Opolno-Zdrój
| Artykuł | 50°52′54″N 14°55′49″E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 50°52'0.1"N, 14°55'0.1"E |
| - błąd | 14 m |
| Odległość | 2030 m |
| wieś | |
Budynek dawnego domu zdrojowego Annenbad | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość | 245-265[1] m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) | 1194[2] |
| Strefa numeracyjna | 75 |
| Kod pocztowy | 59-922[3] |
| Tablice rejestracyjne | DZG |
| SIMC | 0188854 |
Położenie na mapie gminy Bogatynia _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Bogatynia") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu zgorzeleckiego  | |
 50°52′54″N 14°55′49″E/50,881667 14,930278 | |
Opolno-Zdrój (tuż po roku 1945: Opolówka, niem. Bad Oppelsdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie zgorzeleckim, w gminie Bogatynia.
Położenie
Wieś leży w tzw. Worku Turoszowskim – geograficznie jest to Kotlina Żytawska u podnóża Gór Izerskich oraz Gór Łużyckich – około 4 km na południe od Bogatyni i około 10 km na południowy wschód od Turoszowa; tuż przy granicy z Czechami[1]. Przez wieś przepływa potok o nazwie Jaśnica[1].
Podział administracyjny
W granicach Polski Opolno-Zdrój znajduje się od 1945 r. W latach 1945–1954 Opolno-Zdrój było siedzibą wiejskiej gminy Opolno Zdrój, do której należały pobliskie mniejsze wioski: Porajów, Sieniawka, Kopaczów, Białopole, Jasna Góra oraz Rybarzowice i Biedrzychowice Górne. Siedziba urzędu znajdowała się w dzisiejszym budynku biblioteki. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie jeleniogórskim.
Demografia
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyło 1194 mieszkańców[2]. Jest drugą co do wielkości miejscowością gminy Bogatynia.
Nazwa
W 1947 roku wprowadzono urzędowo nazwę Opolno Zdrój, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Bad Oppelsdorf[4]. Nazwa z dywizem Opolno-Zdrój została zatwierdzona urzędowo przez MSWiA.
Historia
W roku 1370 było częścią majątku Zawidów należącego wówczas do rodziny von Biberstein, których olbrzymie dobra rozciągały się od Żar na północy po Frydlant na południu. Po raz pierwszy z nazwy wymienione w dokumencie z roku 1436. Górnictwo węgla brunatnego rozpoczęło się w Opolnie w roku 1802. W okolicy rozwijał się również przemysł włókienniczy (głównie tkactwo), uprawiano len oraz tytoń. Zachowane przykłady zanikającej architektury łużyckiej, kościół z końca XIX w. oraz park zdrojowy. W roku 1836 odkryto lecznicze właściwości opoleńskich wód (głównie żelazisto-siarkowo-witriolowe) i od tej pory miejscowość zaczęła nabierać uzdrowiskowego charakteru – odtąd w nazwie wsi znalazł się człon Bad, a później Zdrój.
Dzięki nim oraz występującym tu także borowinom stało się Opolno-Zdrój ośrodkiem walki z reumatyzmem, artretyzmem, anemią, leczono tu również nerwobóle, paraliże, schorzenia kurczowe i skórne, dolegliwości kobiece; u szczytu swej popularności (początek XX wieku) nazywane było saskimi Cieplicami; liczne pensjonaty, domy zdrojowe i zakłady kąpielowe zwane Łazienkami. We wszystkich zakładach kuracjusze (głównie Czesi i Saksończycy) otrzymać mogli różne zabiegi[5], tym kąpiele: borowinowe, kropelkowe, parowe, mineralne, powietrzne oraz świetlne.
Miejscowość nie uległa zniszczeniu w czasie II wojny światowej, ale po jej zakończeniu zintensyfikowano wydobycie węgla brunatnego metodą odkrywkową – w 1959 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie budowy kombinatu górniczo-energetycznego[5], co spowodowało nieodwracalne zmiany m.in. hydrogeologiczne w regionie, w tym zanik wód zdrojowych. Spalanie węgla pochodzącego z Zagłębia Turoszowskiego, następujące nieopodal – w Elektrowni Turów w Bogatyni, spowodowało zanieczyszczenie powietrza w okolicy. Eksploatacja ogromnych złóż doprowadziła również do całkowitego przeobrażenia regionu w monstrualnych rozmiarów krater (wymiary: 10 km × 6 km), otoczony potężnymi hałdami i gigantycznymi maszynami górniczymi.
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[6]:
- kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki, parafialny, pw. św. Narodzenia Najświętszej Marii Panny, z przełomu XIX/XX w., obecnie jest siedzibą parafii w strukturze kościoła rzymskokatolickiego; parafia należy do metropolii wrocławskiej, diecezji legnickiej, w dekanacie Bogatynia.
Współczesność
W Opolnie-Zdroju działa Szkoła Podstawowa im. Polskiego Czerwonego Krzyża, do której uczęszczają dzieci z Opolna oraz Białopola i Jasnej Góry. Ponadto w Opolnie-Zdroju znajduje się Wiejski Ośrodek Zdrowia oraz Biblioteka Publiczna, a w centrum wsi stary park zdominowany przez dęby i klon-jawory. Dziś wieś stopniowo od strony północnej pochłaniana jest przez odkrywkę Kopalni Turów, na dzień dzisiejszy, tj. 1 grudnia 2014, Kopalnia Węgla Brunatnego Turów wykupiła oraz wyburzyła około 20 budynków. .
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 2: Pogórze Izerskie. Cz. 2: M-Ż. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, s. 158, 159. ISBN 83-85773-61-4.
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 886 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 września 1947 r. (M.P. z 1947 r. nr 124, poz. 778, s. 6)
- ↑ a b Beata Maciejewska, Dziura kopalnii Turów pożre sudecki kurort ze średniowiecznym DNA [MACIEJEWSKA], wroclaw.wyborcza.pl, 5 lutego 2021 [dostęp 2021-02-07].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 256. [dostęp 2012-11-10].
Bibliografia
- Łuczyński, Romuald M. Tropami śląskiego dziedzictwa, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2002.
| Miasto | |
|---|---|
| Sołectwa | |
| Miejscowości niesołeckie | |
| Części miasta | |
| Miejscowości opuszczone |
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.9134 N
- S: 49.9809 N
- W: 14.7603 E
- E: 17.9091 E
Flaga województwa dolnośląskiego
.jpg)
(c) Danuta B. / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Budynek dawnego domu zdrojowego Annenbad istnieje. Służy dziś jako dom mieszkalny wielu rodzinom. Budynki w głębi, ze stalowymi kominami to też jakiś dawny bad.