Stopa procentowa

Stopa procentowa – koszt kapitału albo inaczej cena, jaka przysługuje posiadaczowi kapitału z racji udostępnienia go innym na określony czas. Koszt ten wyrażony jest zazwyczaj jako procent od pożyczonej sumy i mierzony jest w ujęciu rocznym.

Mówiąc o stopach procentowych, można mieć na myśli wiele różnych cen. Przykładowo: stopy banku centralnego (w Polsce są to: stopa referencyjna, stopa lombardowa, stopa depozytowa oraz stopa redyskonta weksli – ich wysokość ustala Rada Polityki Pieniężnej), stopy rynkowe (tak określa się oprocentowanie kredytów i depozytów na rynku międzybankowym), czy też oprocentowanie kredytów i depozytów udzielanych albo przyjmowanych przez banki klientom albo od klientów spoza sektora bankowego. Najczęściej odnosi się do nominalnych stóp procentowych, tj. kosztu kapitału wyrażonego w bieżących jednostkach pieniężnych. Czasem posługuje się także pojęciem realnej stopy procentowej (tj. stopy nominalnej pomniejszonej o wartość inflacji) oraz efektywnej stopy procentowej (uwzględniającej częstotliwość naliczania odsetek oraz stopę podatku od zysków kapitałowych).

Przy wyliczaniu oprocentowania kredytów i depozytów (ich stóp procentowych) banki posługują się stopą podstawową (lub bazową), której wartość ustalana jest indywidualnie w banku – na ogół w oparciu o stopy rynkowe.

Polityka pieniężna

Docelowe stopy procentowe są istotnym narzędziem polityki pieniężnej i są brane pod uwagę w przypadku zmiennych, takich jak inwestycje, inflacja i bezrobocie. Banki centralne krajów zazwyczaj obniżają stopy procentowe, gdy chcą zwiększyć inwestycje i konsumpcję w gospodarce danego kraju. Jednak niska stopa procentowa jako polityka makroekonomiczna może być ryzykowna i może doprowadzić do powstania bańki gospodarczej, w której na rynek nieruchomości i giełdę wlewane są duże kwoty inwestycji. Wyższe stopy procentowe zwiększają koszt pożyczek, co może zmniejszyć fizyczne inwestycje i produkcję oraz zwiększyć bezrobocie. Wyższe stopy procentowe zachęcają do większych oszczędności i zmniejszają inflację. W gospodarkach rozwiniętych korekty stóp procentowych są zatem dokonywane w celu utrzymania inflacji w docelowym zakresie dla dobrej kondycji działalności gospodarczej lub ograniczenia stopy procentowej równolegle ze wzrostem gospodarczym w celu zachowania dynamiki gospodarczej[1].

Zobacz też

  • Podstawowe stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego

Przypisy

  1. ↑ Back to Basics: What Is Inflation?. [w:] Finance & Development, Volume 47, Number 1 [on-line]. 2010-03. [dostęp 2022-12-12]. (ang.).

Bibliografia

  • System finansowy w Polsce. Bogusław Pietrzak, Zbigniew Polański, Barbara Woźniak (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012. ISBN 978-83-01-15236-9.
  • Adam Kot: Jak działają stopy procentowe NBP?. nbportal.pl, 2009-02-26. [dostęp 2014-07-24].