 2004, s. 48, seria: Official History of the Second World War, United Kingdom Military Series. (ang.)

Media użyte na tej stronie

Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Flag of Italy (1861–1946).svg
Autor: F l a n k e r, Licencja: CC BY-SA 2.5
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Flag of New Zealand.svg
Flag of New Zealand. Specification: http://www.mch.govt.nz/nzflag/description.html , quoting New Zealand Gazette, 27 June 1902.
Flag of South Africa (1928–1994).svg
Flag of South Africa, also known as the Oranje-Blanje-Blou, used from 31 maja 1928 until 27 kwietnia 1994
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Battle icon active (rifles).svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Abstract crossed rifles symbol on sunburst
Crusadertankandgermantank.jpg
British Crusader tank passes a burning German Panzer IV tank during Operation Crusader
British Raj Red Ensign.svg
The Star of India Red Ensign