Operacja Orli Szpon
| |||
 | |||
| Konflikt | Kryzys zakładników po rewolucji islamskiej | ||
| Czas konfliktu | 4 listopada 1979 – 20 stycznia 1981 | ||
| Miejsce konfliktu | Teheran | ||
| Terytorium | Iran | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Przyczyny operacji | |||
| uwięzienie pracowników ambasady USA w Teheranie | |||
| Czas operacji | 24–25 kwietnia 1980 | ||
| Miejsce operacji | Iran | ||
| Obszar operacji | Tabas | ||
| Rezultaty operacji | |||
| operacja przerwana na skutek złych warunków pogodowych, katastrofa w punkcie Desert One ze stratami w ludziach | |||
| Straty prowadzącego operację | |||
| 8 zabitych, 4 rannych, 1 EC-130E, 1 RH-53D, 5 RH-53D porzuconych | |||
_off_Iran_1980.JPEG)
Operacja Orli Szpon (ang. Operation Eagle Claw), inne nazwy to Operacja Wieczorne Światło (ang. Operation Evening Light) lub Operacja Miska Ryżu (ang. Operation Rice Bowl) – nieudana operacja odbicia zakładników z ambasady USA w Teheranie w kwietniu 1980 przeprowadzona przez żołnierzy z jednostki specjalnej Delta Force, będąca jednocześnie pierwszą akcją tej formacji znaną opinii publicznej[1].
24 kwietnia 1980 amerykańscy komandosi podjęli próbę odbicia 52 zakładników z okupowanej od ponad 5 miesięcy ambasady USA w Teheranie. Skomplikowany i ryzykowny plan dwudniowej operacji składał się z dwóch części. W pierwszym dniu miało być urządzone prowizoryczne lotnisko na bezludnej pustyni na południowy wschód od Teheranu. Na tym lądowisku, noszącym kryptonim Desert One, miały wylądować śmigłowce RH-53D Sea Stallion z lotniskowca USS Nimitz i samoloty transportowe C-130 Hercules. Po nabraniu paliwa z transportowców, śmigłowce z komandosami miały lecieć do następnych prowizorycznych lądowisk w górach otaczających Teheran, pod kryptonimem Desert 2. Stamtąd komandosi mieli przedostać się do centrum Teheranu i uwolnić zakładników, którzy następnie mieli być przewiezieni śmigłowcami do lotniska wojskowego Manzariyeh nieopodal Teheranu, skąd miały ich zabrać transportowce C-130. Działania w Teheranie miały być wspierane przez sieć agentów stworzoną przed rozpoczęciem operacji. Agenci ci mieli być przewodnikami, mieli również urządzić bezpieczne kryjówki dla komandosów przed atakiem.
Na przeszkodzie w realizacji planu stanęła nieoczekiwana burza piaskowa. W drodze do pierwszego prowizorycznego lotniska piloci dwóch z ośmiu śmigłowców zabłądzili, a trzeci śmigłowiec zmuszony został do awaryjnego lądowania. Powodem był piasek unoszący się w powietrzu, który zatkał filtr powietrza[2]. Poza tym przyjmuje się, że dużym błędem operacji było wykorzystanie „regularnych” pilotów. Jako że posiadanie sześciu sprawnych śmigłowców zostało ustalone w planach jako niezbędne minimum do kontynuowania misji, operację odwołano. W ręce żołnierzy irańskich wpadło 6 śmigłowców oraz dokumenty dekonspirujące siatkę CIA w Iranie. Ponadto podczas odwrotu ewakuacyjny śmigłowiec startujący z bazy zderzył się z amerykańskim samolotem, w wyniku czego zginęło 3 żołnierzy piechoty morskiej na pokładzie śmigłowca RH-53 i 5 żołnierzy sił powietrznych w C-130.
Operacja zakończyła się wielką klęską. Duża ilość sprzętu pozostawiona na pustyni była bezapelacyjnym dowodem istnienia operacji i została z powodzeniem użyta przez irańską propagandę. Klęska spowodowała też dalszy spadek poparcia dla już wcześniej niepopularnego prezydenta Jimmy’ego Cartera i walnie przyczyniła się do jego porażki w wyborach prezydenckich roku 1980, wygranych przez Ronalda Reagana. Samych zakładników zwolniono dopiero w dniu zaprzysiężenia Reagana.
Niepowodzenie operacji spowodowało głębokie reformy w amerykańskich siłach specjalnych. Zidentyfikowano rywalizację między różnymi rodzajami sił zbrojnych jako jedno ze źródeł niepowodzenia. W 1987 reformy zostały ukoronowane stworzeniem United States Special Operations Command, dowództwa mającego za zadanie nadzorować i koordynować działania sił specjalnych z różnych rodzajów sił zbrojnych.
Przypisy
Media użyte na tej stronie
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Two U.S. Navy Sikorsky RH-53D Sea Stallion helicopters of helicopter mine countermeasures squadron HM-16 Sea Hawks are brought to the flight deck of the aircraft carrier USS Nimitz (CVN-68) during "Operation Evening Light" (Eagle Claw), in the Arabian Sea on 24 April 1980. Six helicopters would be lost during the failed attempt to rescue U.S. hostages in Iran later that day.
A photo of the "Desert One" landing site, a piece of desert in Iran used by U.S. forces as a refueling point in an attempt to rescue U.S. hostages in Iran. On 24 April 1980 a U.S. Navy Sikorsky RH-53D Sea Stallion (BuNo 158760, visible at right) collided with a U.S. Air Force Lockheed EC-130E Hercules (s/n 62-1809, wrecked in the foreground) during refueling after the mission was aborted. Both aircraft were destroyed, eight crewmen died. In the background is one of the five intact, but abandoned RH-53Ds.
Oryginalny opis: „