Operacja Frankton

Operacja Frankton
II wojna światowa, front zachodni
Ilustracja
Brytyjscy komandosi zbliżają się do brzegów Francji w kajakach
Czas

7–12 grudnia 1942

Miejsce

okolice Bordeaux

Terytorium

Francja

Wynik

sukces Brytyjczyków

Strony konfliktu
 III Rzesza Wielka Brytania
Dowódcy
Julius BachmannHerbert Hasler
Siły
2 uzbrojone trawlery,
12 Schnell-bottów,
6 trałowców
13 komandosów,
6 kajaków
Straty
6 okrętów zniszczonych6 komandosów pojmanych i straconych,
2 zmarłych z ran
brak współrzędnych

Operacja Frankton – tajna operacja wojskowa brytyjskich komandosów, przeprowadzona na terenie okupowanej Francji w dniach 7–12 grudnia 1942[1].

Przebieg misji

Misja miała swój początek u wybrzeży Szkocji, w miejscowości Holy Loch, skąd 30 listopada 1942 wypłynął okręt podwodny HMS „Tuna” (N94, dowódca Lt Cdr Dick Raikes). Na pokładzie okrętu znajdowało się 13 komandosów i sześć kajaków Mark II (każdy o długości 4,6 metra). Zadaniem HMS „Tuna” było przetransportowanie drogą podwodną komandosów wraz z kajakami w pobliże wybrzeża Francji. Ze względu na słabą pogodę i napotkane pole minowe do wyznaczonego miejsca okręt dopłynął dzień później niż planowano, czyli 7 grudnia. Stamtąd pięć kajaków (gdyż jeden został uszkodzony w trakcie wyładowywania go na powierzchnię) wyruszyło w kierunku oddalonego o 16 kilometrów ujścia Żyrondy. Ze względu na bardzo trudne warunki pogodowe dotarły tam tylko trzy kajaki.

Po dopłynięciu do ujścia rzeki komandosi niepostrzeżenie wpłynęli na tereny kontrolowane przez Niemców i skierowali się ku Saint-Vivien-de-Médoc. W trakcie drogi załoga jednego z kajaków została schwytana przez wroga w okolicach Pointe de Grave, przez co w akcji pozostały już tylko dwa kajaki.

W nocy z 11 na 12 grudnia 1942 załoga dwóch kajaków Catfish i Crayfish, dotarła do portu w Bordeaux. Komandosi ruszyli do ataku o godzinie 21:00, zaminowując kilka okrętów, w tym przerywacz zagród minowych oraz mały okręt liniowy.

Po wykonaniu zadania komandosi wycofali się ku Isle de Caseau, skąd popłynęli do Saint-Genès-de-Blaye. Tam ukryli kajaki i ruszyli drogą lądową ku Hiszpanii. Załoga jednego z kajaków została schwytana w Montlieu-la-Garde, drugiej natomiast udało się przekroczyć granicę i dotrzeć ostatecznie na Gibraltar, skąd zostali zabrani do Wielkiej Brytanii[2].

Konsekwencje

W wyniku przeprowadzonej akcji życie straciło ośmiu komandosów. Czterem udało się wykonać w pełni zadanie, jednak tylko dwóch przeżyło misję. Ostatecznie jednak udało się zniszczyć wiele niemieckich okrętów, co w ocenie Winstona Churchilla skróciło II wojnę światową o około 6 miesięcy[3].

Operacja Frankton w świadomości i kulturze

W 1955 powstał film pod tytułem Cockleshell Heroes, który został oparty na wydarzeniach związanych z wykonywaniem misji[4].

W Bordeaux istnieje „Plac Frankton” upamiętniający bohaterów tej akcji. W okolicach miejscowości Le Verdon-sur-Mer oraz Saint-Georges-de-Didonne znajdują się również pomniki upamiętniające te wydarzenia[5].

Na terenie Francji wyznaczono także około 160-kilometrową ścieżkę „Frankton Trail” wyznaczającą trasę ucieczki jedynych dwóch komandosów, którzy przeżyli misję i powrócili do Wielkiej Brytanii.

Przypisy

  1. Vanessa Barford: Remembering the secret mission of Cockleshell Heroes. BBC.com. [dostęp 2021-01-31].
  2. Tomasz Merwiński: Operacja Frankton. Merwinski.pl. [dostęp 2021-01-31].
  3. The Cockleshell Heroes of 1942. HistoryLearningSite.co.uk. [dostęp 2021-01-31].
  4. The Cockleshell Heroes. imdb.com. [dostęp 2021-01-31].
  5. Operation Frankton: The Cockleshell Heroes Aand Their 1942 Suicide Raid. invisiblebordeaux.blogspot.com. [dostęp 2021-01-31].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Oper frankton cockle.jpg
Sailors Operation Frankton at the beginning of the attack on the Port of Bordeaux (1942)