Order „Zwycięstwo”

Order „Zwycięstwo”
Орден «Победа»
Awers
Awers
Baretka
Baretka
Ustanowiono

8 listopada 1943

Wielkość

72 x 72 mm

Kruszec

platyna, złoto

Wydano

20 (19)[a]

Powyżej

brak[b]

Poniżej

brak[b]

Order „Zwycięstwo” (ros. Орден «Победа») – najwyższe odznaczenie bojowe Związku Radzieckiego.

Zostało ustanowione dekretem Rady Najwyższej ZSRR z 8 listopada 1943 (jednocześnie zatwierdzono statut i opis orderu). Natomiast dekretem z 18 sierpnia 1944 została zatwierdzona wstążka orderowa oraz sposób i miejsce noszenia odznaczenia. Order ustanowiono w 26. rocznicę rewolucji październikowej.

Zasady nadawania

Zgodnie z artykułem 1. statutu order ten nadawano dowódcom najwyższych szczebli za wybitne zasługi położone w zwycięskie przeprowadzenie operacji na szczeblu jednego lub kilku frontów. Mógł być również nadawany wyższym dowódcom państw koalicji antyhitlerowskiej.

Jako pierwsi Orderem „Zwycięstwo” zostali odznaczeni 10 kwietnia 1944 Marszałek Związku Radzieckiego Gieorgij Żukow, w tym czasie zastępca naczelnego wodza i dowódca 1 Frontu Ukraińskiego oraz szef Sztabu Generalnego marsz. Aleksandr Wasilewski.

W dowód szczególnego uznania nazwiska kawalerów tego orderu umieszczane były na specjalnej tablicy w Wielkim Pałacu Kremlowskim[1].

Opis odznaki

Odznakę orderu stanowiła pięcioramienna gwiazda wykonana z platyny z pięcioma dużymi rubinami na ramionach. Na obrzeżu gwiazdy oraz pękach promieni osadzone były brylanty. W środku na błękitno emaliowanej tarczy znajduje się wypukłe, wykonane ze złota wyobrażenie murów Kremla z Mauzoleum Lenina i wieżą Spaską na pierwszym planie. Nad basztą umieszczony jest biało emaliowany napis CCCP, po bokach girlandy z liści dębu i wawrzynu z osadzonymi na nich brylantami, a u dołu z czerwonej emalii napis Победа – (Zwycięstwo). Order posiada wymiary 72 x 72 mm, a waga 174 brylantów wynosi około 16 karatów. Na odwrotnej stronie znajduje się kolejny numer oraz słupek z nakrętką. Wstążka o szerokości 46 mm jest wielokolorowa, w środku posiada duży czerwony pas, a po bokach symetrycznie wąskie paski – zielony, niebieski, bordowy, jasnoniebieski i pomarańczowy z wąskim czarnym paskiem.

Order noszono na lewej stronie piersi, 12–13 cm powyżej pasa (przy drugim nadaniu – obok pierwszego), a baretkę – na lewej piersi, oddzielnie 1 cm ponad wszystkimi innymi baretkami.

Kawalerowie Orderu „Zwycięstwo”

  1. Marszałek Związku Radzieckiego Gieorgij Żukow – dwukrotnie (10 kwietnia 1944[2] i 30 marca 1945[3]),
  2. Marszałek Związku Radzieckiego Aleksandr Wasilewski – dwukrotnie (10 kwietnia 1944[4] i 4 czerwca 1945[5]),
  3. generalissimus Józef Stalin – dwukrotnie (28 lipca 1944[6] i 26 czerwca 1945[7]),
  4. Marszałek Związku Radzieckiego Iwan Koniew (30 marca 1945)[3],
  5. Marszałek Polski i Marszałek Związku Radzieckiego Konstanty Rokossowski (30 marca 1945)[3],
  6. Marszałek Związku Radzieckiego Rodion Malinowski (26 kwietnia 1945)[8],
  7. Marszałek Związku Radzieckiego Fiodor Tołbuchin (26 kwietnia 1945)[9],
  8. Marszałek Związku Radzieckiego Leonid Goworow (31 maja 1945)[10],
  9. Marszałek Związku Radzieckiego Siemion Timoszenko (4 czerwca 1945)[11],
  10. generał armii Aleksiej Antonow (4 czerwca 1945)[12],
  11. Marszałek Związku Radzieckiego Kiriłł Mierieckow (8 września 1945)[13],
  12. Marszałek Związku Radzieckiego Leonid Breżniew (20 lutego 1978) – nadanie anulowano w 1989, jako niezgodne ze statutami[14],
  13. Stany Zjednoczone generał Dwight Eisenhower – amerykański dowódca sił alianckich w czasie inwazji w Europie (5 czerwca 1945)[15],
  14. Wielka Brytania marszałek polny Bernard Montgomery – brytyjski dowódca wojsk alianckich w Normandii i w Afryce Północnej (5 czerwca 1945)[15],
  15. król Rumunii Michał I – zwierzchnik sił zbrojnych Rumunii, który przyczynił się do przejścia ich na stronę koalicji antyhitlerowskiej (6 lipca 1945)[16],
  16. Marszałek Polski Michał Rola-Żymierski – Naczelny Dowódca Wojska Polskiego (10 sierpnia 1945)[17],
  17. Marszałek Jugosławii Josip Broz-Tito – Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych Jugosławii (9 września 1945)[18].

Uwagi

  1. W 1989 r. Leonidowi Breżniewowi anulowano nadanie orderu z roku 1978.
  2. a b Order był nadawany wyłącznie za II wojnę światową, dlatego nie jest uwzględniony w ogólnym starszeństwie radzieckich orderów i odznaczeń.

Przypisy

  1. Fotografia tablicy. mondvor.narod.ru. [dostęp 2013-01-12].
  2. Указ Президиума Верховного Совета nr 217/28 z 10.04.1944
  3. a b c Указ Президиума Верховного Совета nr 220/423 z 30.03.1945
  4. Указ Президиума Верховного Совета nr 217/29 z 10.04.1944
  5. Указ Президиума Верховного Совета nr 221/147 z 19.04.1945
  6. Указ Президиума Верховного Совета z 29.07.1944
  7. Указ Президиума Верховного Совета nr 221/540 z 26.06.1945
  8. Указ Президиума Верховного Совета nr 221/178 z 26.04.1945
  9. Указ Президиума Верховного Совета nr 221/179 z 26.04.1945
  10. Указ Президиума Верховного Совета nr 221/435 z 31.05.1945
  11. Указ Президиума Верховного Совета nr 221/468 z 04.06.1945
  12. Указ Президиума Верховного Совета nr 221/467 z 04.06.1945
  13. Указ Президиума Верховного Совета z 08.09.1945
  14. W czasie II wojny światowej Leonid Breżniew był oficerem politycznym. Zaczął ją jako pułkowy komisarz polityczny a skończył w stopniu generała-majora jako szef zarządu politycznego 4 Frontu Ukraińskiego. Status orderu przewidywał, iż mogą otrzymywać tylko i wyłącznie dowódcy najwyższego szczebla.
  15. a b Указ Президиума Верховного Совета nr 221/494 z 05.06.1945
  16. Указ Президиума Верховного Совета nr 222/41 z 06.07.1945
  17. Указ Президиума Верховного Совета z 09.08.1945
  18. Указ Президиума Верховного Совета nr 222/452 z 09.09.1945

Bibliografia

  • Михаил Музалевский, Сергей Шишков: Ордена и медали СССР 1918 - 1991. T. 1. Ворон, 1996, s. 62-65. (ros. • ang.)
  • Орден „Победа”, mondvor.narod.ru [dostęp 2013-01-12] (ros.).

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States (1912-1959).svg
US Flag with 48 stars. In use for 47 years from July 4, 1912, to July 3, 1959.
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of SFR Yugoslavia.svg
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
The Order of the White Eagle.png
Autor: Jakubkaja, Licencja: CC BY 3.0
Order Orła Białego – szkic
Orden-Pobeda-Marshal Vasilevsky.jpg
Один из орденов Победа Маршала Василевского, которые хранятся в музее Вооруженных сил РФ