Order Michała Walecznego

Order Michała Walecznego
Ordinul Mihai Viteazul

Awers odznaki orderu I klasy nadanego w 1941 Hermannowi Göringowi
Awers insygniów orderu III klasy (wzór z 2000)
Gwiazda I klasy (wz. 2000)
Baretka I klasy (wz. 2000)
Baretka II klasy (wz. 2000)
Baretka III klasy (wz. 2000)
Ustanowiono	26 września 1916 restyt. 2000
Wycofano	1947–2000
Święto	8 listopada
Poniżej	Order Gwiazdy Rumunii

Order Michała Walecznego (rum. Ordinul Mihai Viteazul) – najwyższe odznaczenie wojskowe Rumunii.

Historia i organizacja

Order został ustanowiony 26 września roku 1916 przez króla Rumunii Ferdynanda I i mógł być nadawany wyłącznie w czasie wojny, i tylko oficerom za męstwo na polu bitwy, w wyjątkowych przypadkach także oddziałom wojskowym. Rumunia brała udział w I wojnie światowej po stronie Ententy i nie posiadała do 1916 orderów wojskowych, jedynie medale, więc zaistniała konieczność stworzenia odznaczenia, którym można było nagradzać oficerów wojsk sojuszniczych. Order nazwano imieniem Michała Walecznego (Mihai Viteazul), hospodara wołoskiego z XVII wieku, wsławionego w wielu bitwach.

Order posiadał trzy klasy, ale wbrew ogólnemu schematowi orderów europejskich I klasa nie była noszona na Wielkiej Wstędze, lecz na agrafie na piersi.

Po przystąpieniu Rumunii do II wojny światowej – tym razem po stronie III Rzeszy – order odnowiono, zmieniając wygląd oznaki, ale zachowując dawne trzy klasy.

W roku 1944, gdy Rumunia zawarła sojusz z aliantami, order jeszcze raz odnowiono, zmieniając ponownie wygląd oznaki. W tej trzeciej postaci order nadawano do roku 1947, do wygnania ostatniego króla Michała I i wprowadzenia reżimu komunistycznego.

Po 53 latach, w roku 2000, obecna Republika Rumunii odnowiła order jeszcze raz, znowu trochę zmieniając wygląd oznaki i wprowadzając gwiazdę dla I klasy oraz zmieniając statuty: obecnie order może być nadawany także w czasie operacji wojskowych sankcjonowanych przez ONZ czy UE.

Insygnia

Insygnia orderu to oznaka i (od roku 2000) gwiazda. Oznaką jest obustronnie emaliowany na ciemnoniebieski kolor krzyż heraldyczny liliowy. W latach 1916-1941 w środku awersu oznaki znajdował się ukoronowany monogram króla Ferdynanda I, na rewersie oznaki II i III klasy data "1916". W czasie sojuszu Rumunii z III Rzeszą (1941-1944) awers oznaki nosił monogram "M I" – Michała I,pod nim datę "1941", a inicjały "F" i datę 1916 przeniesiono na rewers. Przy I klasie, noszonej na agrafie na piersi i nie posiadającej rewersu, inicjały obydwóch monarchów i obie daty zdobiły awers oznaki. Po przystąpieniu Rumunii do wojny po stronie aliantów pozostawiono na awersie ukoronowany monogram Michała I, ale usunięto datę "1941". Na rewersie umieszczono datę "1944" i dodano miecze między ramionami krzyża. Zawieszką oznaki II i III klasy była od 1916 do 1947 złota korona królewska.

Po odnowieniu odznaczenia przez Republikę Rumunii w roku 2000 zachowano niebieski krzyż liliowy jako oznakę, ale w środku awersu umieszczono obecne godło państwowe, a na rewersie daty "1916" i "2000". I. klasa, noszona według nowych statutów na szyi, otrzymała gwiazdę w kształcie srebrnego rombu, ozdobionego oznaką orderu. Koronę królewską jako zawieszkę zastąpił wieniec laurowo-dębowy (symbole zwycięstwa i męstwa). Wstążka orderu, czerwona ze złotymi paskami przy krawędziach, pozostała niezmieniona. Baretka odznaczenia przy II klasie jest wyposażona w srebrny dysk (∅ 5 mm), a przy I klasie w romb z pozłacanego srebra (wym. 5 × 7 mm).

Odznaczeni

Spośród Polaków:

• marsz. Józef Piłsudski – I, II i III klasa
• gen. Władysław Jędrzejewski – III klasa
• kpt. Mikołaj Tarnowski – III klasa

III klasą wyróżniono w 1937 także 57 Pułk Piechoty Wielkopolskiej

Bibliografia

• Arnhard Graf Klenau, Europäische Orden ab 1700, München 1978 (niem.)
• Ottfried Neubecker, Die Orden Hermann Görings, Friedingen 1981 (niem.)
• Lista oficerów II RP odznaczonych Orderem Michała Walecznego. officersdatabase.appspot.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-04)].
• Romania’s national system of decorations (ang.). Monitorul Oficial (presidency.ro), Bukareszt, 2003. s. 337-345, 463-466. [dostęp 2017-09-17].
• Legea nr. 327/2003 privind Ordinul Mihai Viteazul (rum.)
• Aleksander Smoliński: Nadanie szefostwa króla Rumunii Karola II 57 Pułkowi Piechoty. Przegląd Historyczno-Wojskowy nr 12 (63)/1 (234), s. 215