Order Miecza

	Królewski Order Miecza; Kungliga Svärdsorden
	Królewski Order Miecza; Kungliga Svärdsorden
	; Awers odznaki Krzyża Komandorskiego
	; Awers odznaki i gwiazdy Krzyża Wielkiego
	; Baretka Komandora Krzyża Wielkiego
	; Baretka Krzyża Komandorskiego I Klasy
	; Baretka Krzyża Komandorskiego
	; Baretka Krzyża Kawalerskiego I Klasy
	; Baretka Krzyża Kawalerskiego
Ustanowiono	23 lutego 1748

Królewski Order Miecza^[a] (szw. Kungliga Svärdsorden) – do 31 grudnia 1974 odznaczenie Królestwa Szwecji nadawane za zasługi wojskowe.

Historia

Dawniej potocznie zwany "Żółtą Wstęgą" (Det gula bandet) order został ustanowiony 23 lutego 1748 przez króla Fryderyka I w ramach stworzonego wówczas systemu odznaczeń, do którego należały także Order Serafinów i Order Gwiazdy Polarnej. Nadawany był Szwedom i cudzoziemcom za zasługi w dziedzinie wojskowości. Przy stworzeniu orderu powoływano się na jego domniemanego przodka, zakon kawalerów mieczowych z Inflant. Posiadał trzy klasy, z których II i III podzielona była na dwa osobne stopnie, i dwa specjalne stopnie (z r. 1788) nadawane tylko w czasie wojny, w której uczestniczyła Szwecja (a więc ostatni raz w latach 1813–1815). W roku 1850 dodano jeszcze dwustopniowe odznaczenia dla podoficerów, zwane Odznaką Miecza (Svärdstecknet) i Medalem Miecza (Svärdsmedaljen), a w 1952 dodano ponadto do systemu trzystopniowy Krzyż Wojenny Orderu Miecza. Klasy i stopnie orderu były zatem od 1952 do 1974 następujące: komandor z Wielkim Krzyżem, komandor 1. klasy, komandor 2. klasy, komandor, kawaler 1. klasy, kawaler 2. klasy, odznaczony Odznaką Miecza, odznaczony Medalem Miecza, odznaczony Krzyżem Wojennym I, II lub III klasy oraz (odznaczenia wojenne): Kawaler Wielkiego Krzyża I klasy i Kawaler Wielkiego Krzyża II klasy. Od 1952 roku odznaczenie mogły otrzymywać również kobiety, które nosiły tytuł Członek Orderu Miecza (ledamot av Svärdsorden).

Nowa konstytucja, która weszła w życie 1 stycznia 1975, zawiesiła nadawanie Orderu Miecza, ale król nadal pozostaje jego wielkim mistrzem i żyje jeszcze wielu jego kawalerów, a więc order nie wygasł.

Insygnia

Insygnia orderu Miecza to odznaka, gwiazda i łańcuch. Odznaka to położony ukośnie emaliowany na biało złoty krzyż maltański zawieszony na złotej koronie królewskiej. W błękitnym medalionie awersu znajdują się trzy korony herbu Szwecji otaczające skierowany ostrzem do góry miecz, w medalionie rewersu ten sam miecz z wieńcem laurowym na szczycie, otoczony napisem Pro Patria. Między ramionami krzyża znajdują się złote korony królewskie, pod koroną zawieszenia dwa skrzyżowane złote miecze skierowane na dół. Złote miecze są także położone na skraju lewego i prawego ramienia krzyża I i II klasy oraz skrzyżowane miecze na dolnym ramieniu krzyża tych klas. Odznaki poszczególnych klas różnią się wielkością, odznaka kawalera II klasy jest wykonana w srebrze, nie złocie, Odznaka Miecza nieemaliowana.

Gwiazda orderu I klasy to srebrny krzyż maltański z medalionem awersu w swym środku i ze złotymi koronami między ramionami, gwiazda II klasy nie posiada koron. Łańcuch orderu składa się z 11 mieczy w emaliowanych na niebiesko pochwach i 11 tarcz z hełmami emaliowanymi na niebiesko. Order noszony jest na żółtej wstędze z dwoma niebieskimi paskami po bokach.

Insygnia kawalerów Wielkiego Krzyża (nadania wojenne) to krzyż orderowy typu I i II klasy noszony na szyi i dwa skrzyżowane srebrne miecze (I klasa) lub jeden miecz (II klasa) noszone na lewej piersi. Krzyż Wojenny z 1952, złoty, srebrny lub brązowy ma ogólną formę orderu, ale nie jest emaliowany i położony jest na skierowanym do góry mieczu.

Odznaczeni

Uwagi

↑ Rocznik Oficerski 1923 wskazał polską nazwę odznaczenia: Order Szpady.

Bibliografia

H. J. S. Kleberg (Red.), Kungl. Svenska Riddarordnarna, Stockholm i Malmö 1935.

[1] Rocznik Oficerski 1923 wskazał polską nazwę odznaczenia: Order Szpady.

[a]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne