Order Domu Panującego

Order Domu Panującego
Royal Family Order

Awers orderu z czasów Jerzego IV
Ustanowiono	ok. 1825

Order Domu Panującego (ang. Royal Family Order) – odznaczenie, nadawane przez monarchę brytyjskiego żeńskim członkom domu królewskiego.

Królowa Elżbieta II z orderem rodzinnym ojca, Jerzego VI i dziadka, Jerzego V

Historia i insygnia

Odznaczenie zostało ustanowione około 1825 przez króla Jerzego IV i jest nie tyle orderem, co osobistym dowodem przychylności panującego. Nie posiada statutów. Oznaką jest zawsze kunsztownie malowana na kości słoniowej miniatura portretowa z wyobrażeniem panującego – jeśli jest nim mężczyzna, przedstawia go się w uniformie wojskowym, jeśli kobieta, ubrana jest w suknię balową. Miniatura jest oprawiona w drogocenną ramkę wysadzaną brylantami, ozdobioną koroną królewską (istnieją także egzemplarze bez korony).

Odznaczenie jest na ogół jednoklasowe, jedynym wyjątkiem było panowanie królowej Wiktorii, kiedy Family Order (zwany wówczas Royal Order of Victoria and Albert) posiadał cztery klasy i nie był miniaturą portretową, lecz kameą z profilami królowej i księcia-małżonka Alberta, i nadawany był w dwóch najniższych klasach także szlachciankom nie należącym do rodziny królewskiej.

Zależnie od panującego zmieniała się także wstążka (order noszony jest na damskiej kokardzie nad lewą piersią, ok. 7 cm poniżej obojczyka) – za Jerzego IV używano wstążki w barwach Orderu Podwiązki, za Wiktorii barwy niebieskiej z wąskimi czerwono-biało-czerwonymi bordiurami, za Edwarda VII barwy ciemnoniebieskiej z żółtymi bordiurami, za Jerzego V barwy jasnoniebieskiej bez bordiur, za Jerzego VI barwy różowej i na koniec obecnie barwy żółtej. Obecny order królowej Elżbiety II przedstawia monarchinię w sukni balowej z Orderem Podwiązki. Ostatnio (2017) otrzymała go Katarzyna, księżna Cambridge.

Baretki Orderu Domu Panującego
ODP Jerzego IV	Order Wiktorii i Alberta	ODP Edwarda VII	ODP Jerzego V	ODP Jerzego VI	ODP Elżbiety II

Podobne odznaczenie istnieje również w Danii, Norwegii i Szwecji. Zwyczaj przyjął się w XIX wieku.

Bibliografia

• Václav Měřička, Orden und Auszeichungen, Praha 1969