Operacja Mallard

Operacja Mallard
II wojna światowa, front zachodni, część operacji Overlord
Ilustracja
Dowódca 6 Dywizji Richard N. Gale i jego żołnierze
Czas

6 czerwca 1944

Miejsce

Normandia

Terytorium

Francja

Przyczyna

Operacja Overlord

Wynik

zwycięstwo aliantów

Strony konfliktu
 III Rzesza Wielka Brytania
 Kanada
Dowódcy
Wilhelm RichterRichard Gale
Położenie na mapie Francji
Mapa konturowa Francji, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
49°02′N 0°15′W/49,033333 -0,250000

Operacja Mallard – kodowa nazwa operacji wojsk powietrznodesantowych armii brytyjskiej przeprowadzonej 6 czerwca 1944 roku jako element alianckiego lądowania w Normandii.

Celem operacji było przerzucenie szybowcami transportowymi żołnierzy 6 Brygady Powietrznodesantowej i pododdziałów dywizyjnych celem wsparcia 6 Dywizji Powietrznodesantowej (dalej 6 DPD) na lewym skrzydle brytyjskich plaż inwazyjnych. Wykorzystując dwa obszary lądowania, jeden na zachód od kanału Caen i drugi na wschód od rzeki Orne, Mallard była trzecią operacją powietrznodesantową tej dywizji w dniu lądowania w Normandii. Pierwsza, operacja Deadstick, doprowadziła do zajęcia mostów „Pegaz” i „Horsa”. W trakcie trwania drugiej (operacja Tonga), zrzucono dwie brygady spadochronowe na wschód od Caen.

W trakcie operacji Mallard do stref lądowania dotarło 246 z 256 szybowców holowanych przez samoloty z 38 i 48 Grupy RAF[1]. W lądowaniu wzięły udział, po raz pierwszy, czołgi dostarczone do rejonu walk drogą powietrzną.

Podłoże

Plan lądowania w Normandii obejmował pięć uderzeń z morza, wraz z pomocniczymi lądowaniami na skrzydłach sił powietrznodesantowych w wykonaniu spadochroniarzy brytyjskich i amerykańskich[2].

Spadochroniarze 6 DPD na pozycji pod Ranville, w głębi szybowiec Horsa

W swej pierwszej akcji bojowej niedoświadczona 6 DPD miała wylądować na lewym skrzydle brytyjskiego odcinka lądowania[3]. Głównym zadaniem w dniu lądowania było zdobycie i utrzymanie w stanie nienaruszonym dwóch mostów na kanale Caen i rzece Orne. Drugim zadaniem dywizji było zniszczenie baterii dział w Merville, która mogła zagrażać okrętom i jednostkom desantowym lądującym na Plaży Sword. By zapobiec uderzeniu posiłków niemieckich od wschodu, 6 DPD winna zniszczyć mosty na rzece Dives, a następnie okopać się wokół Ranville i osłaniać lewe skrzydło wojsk nacierających od strony plaż[3].

Podczas operacji Deadstick wzmocniona kompania 2 Batalionu Regimentu Lekkiej Piechoty Oxfordshire and Buckinghamshire zdobyła w nocy 5/6 czerwca dwa mosty. W operacji Tonga udział wzięły dwie brygady spadochronowe dywizji. 5 Brygada Spadochronowa zapewniała obronę zdobytych mostów, rozwijając się na wschód i zachód od kanału i rzeki. 3 Brygada Spadochronowa zniszczyła baterię pod Merville oraz mosty na rzece Dives, po czym cofnęła się zajmując pozycje obronne na wschód od 5 Brygady Spadochronowej[1].

Siła trzeciej formacji 6 DPD, 6 Brygady Powietrznodesantowej, niemal dorównywała sile obu brygad spadochronowych razem wziętych[4]. Dotkliwy brak samolotów transportowych oznaczał, że brygada ta nie mogła zostać przetransportowana do Normandii razem z resztą pododdziałów dywizji[3]. Stan osobowy każdego z trzech batalionów brygady wynosił 806 ludzi w czterech 4-plutonowych kompaniach strzeleckich oraz w kompanii wsparcia składającej się z dwóch plutonów przeciwpancernych uzbrojonych w cztery armaty 6-funtowe każdy, dwóch plutonów moździerzy (po sześć moździerzy 3-calowych) i dwóch plutonów karabinów maszynowych[5]. Nie planowano przerzucenia brygady w ramach operacji Mallard – wszystko miało zależeć od tego, jak będą sobie radzić pozostałe oddziały 6 DPD i siły, które przeznaczono do lądowania na Plaży Sword[6].

Szybowce

Czołg M22 Locust opuszcza ładownię szybowca General Aircraft Hamilcar.

Samoloty, które wróciły z wcześniejszych lotów nad kontynent, zostały ponownie zatankowane, naprawione w razie potrzeby i przygotowane do kolejnej misji holowania szybowców w godzinach wieczornych. W skład flotylli desantowej wchodziło 226 szybowców Airspeed Horsa[7]. Posiadając 27-metrową rozpiętość skrzydeł i długość 20 m, Horsa mógł unieść maksymalnie 7 140 kg, co oznaczało dwóch pilotów + 28 żołnierzy (względnie dwa jeepy lub jednego jeepa i działo, lub jednego jeepa z przyczepą[8][9]). Cięższe wyposażenie dywizji przewoziło trzydzieści szybowców General Aircraft Hamilcar. Dwadzieścia z nich było przystosowanych do przewozu lekkich czołgów (wraz z załogami) należących do Regimentu Rozpoznawczego 6 DPD, cztery dalsze przewoziły cysterny z paliwem (dla bezpieczeństwa bez załóg), trzy transportowały Universal Carriery z załogami, a trzy ostatnie dwa Universal Carriery z 3-calowymi moździerzami, jeden Universal Carrier wyposażony w urządzenie do restartowania akumulatorów samochodowych, szesnaście motocykli i jeepa[10].

Siły niemieckie

Obowiązek obrony pasa nadbrzeżnego spoczywał na 716 Dywizji Piechoty[11], składającej się z ośmiu batalionów mających obsadzić 34 km Wału Atlantyckiego[12][13]. Słabo wyposażona w broń cudzoziemskiego pochodzenia dywizja składała się z poborowych z terenów Polski włączonych do Rzeszy oraz ochotników z Rosji i Francji; Niemcami byli tylko oficerowie i starsi podoficerowie[11].

Druga jednostka, 21 Dywizja Pancerna, została skierowana do Normandii w maju 1944 roku i rozlokowana częściowo w Vimont na wschód od Caen[14] i w Cairon na zachód od mostu na kanale Caen[15]. 21 Dywizja Pancerna była nową formacją, ale wywodzącą się z jednostki Afrika Korps zniszczonej w Afryce Północnej[14]. Choć uzbrojona w czołgi i pojazdy opancerzone starszych typów, dywizja mogła być groźna, bowiem jej oficerowie i około 2 000 ludzi było weteranami kampanii afrykańskiej[12]. Nieco dalej rozlokowane były 12 Dywizja Pancerna SS Hitlerjugend w Lisieux i Dywizja Panzer Lehr w Chartres, obie w odległości mniejszej niż dzień marszu od Caen[16].

Mallard

Żołnierze DPD kopią okopy; tuż za nimi rozbity szybowiec Horsa

Wobec pierwszych informacji o desantach z morza i powietrza niemiecka 21 Dywizja Pancerna otrzymała po południu 6 czerwca rozkaz przystąpienia do kontruderzenia. Jej dowódcy zostali ostrzeżeni przez generała Ericha Marcksa z LXXXVII Korpusu Armijnego, że:

„jeżeli nie powiedzie wam się zepchnięcie Brytyjczyków do morza, możemy przegrać całą wojnę.”[17]

Na wschód od rzeki Orne 125 Regiment Grenadierów Pancernych ruszył w stronę przechwyconych przez przeciwnika mostów. Kolumna została szybko namierzona. W ciągu następnych dwóch godzin stała się celem ataków alianckiej artylerii i samolotów, co spowodowało ciężkie straty[18]. O godzinie szesnastej 1 Batalion 192 Regimentu Grenadierów Pancernych i 100 Regiment Pancerny doszły (na zachód od kanału Caen) do wybrzeża wykorzystując lukę pomiędzy plażami: Sword i Juno[19]. Tam połączyły się z 736 Regimentem Piechoty, który odpierał ataki alianckie na Lion-sur-Mer[20]. Niemieckie jednostki umocniły się na plaży i oczekiwały na rozkazy dowódcy dywizji, generała Edgara Feuchtingera[20].

Tymczasem z Anglii wystartowało 256 szybowców niosących pozostałych żołnierzy i wyposażenie 6 DPD. RAF przeznaczył dla osłony szybowców i holujących je bombowców 15 dywizjonów myśliwskich[21]. Flota powietrzna przebyła La Manche nie niepokojona i dotarła nad Normandię o godzinie 21[22]. Było jeszcze jasno, więc udało się uniknąć poprzednich problemów z nawigacją. Jednak gdy szybowce dotarły do stref lądowań, napotkały ogień dział przeciwlotniczych[21].

Żołnierze Royal Ulster Rifles w jeepie i na przyczepie opuszczają strefę 'N'

Szybowce zmierzały w dwóch kierunkach: ku strefie lądowań ‘W’ na wschód od Saint-Aubin-d’Arquenay i strefie ‘N’ na północ od Ranville[23]. Pozostałe oddziały, w tym 2 Batalion Oxfordshire and Buckinghamshire oraz kompania ‘A’ 12 Batalionu Devonshire Regiment, lądowały w strefie ‘W’. Wobec ciągłych braków samolotów nawet w dwóch przelotach nie udało się przerzucić wszystkich batalionów Devonshire, pozostałe przybyły drogą morską 7 czerwca[21]. W strefie ‘N’ lądowało dowództwo 6 Brygady, 1 Batalion regimentu Royal Ulster Rifles i 6 Pancerny Regiment Rozpoznawczy[21], ostatni z nich uzbrojony w czołgi lekkie Tetrarch – pierwsze w dziejach czołgi dostarczone na pole bitwy drogą powietrzną[21]. Obserwujący nadlatujące szybowce generał-major Richard Gale napisał później:

„Nie da się wyrazić jak wielką ulgę odczuliśmy widząc te posiłki.”[21]

Niemcy w odpowiedzi na drugą falę desantu powietrznego rozpoczęli ostrzał z moździerzy i broni maszynowej, ale zadane straty były niewielkie[21]. Generał Feuchtinger również obserwował lądowanie szybowców i – obawiając się, że nieprzyjacielskie siły przerwą jego linie łączności – rozkazał tym elementom dywizji, które dotarły do wybrzeża pomiędzy plażami Juno i Sword, wycofać się w stronę Caen[20]. Tym samym przybycie szybowców powstrzymało jedyny kontratak niemieckich jednostek pancernych w dniu lądowania[20].

Opuściwszy strefę ‘N’ 1 Batalion Royal Ulster Rifles skierował się na południe celem zajęcia miejscowości Longueval i Sainte Honorine. W tym czasie w strefie ‘N’ wylądowała 211 Bateria 53 Regimentu Artylerii Lekkiej, uzbrojona w osiem haubic 75 mm, która w 30 minut później otworzyła ogień[21]. 2 Batalion Regimentu Lekkiej Piechoty Oxfordshire and Buckinghamshire, który lądował najdalej w strefie W, przekroczył mosty na kanale Caen i rzece Orne. 6 DPD była jedyną formacją aliancką, która w dniu lądowania osiągnęła wszystkie zamierzane cele[24].

Rezultaty

Większość batalionów spadochronowych, wobec nieprzewidzianie dużego rozrzutu, była bardzo osłabiona i dopiero posiłki w postaci pododdziałów 6 Brygady wzmocniły siły 6 DPD[25]. O godzinie 11 w dniu 7 czerwca 2 Batalion Oxfordshire and Buckinghamshire zajął miejscowość Escoville leżącą w odległości 5 km na południe od Ranville[25].

1 Batalion Royal Ulster Rifles zajął bez oporu wieś Longueval znajdującą się 4 km na południowy zachód od Bas de Ranville. Otrzymawszy rozkaz zajęcia odległego o 1,5 km Sainte-Honorine batalion dostał się – na otwartej przestrzeni – zarówno pod ogień artylerii niemieckiej, jak i dział krążownika HMS „Arethusa”. Nie mogąc posuwać się naprzód batalion zatrzymał się w Longueval. 12 Batalion Regimentu Devonshire przybył wieczorem 7 czerwca i przejął obronę Bas de Ranville[25].

D-Day kosztował 6 DPD 821 zabitych, 2 709 rannych i 927 zaginionych[26]. Dywizja aż do 17 sierpnia pozostawała na stanowiskach utrzymując przedmoście rzeki Orne, patrolując przedpole i przeprowadzając ataki o lokalnym znaczeniu. Następnie przekroczyła rzekę Dives, by 27 sierpnia osiągnąć Berville-sur-Mer. Tam zatrzymała się do początków września 1944 roku, kiedy to została wycofana do Wielkiej Brytanii[27].

Przypisy

  1. a b Mark Hickman: OperationOverlord. Ministry of Defence:Army. [dostęp 2011-05-04].
  2. Ford i Zaloga, s. 14.
  3. a b c Ford i Zaloga, s. 207.
  4. Guard, s. 37.
  5. Peters i Buist, s. 55.
  6. Mark Hickman: The Plan. Pegasus Archive. [dostęp 2011-05-04].
  7. Tugwell, s. 39.
  8. Fowler, s. 9.
  9. Peters i Buist, s. 9.
  10. Flint, s. 106–107.
  11. a b Fowler, s. 10.
  12. a b Ford i Zaloga, s. 204.
  13. Ford i Zaloga, s. 197.
  14. a b Fowler, s. 11.
  15. Ford, s. 47.
  16. Ford, s. 204.
  17. Ford i Zaloga, s. 257.
  18. Ambrose, s. 163.
  19. Ford i Zaloga, s. 254.
  20. a b c d Ford i Zaloga, s. 258.
  21. a b c d e f g h Mark Hickman: The Second Lift. Pegasus Archive. [dostęp 2011-05-04].
  22. Ford i Zaloga, s. 216.
  23. Ford i Zaloga, s. 216–217.
  24. Ford i Zaloga, s. 259.
  25. a b c Mark Hickman: 6th Airlanding Brigade 7 June. Pegasus Archive. [dostęp 2011-05-05].
  26. Penrose, s. 180.
  27. Mark Hickman: In-depth:Chapter 39: Final Acts 26–27 August. Pegasus Archive. [dostęp 2011-05-05].

Bibliografia

  • Stephen E. Ambrose: Pegasus Bridge. London: Pocket Books, 2003. ISBN 978-0-7434-5068-3. (ang.).
  • Keith Flint: Airborne Armour: Tetrarch, Locust, Hamilcar and the 6th Airborne Armoured Reconnaissance Regiment 1938-1950. Solihull, United Kingdom: Helion & Company Ltd, 2006. ISBN 1-874622-37-X. (ang.).
  • Ken Ford: D-Day 1944: Sword Beach & British Airborne Landings, t. 3. Oxford: Osprey Publishing, 2002. ISBN 1-8417-6366-7. (ang.).
  • Ken Ford i Steven J. Zaloga: Overlord the D-Day Landings. Oxford: Osprey Publishing, 2009. ISBN 978-1-8460-3424-4. (ang.).
  • Will Fowler: Pegasus Bridge – Benouville, D-Day 1944. Oxford: Osprey Publishing, 2010. ISBN 1-8460-3848-0. (ang.).
  • Julie Guard: Airborne: World War II Paratroopers in Combat. Oxford: Osprey Publishing, 2007. ISBN 1-8460-3196-6. (ang.).
  • Jane Penrose: The D-Day companion: Leading Historians Explore History’s Greatest Amphibious Assault. Oxford: Osprey Publishing, 2004. ISBN 1-8417-6779-4. (ang.).
  • Mike Peters i Luuk Buist: Glider Pilots at Arnhem. Pen & Sword Books, 2009. ISBN 1-8441-5763-6. (ang.).
  • Maurice Tugwell: Airborne to battle: a History of Airborne Warfare 1918-1971. London: Kimber, 1971. ISBN 0-7183-0262-1. (ang.).

Media użyte na tej stronie

France relief location map.jpg
Autor: Eric Gaba (Sting - fr:Sting), Licencja: CC BY-SA 4.0
Blank physical map of metropolitan France for geo-location purpose.
Scale : 1:14 816 000 (accuracy : about 3,7 km) for the bathymetry. More maps of France, view → Commons Atlas of France.
Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Flag of Canada (1921–1957).svg
The Canadian Red Ensign used between 1921 and 1957.

This image has compared for accuracy (mainly colors) using an image from World Statesmen. The only change is making the maple leaves green from red. This image has compared for accuracy (mainly colors) using an image from World Statesmen. The most recent version of this image has changed the harp into one with a female figure; see [http://flagspot.net/flags/ca-1921.html FOTW
Riflemen aboard a jeep and trailer.jpg

OPERATION OVERLORD (THE NORMANDY LANDINGS): D-DAY 6 JUNE 1944

The Airborne Assault: Riflemen of 1st Battalion Royal Ulster Rifles, 6th Airlanding Brigade, 6th Airborne Division, aboard a jeep and trailer, driving off Landing Zone 'N' past a crashed Airspeed Horsa glider on the evening of 6 June
6thbritairborneranville.jpg
IWM caption : THE BRITISH ARMY IN THE NORMANDY CAMPAIGN 1944. Lance Corporals A.Burton and L.Barnett of 6th Airborne Division guarding a road junction near Ranville, 7 June 1944. Each is armed with a Mk V Sten submachine gun. Horsa gliders can be seen in the background.
Battle icon active (rifles).svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Abstract crossed rifles symbol on sunburst
6thbritairbornenormandytrench.jpg
IWM caption : THE BRITISH ARMY IN THE NORMANDY CAMPAIGN 1944. Commandos of 1st Special Service Brigade digging in near Horsa gliders on 6th Airborne's lodgement zone east of the River Orne.
Galeand6thbritairborne.jpg

IWM caption : THE BRITISH ARMY IN THE UNITED KINGDOM 1939-45. Major-General Richard Gale, GOC 6th Airborne Division, addresses his men, 4 - 5 June 1944.


Comment : this was in preparation for Operation Tonga, the airborne component of the Invasion of Normandy.
M22 locust - Hamilcar 06.jpg
M22 Locust light tank (leaving a Hamilcar glider).