Order Aleksandra Newskiego (ZSRR)

Order Aleksandra Newskiego Орден Александра Невскoго
Awers
Baretka
Ustanowiono	29 lipca 1942
Wielkość	50 mm
Kruszec	srebro
Wydano	42165
Powyżej	Order Bohdana Chmielnickiego III klasy
Poniżej	Order Wojny Ojczyźnianej

Order Aleksandra Newskiego (ros. Орден Александра Невскoго) – radziecki order wojskowy.

Historia

Został ustanowiony dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 29 lipca 1942 roku. Tym dekretem zatwierdzono również statut oraz opis odznaki orderu. W późniejszym okresie statut został uzupełniony dekretem z 10 listopada 1942 roku, zostały wniesione poprawki w opisie samej odznaki.

Patronem orderu jest Aleksander Newski, ruski wódz, książę Nowogrodu, pogromca krzyżaków podczas bitwy na jeziorze Pejpus w 1242 roku.

Zasady nadawania

Order był ustanowiony do nagradzania korpusu oficerskiego Armii Czerwonej „za wybitne zasługi w organizacji i kierowaniu operacjami bojowymi i za osiągnięte w ich rezultacie sukcesy w walkach za Ojczyznę”.

Order Aleksandra Newskiego posiadał jeden stopień i byli nim nagradzani dowódcy dywizji, brygad, pułków, batalionów, kompanii oraz plutonów, m.in. za:

• przejawioną podczas walki inicjatywę w wyborze właściwego momentu niespodziewanego, śmiałego i gwałtownego ataku na wroga, zadania mu klęski przy niewielkich stratach własnych,
• dowodząc własną artylerią, za zniszczenie artylerii wroga lub jego punktów ogniowych, które uniemożliwiają działanie własnych wojsk, zniszczenie grupy schronów bojowych czy stałych stanowisk ogniowych lub uporczywe i skuteczne odpieranie ataków dużej grupy czołgów wroga,
• za umiejętne dowodzenie pododdziałem lub jednostką pancerną w walce i przyczynienie się do zadania przeciwnikowi znacznych strat w sile żywej i sprzęcie
• za wytrwałe działanie i inicjatywę w dezorganizowaniu oraz niszczeniu inżynieryjnych umocnień przeciwnika,
• za systematyczną i terminową organizację regularnej łączności podczas wykonywania zadania bojowego oraz utrzymanie jej sprawności,
• za umiejętne przeprowadzenie operacji desantowej i wykonanie zadania bojowego przy najmniejszych stratach własnych.

Opis odznaki

Odznaka orderu została wykonana ze srebra w formie dziesięcioramiennej, wielopromiennej gwiazdy, na którą nałożona jest pozłacana, emaliowana na czerwono pięcioramienna gwiazda. Order ma średnicę 50 mm.

Na awersie w centrum umieszczona jest okrągła tarcza z popiersiem Aleksandra Newskiego oraz napisem: "АЛЕКСАНДР НЕВСКИИ" (pol. Aleksander Newski). Tarcza okolona jest złotym wieńcem laurowym, a spoza niej wystają dwie złocone berdysze. U dołu znajduje się srebrna mała tarcza z sierpem i młotem, umieszczona na tle skrzyżowanych: miecza, oszczepu, kołczana i łuku.

Rewers jest gładki, znajduje się ta śruba z nakrętką do umocowania na mundurze.

Baretka orderu jest w kolorze niebieskim z szerokim czerwonym paskiem pośrodku.

Odznaczeni

Jednymi z pierwszych wyróżnionych orderami byli oficerowie: W.F. Kotow, I.N. Ruban, S.P. Cybulin.

Łącznie za bojowe zasługi nadano 42165 orderów.

Wśród nagrodzonych znajduje się 1473 jednostek i związków taktycznych, w tym polskie:

• 4 Łużycka Brygada Saperów
• 3 Samodzielny Pułk Moździerzy
• 8 Pułk Artylerii Haubic
• 18 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej
• 19 Pułk Artylerii Przeciwpancernej
• 22 Pułk Artylerii Lekkiej

Osoby odznaczone Orderem

Jednostki wojskowe odznaczone Orderem

Zobacz też

• Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie)
• Order Aleksandra Newskiego (Federacja Rosyjska)

Bibliografia

• Михаил Музалевский, Сергей Шишков: Ордена и медали СССР 1918 – 1991. T. 1. Ворон, 1996, s. 176-182. (ros. • ang.)
• Указ Президиума Верховного Совета СССР «Об учреждении военных орденов: Ордена Суворова, первой, второй и третьей степени, Ордена Кутузова, первой и второй степени и Ордена Александра Невского» от 20 июля 1942 года // Ведомости Верховного Совета Союза Советских Социалистических Республик : газета. — 1942. — 5 августа (№ 30 (189)). — С. 1.