Opozycja (polityka)

Opozycja parlamentarna. Na zdjęciu Gabinet Cieni Platformy Obywatelskiej (od lewej: Bartosz Arłukowicz, Tomasz Siemoniak, Grzegorz Schetyna i była Prezes Rady Ministrów Ewa Kopacz), 2016

Opozycjaugrupowanie lub grupa ugrupowań, w szczególności partii politycznych, sprzeciwiających się polityce rządu lub większości parlamentarnej, krytykująca dominujące ideologie czy instytucje[1]. Nie narusza przy tym prawa ani zasad gry wyborczej i parlamentarnej[2]. Opozycja polityczna nie tworzy rządu i dąży do przejęcia władzy.

Partie, które nie weszły do parlamentu, nazywa się „opozycją pozaparlamentarną”.

Jeremy Corbyn – Lider brytyjskiej Partii Pracy, Lider Opozycji w Wielkiej Brytanii w latach 2015–2020

Przywódcą opozycji jest zazwyczaj lider największej partii opozycyjnej. W Wielkiej Brytanii opozycja tworzy Gabinet Cieni, tzn. wybiera osoby, które zdaniem partii opozycyjnej objęłyby odpowiednie stanowiska rządowe, gdyby ostatnie wybory były wygrane przez nią. Każdy minister ma zatem swojego odpowiednika w opozycji. Nie posiada on żadnych uprawnień, mówi tylko wyborcom, jak on zachowałby się w danej sytuacji. Przywódca opozycji otrzymuje uposażenie w wysokości zbliżonej do połowy uposażenia premiera.

W niektórych państwach istnieje lub istniał system monopartyjny, z jedną rządzącą partią, a zakładanie innych partii jest nielegalne (np. w ZSRR). W innych krajach, np. w Arabii Saudyjskiej, panuje monarchia absolutna a nielegalna jest działalność jakichkolwiek partii politycznych. W takiej sytuacji, opozycja jest nielegalna, a wszelka krytyka jest zakazana.

Jednym ze sposobów walki z opozycją jest proces tworzenia działania pozorowanej (czasem ekstremistycznej) opozycji (parlamentarnej lub pozaparlamentarnej) przez rząd, za pośrednictwem działań służb specjalnych. Celem procesu jest osłabienie, albo eliminowanie innej opozycji politycznej, działającej zgodnie ze standardami demokratycznego państwa, w celu wzmocnienia i utrzymania władzy sił rządzących.

Przypisy

  1. E. Zwierzchowski: Wybrane problemy opozycji politycznej. W: Wiesław Skrzydło, Ryszard Mojak: Ustrój polityczny Rzeczypospolitej Polskiej w nowej Konstytucji z 2 kwietnia 1997 roku. Lublin: 1998, s. 122. ISBN 978-83-7601-761-7.
  2. Stanisław Bożyk. Opozycja parlamentarna jako forma opozycji politycznej. „Przegląd Sejmowy”. 5(64)/2004. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 27. ISSN 1230-5502. 

Bibliografia

  • L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne, Wydawnictwo K.E. Liber, Warszawa 2009 r., ​ISBN 978-83-7206-149-2​.
  • E. Zwierzchowski (red.), Opozycja parlamentarna, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2000 r., ​ISBN 83-7059-454-9​.
  • W. Skrzydło, R. Mojak (red.), Ustrój polityczny Rzeczypospolitej Polskiej w nowej Konstytucji z 2 kwietnia 1997 roku, Wydawnictwo: Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009 r., ​ISBN 978-83-7601-761-7​.
  • S. Bożyk, Opozycja parlamentarna w Sejmie RP, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2005 r., ​ISBN 83-7059-705-X​.

Media użyte na tej stronie

Konferencja przedstawicieli Gabinetu Cieni Platformy Obywatelskiej Bartosz Arłukowicz Tomasz Siemoniak Grzegorz Schetyna Ewa Kopacz 2016.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Konferencja prasowa po posiedzeniu Gabinetu Cieni Platformy Obywatelskiej w Sejmie. Stoją od lewej: Bartosz Arłukowicz, Tomasz Siemoniak, Grzegorz Schetyna i Ewa Kopacz
Official portrait of Jeremy Corbyn 2020 (cropped) (cropped).jpg
Autor: Richard Townsend, Licencja: CC BY 3.0
Official portrait of Jeremy Corbyn MP
  • 3 × 4 portrait of Jeremy Corbyn