Operacja Skok-1
| Wojna w Chorwacji | |||
 | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | góry Dinara, dolina Livanjsko Polje, pogranicze chorwacko-bośniackie | ||
| Terytorium | |||
| Wynik | zwycięstwo Chorwatów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Bośni i Hercegowiny  | |||
 44°03′40,8″N 16°23′24,4″E/44,061333 16,390111 | |||
Operacja Skok-1 (chorw. Operacija Skok-1, ang. Operation Leap-1) – jednodniowa, wspólna operacja wojskowa sił Armii Chorwackiej (HV) i Chorwackiej Rady Obrony (HVO) przeprowadzona, 7 kwietnia 1995 r., w rejonie pasma górskiego Dinara i doliny Livanjsko Polje. Jedna z czterech kolejnych operacji, obok Zima ’94, Skok-2 i Lato ’94, wchodzących w skład większej chorwackiej ofensywy w południowo-zachodniej Bośni.
Preludium
Pod koniec 1994 r., za pośrednictwem prezydenta Stanów Zjednoczonych, Jimmy'ego Cartera, Serbowie i Muzułmanie podpisali czteromiesięczne zawieszenie broni. 2 stycznia 1995 r. do porozumienia dołączyli Chorwaci. Po udanej chorwackiej operacji Operacja Zima ’94 Sztab Generalny SVK dostrzegał nadciągające zagrożenie z rejonu Livanjsko Polje. Serbowie podjęli decyzję, że za obronę i koordynację działań w rejonie pasma górskiego Dinara odpowiadać będzie 7 Korpus Połnocnodalmatyński SVK[1]. Serbowie zmuszeni byli rozlokować w rejonie dodatkowe siły. Ponadto kilkukrotnie, łamiąc postanowienia rozejmowe, próbowali bez powodzenia odbić zajęte tereny na obszarze Livanjsko Polje. Siły chorwackie utrzymywały wcześniej zajęte tereny. Wraz z wiosną, sprzyjającymi warunkami pogodowymi i wygasającym zawieszeniem broni, rosło zagrożenie chorwackich pozycji[2]. Aby mu zapobiec, dowództwo ZP Split pod komendą gen. Ante Gotoviny, rozpoczęło przygotowania do operacji poszerzenia kontrolowanych terenów i zajęcia dogodniejszych pozycji, co w dłuższej perspektywie ułatwiłoby również zdobycie ostatecznego celu Chorwatów przed Operacją Burza, czyli miasta Bosansko Grahovo – bramy do Kninu[3]. Chorwaci podjęli decyzję o przeprowadzeniu operacji Skok-1[2].
- szybką i zaskakującą ofensywą zająć dogodne pozycje po zachodniej stronie pasma Dinara i doliny Livanjsko Polje,
- zbliżyć się do nieprzyjacielskich umocnień w rejonie wsi Unište (kluczowy punkt na trasie Bosansko Grahovo–Knin) i Cetiny (stanowiska artylerii SVK),
- zabezpieczenie zachodniej flanki w górach Dinara i zapobiegnięcie możliwości kontrataku wroga z kierunku Kijevo-Unište w celu odzyskania utraconych zimą pozycji.
Natarcie miało zająć 1-2 dni[3].
Przebieg i rezultat
W trakcie zimy w rejonie pasma Dinara również chorwaci łamali postanowienia rozejmowe, dokonując pewnych niewielkich posunięć. Po operacji Zima ’95 obszar Livanjsko Polje znalazł się w centrum uwagi obu stron. Oddziały HV i HVO przesuwały się w kierunku dogodniejszych pozycji. Jednym z większych chorwackich sukcesów w tym czasie było zajęcie kilku wzniesień pasma Dinara w dniach 14–18 marca[7]. Wtedy to 4. Zmechanizowana Gwardyjska Brygada, przy wsparciu 126. Pułku Domobranów, zajęła i utrzymała dwie istotne szczyty – Presedla i Jankovo Brdo[3].
Główna ofensywa została przeprowadzona 7 kwietnia ok. godz. 6–7 i w tym też dniu zakończyła się sukcesem[6]. Ofensywę przeprowadziła 7. Gwardyjska Brygada (zmieniła 4. Gwardyjską) z pomocą 126. Pułku Domobranów. Chorwaci zdobyli kilka szczytów, wdarli się na 5 km w głąb terytorium serbskiego i poszerzyli front do 15 km; zajęli łącznie 75 km². Serbowie przeprowadzili ograniczony kontratak. 14 kwietnia chorwacka 7. Gwardyjska Brygada ponownie zajęła kilka wzniesień ostatecznie stabilizując front w rejonie Livanjsko Polje i pasma Dinara na linii wsi Sajković[2]. Pozycji serbskich broniła 9. Brygada Lekkiej Piechoty z 2. Korpusu Krajina VRS[6]. Cele operacji zostały osiągnięte. Siły chorwackie nie poniosły strat[2]. W mniej istotnej wschodniej części Livanjsko Polje Chorwaci utrzymali zajęte wcześniej pozycje, bez znaczących posunięć taktycznych[4].
Ważną rolę w przebiegu operacji odegrały chorwackie wojska inżynieryjne, torując drogę przez niedostępny zalesiony obszar górski. Dzięki temu wojska operacyjne miały możliwość wjechania na góry Dinara czołgami i artylerią, co okazało się kluczowe w kolejnych operacjach – Skok-2, Lato ’95 i ostatecznie, Operacji Burza[8].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Marijan 2016 ↓, s. 328.
- ↑ a b c d Marijan 2016 ↓, s. 329.
- ↑ a b c d Central Intelligence Agency, Balkan Battlegrounds: A Military History of the Yugoslav Conflict, 1990-1995, 2002, s. 295-296 [dostęp 2020-03-11] (ang.).
- ↑ a b Rakić i Dubravica 2009 ↓, s. 233.
- ↑ Davor Marijan, Storm, Zagrzeb 2010, s. 56, ISBN 978-953-7439-25-5 (ang.).
- ↑ a b c Karlo Vinković, Vojnogeografska analiza vojnih operacija Zima 94', Skok 1 i Skok 2, Zagrzeb 2018 [dostęp 2020-03-11] (chorw.).
- ↑ Rakić i Dubravica 2009 ↓, s. 232.
- ↑ Započela ratna operacija "Skok-1" pod vodstvom generala Ante Gotovine, HKM, 7 kwietnia 2019 [dostęp 2020-03-11] (chorw.).
Bibliografia
- Davor Marijan: Domovinski rat. Zagrzeb: Despot Infinitus, 2016. ISBN 978-953-7892-53-1. (chorw.)
- Davor Marijan. Godina 1995. u suvremenoj hrvatskoj povijesti. „Časopis za suvremenu povijest”. 47 (3), s. 463-483, 2015. Zagrzeb: Hrvatski institut za povijest (chorw.).
- Rajko Rakić, Branko Dubravica: Kratak pregled vojnih djelovanja u Domovinskom ratu 1991.–1995.. Zagrzeb: Ministarstvo obrane Republike Hrvatske, 2009. ISBN 978-953-193-059-8. (chorw.)
| Preludium |
|
|---|---|
| 1991 |
|
| 1992 |
|
| 1993 |
|
| 1994 |
|
| 1995 |
|
| |
| Obozy internowania |
|
- Kategoria Historia Chorwacji
Media użyte na tej stronie
Autor:
- Dinaric_Alps_map-es.svg: *Dinaric_Alps_map-fr.svg: Sémhur
- derivative work: GabrielZafra (talk)
- derivative work: BokicaK (talk)
- derivative work: Ivan25 (talk)
Relief Map of Bosnia and Herzegovina
- Cropped and edited original file with Inkscape.
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
.svg)
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .
Flag of the Serb Republic (not to be confused with the Republic of Serbia).
.svg){kind=icon}
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Abstract crossed rifles symbol on sunburst
Autor: User:DIREKTOR, Licencja: CC BY-SA 3.0
Top left:The central street of Dubrovnik, the Stradun, in ruins during the Siege of Dubrovnik
Top right: Vukovar water tank
Middle left: A Serbian T-55 main battle tank destroyed by the Croatian Army on the road to Drniš
Bottom left: Vukovar memorial cemetery
Bottom right: Soldiers of the Croatian Army getting ready to destroy a Serb tank
Map of Croatian Army and Croatian Defence Council offensives Leap 1 and Leap 2 (Livno Valley, Bosnia and Herzegovina and Dinara Mts. along Croatia-Bosnia border; April-June 1995). Balkan Battlegrounds Map 52 (cropped from original to show a narrowed down area of the offensive, moved map key to appear in the cropped area)
Flag of Croatian Republic of Herzeg-Bosnia