Oppeln-Bronikowscy

Herb Oppeln-Bronikowskich (odmiana polska, „Osęk”, bosak w czerwonym polu)

Oppeln-Bronikowski (niem. von Oppeln-Bronikowski) – niemiecki i polski ród szlachecki herbu własnego.

Pierwotne nazwisko pochodzącej z Łużyc Górnych, z okolic Löbau i Zittau rodziny brzmiało Opal. Werner de Opal pojawia się w dokumentach z 1261 roku. Potomek rodu, Henricus de Oppel, zakupił w roku 1412 majątek Bronikowo koło Kościana i stał się protoplastą wszystkich Oppeln-Bronikowskich, zarówno polskich jak niemieckich, przyjmując nazwisko od majątku. Herb Bronikowskich starym zwyczajem nosił w Polsce nazwę własną Osęk. Część rodziny pozostała w Saksonii nadal używała nazwiska von Oppell. Istnieje do dzisiaj. Herb obu rodzin, przedstawiający srebrny osęk w czerwonym (polska linia) lub błękitnym (łużycka linia) polu, wiąże się z legendą rodową, według której jeden z antenatów używał bosaka jako broni w czasie bitwy pod Legnicą. Według innej wersji legendy rodowej protoplasta Bronikowskich miał w czasie inwazji Tatarów za pomocą bosaka wydrzeć obraz Matki Boskiej Częstochowskiej z ołtarza na Jasnej Górze, ukryć go przed wrogami i w ten sposób uratować przed zniszczeniem.

Genealogowie i heraldycy XVIII i XIX wieku wywodzili, sugerując się przydomkiem Oppeln, Oppeln-Bronikowskich z okolic Opola (niemiecka nazwa Opola: Oppeln), najnowsze badania genealogów Związku Szlachty Niemieckiej (Verband des deutschen Adels e.V.) wykazały jednak pochodzenie z Łużyc. Wielu członków rodu do dziś zajmuje poważne stanowiska w Polsce i w Niemczech. Gałąź osiadła na Oblath (ob. Obłotne, pow. Sulechów), obecnie wygasła, posiadała pruski tytuł hrabiowski, Graf von Bronikowski-Bronicowa. Jednym z ostatnich majątków Oppeln-Bronikowskich w Polsce sprzed roku 1945 był Żychlin. Ich dawniejsze, stracone w XIX wieku majątki to m.in. Golejewko (powiat Rawicz).

Od połowy XVI wieku do końca XIX wieku większość gałęzi rodu wyznawała kalwinizm.

Przedstawiciele polskiej linii żyją do dziś na Zamojszczyźnie, Mazowszu, Pomorzu Zachodnim i Wielkopolsce.

Znani członkowie rodu

Bibliografia

  • Genealogisches Handbuch des Adels, Adelslexikon Band X, Limburg a.d. Lahn 1999
  • Heinrich Kneschke, Neues Allgemeines Deutsches Adels-Lexicon, 1–9, Leipzig 1866
  • Ziemianie polscy XX wieku, cz. 6, red. Janina Leskiewiczowa et al., Warszawa 2002
  • Stanisław Szenic, Za zachodnią miedzą, Warszawa 1973

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Herb Osek.jpg
Autor: Tadeusz Gajl, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ten obrazek został przesłany w formacie JPEG, mimo że nie jest zdjęciem. Takie informacje mogą być przechowane bardziej efektywnie lub bardziej dokładnie w formacie PNG lub SVG. Jeśli możesz, prześlij wersję w formacie PNG lub SVG bez artefaktów kompresji pochodzącą z pierwotnego źródła (lub z usuniętymi artefaktami). Potem oznacz wersję JPEG szablonem {{Superseded|NowyObrazek.roz}} zamiast niniejszego ({{BadJPEG}}) i rozważ inne poprawki. Niniejszego szablonu nie należy stosować do fotografii ani skanów.