Opowieści kanterberyjskie

Geoffrey Chaucer jako pielgrzym. Z rękopisu Opowieści kanterberyjskich

Opowieści kanterberyjskie (ang. Canterbury Tales) – zbiór opowiadań z XIV w. autorstwa Geoffreya Chaucera, historie opowiadane przez grupę pielgrzymów, zmierzających z Southwark do grobu Thomasa Becketa w Canterbury. Opowieści te zostały napisane w języku średnioangielskim.

Tekst i jego układ

Tekst jest nie tylko zabytkiem literatury, ale stanowi cenne źródło informacji dla językoznawców oraz historyków zainteresowanych myślą i postawami społecznymi w końcu XIV wieku.

Dzieło Chaucera jest bardzo wyrafinowane pod względem formalnym. Poeta wykorzystuje rymowany parzyście dziesięciozgłoskowiec i różnego rodzaju zwrotki, w tym strofę królewską[1].

Opowieści kanterberyjskie są zbudowane na zasadzie opowieści ramowej z jednym narratorem głównym i wieloma innymi narratorami, analogicznie do Dekamerona Giovanniego Boccaccia. Najważniejsze przedstawione historie to:

  • Opowieść rycerza
  • Opowieść młynarza
  • Opowieść włodarza
  • Opowieść damy z Bath
  • Opowieść kwestarza
  • Opowieść kucharza
  • Opowieść giermka
  • Opowieść woźnego
  • Opowieść ziemianina
  • Opowieść przekupnia relikwii
  • Opowieść księdza z orszaku przeoryszy
  • Opowieść szafarza
  • Opowieść sługi kanonika

Dzieło było zamierzone na o wiele większą skalę (120 opowiadań), jednak poeta nie doprowadził go do końca.

Polskie tłumaczenia

Opowieści kanterberyjskie (w wyborze, głównie powiastki z gatunku fabliaux) na język polski przełożyła Helena Pręczkowska. Tłumaczenie to ukazało się w 1963 roku w Wydawnictwie Ossolineum. Opowieść rycerza przetłumaczył Przemysław Mroczkowski[2]. Jako pierwszy fragmenty prologu głównego przetłumaczył Jan Kasprowicz[3]. W 2021 roku nakładem Biblioteki Śląskiej ukazało się tłumaczenie Jarka Zawadzkiego; zdaniem wydawcy będzie to „pierwszy kompletny przekład arcydzieła średniowiecznej poezji narracyjnej”, zaś w pracach nad przekładem „uczestniczył Zespół Konsultacyjny złożony ze znawców literatury i kultury dawnej – anglistów, mediewistów i komparatystów”[4][5].

Aluzją do początku Opowieści kanterberyjskich jest pierwsza linijka Ziemi jałowej T.S. Eliota.

Film

W 1972 powstał film w reżyserii Piera Paolo Pasoliniego, który otrzymał Złotego Niedźwiedzia.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Joseph Berg Esenwein, Mary Eleanor Roberts, The art of versification. Revised edition, Springfield 1921, s. 111.
  2. ↑ Geoffrey Chaucer, Opowieść rycerza. Przełożył i przypisami oraz posłowiem opatrzył Przemysław Mroczkowski, Kraków 1988.
  3. ↑ Przekład znalazł się w antologii Poeci angielscy. Wybór poezyi, Lwów 1907.
  4. ↑ Bibliotheca Translata (informacje o serii oraz o działalności wydawniczej Biblioteki Śląskiej), 20 stycznia 2021.
  5. ↑ https://bs.katowice.pl/publikacja-pierwszego-pelnego-przekladu-opowiesci-kanterberyjskich-geoffreya-chaucera/.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

ChaucerPortraitEllesmereMs.jpg

Portrait of Chaucer as a Canterbury pilgrim, Ellesmere manuscript of The Canterbury Tales. The Tale of Melibee „A yong man called Melibeus, myghty and riche, bigat upon his wyf, that called was Prudence, a doghter which that called was Sophie.

Upon a day bifel that he for his desport is went into the feeldes hem to pleye. His wyf and eek his doghter hath he left inwith his hous, of which the dores weren faste yshette. Thre of his olde foes han it espyed, and setten laddres to the walles of his hous, and by wyndowes been entred, and betten his wyf, and wounded his doghter with fyve mortal woundes in fyve sondry places, this is to seyn, in hir feet, in hire handes, in hir erys, in hir nose, and in hire mouth, and leften hire for deed, and wenten awey.“