Operacja Grog

Operacja Grog

II wojna światowa, kampania śródziemnomorska
Pocisk przeciwpancerny wystrzelony przez HMS „Malaya” w nawie katedry w Genui
Czas	9 lutego 1941
Miejsce	Genua, Livorno, La Spezia
Terytorium	Włochy
Przyczyna	brytyjska odpowiedź na pojawienie się niemieckich samolotów nad Morzem Śródziemnym
Wynik	zwycięstwo Brytyjczyków
Strony konfliktu
Włochy  Wielka Brytania
Dowódcy
Ferdinando Casardi James Somerville
Siły
artyleria nadbrzeżna i przeciwlotnicza 1 lotniskowiec, 1 pancernik, 1 krążownik liniowy, 1 krążownik lekki, 10 niszczycieli
Straty
144 zabitych, 242 rannych, 5 statków zatopionych, 18 uszkodzonych (źródła brytyjskie), 1 statek szkoleniowy zatopiony, 2 statki handlowe uszkodzone (źródła włoskie), 14 lichtug zatopionych[1], poważne uszkodzenie portu[2] 1 samolot zestrzelony
Położenie na mapie Włoch miejsce bitwy
44°24′40″N 8°55′58″E/44,411111 8,932778

Operacja Grog – brytyjska operacja wojskowa polegająca na ostrzelaniu z morza i zbombardowaniu z powietrza Genui i Livorno oraz zaminowaniu La Spezii 9 lutego 1941 roku przez flotę składającą się z lotniskowca HMS „Ark Royal”, pancernika HMS „Malaya” i krążownika liniowego HMS „Renown” oraz lekkiego HMS „Sheffield”, osłanianą przez dziesięć niszczycieli, w tym HMS „Fearless”, HMS „Foxhound”, HMS „Foresight”, HMS „Fury”, HMS „Firedrake” i HMS „Jersey”^[3][4]. Decyzję o śmiałym ataku na port na północy Włoch podjęto po pojawieniu się na Sycylii niemieckiego X Fliegekorps; miał on pokazać, że przybycie niemieckiego lotnictwa nie zmieniło układu sił, a Royal Navy nadal panuje w basenie Morza Śródziemnego.

Przebieg wydarzeń

Początkowo operacja miała się rozpocząć 31 stycznia 1941 roku, lecz okręty opuściły Gibraltar dopiero 6 lutego. Cztery niszczyciele przeprowadziły atak przy użyciu bomb głębinowych przeciwko włoskim okrętom podwodnym, podczas gdy cięższe okręty brytyjskiej floty zmieniły kurs, aby oszukać włoskich i niemieckich obserwatorów w samolotach zwiadowczych i przekonać ich, że konwój kieruje się na Sardynię^[5].

Port w Genui został ostrzelany 9 lutego. Według źródeł brytyjskich flota zatopiła cztery statki towarowe i spowodowała uszkodzenie kolejnych 18^[6]. Większość włoskich źródeł zgłosiła jednak jedynie poważne uszkodzenia statków handlowych „Salpi” i „Garibaldi” oraz zatonięcie starego cywilnego statku szkoleniowego „Garaventa”^[7][8]. Włoski historyk Ermingo Bagnasco informuje również o utracie czternastu lichtug i jachtu motorowego „Antonietta Madre”^[1]. Jednakże według oficjalnych akt włoskiej Marina Militare, „Antonietta Madre” został zatopiony podczas bombardowania Genui przez aliantów 23 października 1942 roku^[9].

Salwa z HMS „Malaya” spadła 45–180 metrów przed pancernikiem „Caio Duilio”, przechodzącym naprawę w suchym doku na północ od przystani Molo Giano; nie zgłoszono żadnych uszkodzeń na włoskim pancerniku^[2]. Błąd celowania popełniony przez oficera artylerii na pokładzie HMS „Malaya” ok. 13 mil morskich od brzegu spowodował, że pocisk przeciwpancerny uderzył w katedrę w Genui; pocisk nie wybuchł, a jego skorupa pozostaje do dziś w kościele na wystawie^[10]. Samoloty z „Ark Royala” zaatakowały także Livorno i zaminowały wejście do portu w La Spezii^[6].

Próba włoskiej floty, aby przechwycić siły brytyjskie, nie powiodła się i wszystkie okręty wróciły do Gibraltaru 11 lutego^[6]. W wyniku ostrzału w Genui zginęło 144 cywilów, a 272 zostało rannych^[2].

Przypisy