Order Narodowy Zasługi

Order Narodowy Zasługi
*Ordre national du Mérite*
	; Awers I klasy
	; Awers V klasy
	; Rewers V klasy
	; Baretka V klasy
Ustanowiono	3 grudnia 1963
Powyżej	Medal Wojskowy
Poniżej	Narodowy medal uznania dla ofiar terroryzmu
Projektant	Max Leognany

Order Narodowy Zasługi^[1]^[2] (fr. Ordre national du Mérite)^[1] – francuski order ustanowiony 3 grudnia 1963 przez prezydenta Charles’a de Gaulle’a^[3].

Historia

Ustanowienie orderu nastąpiło w wyniku zmiany systemu francuskich odznaczeń państwowych. Ordre national du Mérite zastąpił szesnaście odznaczeń resortowych i kolonialnych, jako wyższe od nich rangą odznaczenie państwowe^[4]^[a], jako czwarte w kolejności starszeństwa spośród wszystkich francuskich odznaczeń, za Medalem Wojskowym (w kategorii cywilnej niższy rangą jedynie od Orderu Legii Honorowej), a przed Krzyżem Wojennym (w kategorii cywilnej – przed resortowym Orderem Palm Akademickich)^[5].

Order Narodowy Zasługi jest nadawany zarówno obywatelom Francji, jak innych państw za wybitne zasługi (mérites distingués) cywilne i wojskowe^[6], mające jednak mniejszą rangę niż zasługi znamienite (mérites éminents), za które przyznawana jest Legia Honorowa^[7].

Prezydent Republiki Francuskiej, będący z urzędu jego wielkim mistrzem i odznaczonym Krzyżem Wielkim, na posiedzeniu kapituły orderu (kapituła powoływana jest na dwuletnie kadencje z możliwością przedłużenia w składzie: przewodniczący–kanclerz, dziewięciu członków minimum w randze Komandora, jeden Oficer i jeden Kawaler) nadaje order na wniosek rady ministrów. Każdy premier Francji jest odznaczany od 24 grudnia 1974 Krzyżem Wielkim po sześciu miesiącach sprawowania urzędu. Kanclerz Orderu Legii Honorowej jest z urzędu Kanclerzem Orderu Narodowego Zasługi odznaczonym Krzyżem Wielkim^[3].

Dotychczas odznaczono ponad 300 tysięcy osób (średnia wieku: 54 lata), z czego 187 tysięcy obecnie żyje. Orderem nagradza się 4800 osób rocznie, 80% odznaczonych jest V klasą^[6].

Projektantem insygniów orderu był rzeźbiarz i medalier – Max Leognany^[3].

Klasy orderu

Ordre national du Mérite dzieli się na pięć klas^[3]:

I klasa – Krzyż Wielki (Grand-croix) – order zawieszony jest na wielkiej wstędze, noszonej na prawym ramieniu, oraz gwiazda na lewej stronie piersi
II klasa – Wielki Oficer (Grand officier) – order zawieszony jest na wstążce z rozetką, noszony na lewej stronie piersi wraz z gwiazdą na prawej stronie piersi
III klasa – Komandor (Commandeur) – order zawieszony jest na wstędze, noszonej na szyi
IV klasa – Oficer (Officier) – order zawieszony jest na wstążce z rozetką, noszony na lewej stronie piersi
V klasa – Kawaler (Chevalier) – order zwieszony jest na wstążce, noszony na lewej stronie piersi

Insygnia

Oznakę orderu stanowi pozłacana (srebrna w stopniu kawalerskim) gwiazda o sześciu maltańskich ramionach, emaliowanych na niebiesko i połączonych liśćmi laurowymi. Na środku awersu gwiazdy umieszczony jest okrągły medalion z profilem Marianny, otoczonym napisem: „République Française”. Na rewersie medalionu znajdują się skrzyżowane flagi Francji oraz nazwa orderu i data jego ustanowienia. Oznaka jest zawieszona na owalnej zawieszce w kształcie wieńca laurowego^[3].

Gwiazda orderowa jest dwunastopromienna i pozłacana (Krzyż Wielki) lub srebrna (Wielki Oficer). Na centralnie umieszczonym medalionie znajduje się profil Marianny, otoczony emaliowanym na niebiesko pierścieniem (z francuską nazwą państwa i orderu), z wieńcem laurowym wokoło^[3].

Wielkie wstęgi, wstęgi oraz wstążki orderowe są koloru niebieskiego. Wstążka klasy oficerskiej jest uzupełniona rozetką^[3].

Sposoby noszenia poszczególnych klas Orderu Narodowego Zasługi
1 – Kawaler (Chevalier), 2 – Oficer (Officier), 3 – Komandor (Commandeur), 4 – Wielki Oficer (Grand Officier), 5 – Krzyż Wielki (Grand Croix)
Baretki orderu
Kawaler	Oficer	Komandor	Wielki Oficer	Krzyż Wielki

Odznaczeni

Premierzy Francji odznaczeni Krzyżem Wielkim^[3]

Uwagi

↑
Odznaczenia zastąpione Narodowym Orderem Zasługi (z datami ustanowienia):
Ordery resortowe
- Order Zasługi Społecznej – Ordre du Mérite social (1936)
- Order Zdrowia Publicznego – Ordre de la Santé publique (1938)
- Order Zasługi Handlowej i Przemysłowej – Ordre du Mérite commercial et industriel (1939)
- Order Zasługi Rzemieślniczej – Ordre du Mérite artisanal (1948)
- Order Zasługi Turystycznej – Ordre du Mérite touristique (1949)
- Order Zasługi Kombatanckiej – Ordre du Mérite combattant (1953)
- Order Zasługi Pocztowej – Ordre du Mérite postal (1953)
- Order Gospodarki Narodowej – Ordre de l'Économie nationale (1954)
- Order Zasługi Sportowej – Ordre du Mérite sportif (1956)
- Order Zasługi w Pracy – Ordre du Mérite du travail (1957)
- Order Zasługi Wojskowej – Ordre du Mérite militaire (1957)
- Order Zasługi Cywilnej – Ordre du Mérite civil (1957)
- Order Zasługi Saharyjskiej – Ordre du Mérite saharien (1958)
Ordery kolonialne
- Order Gwiazdy Anżuanu Ordre de l'Étoile d'Anjouan (1874)
- Order Błyszczący Ordre du Nichan el Anouar (1887)
- Order Gwiazdy Czarnej Ordre de l'Étoile Noire (1889)

Przypisy

↑ ^a ^b Zasługi, Order Narodowy, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2018-07-26] .
↑ Zasługi, Order Narodowy, [w:] Encyklopedia Gazety Wyborczej, t. 20, Wielk-Żyzno, Agora SA/Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 483, ISBN 83-89651-95-5, OCLC 909581546 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Marc Champenois: L’Ordre national du Mérite. [w:] Les décorations Francaises [on-line]. france-phaleristique.com. [dostęp 2015-11-05]. (fr.).
↑ Décret n°63-1196 du 3 décembre 1963 portant création d'un ordre national du Mérite. legifrance.gouv.fr. [dostęp 2015-11-05]. (fr.).
↑ Liste des décorations officielles françaises susceptibles d'être portées. prestige-et-tradition.fr, 15 lipca 2010.
↑ ^a ^b L'ordre national du Mérite. [w:] Les décorations françaises [on-line]. legiondhonneur.fr. [dostęp 2016-11-17]. (fr.).
↑ Ordre de la Légion d'honneur. Critères d'attribution. [w:] Les décorations françaises [on-line]. legiondhonneur.fr. [dostęp 2016-11-17]. (fr.).

Bibliografia

Association Nationale des membres de l'Ordre National du Mérite. anmonm.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-01)].

[uwaga1-5] Odznaczenia zastąpione Narodowym Orderem Zasługi (z datami ustanowienia):
Ordery resortowe
Order Zasługi Społecznej – Ordre du Mérite social (1936)
Order Zdrowia Publicznego – Ordre de la Santé publique (1938)
Order Zasługi Handlowej i Przemysłowej – Ordre du Mérite commercial et industriel (1939)
Order Zasługi Rzemieślniczej – Ordre du Mérite artisanal (1948)
Order Zasługi Turystycznej – Ordre du Mérite touristique (1949)
Order Zasługi Kombatanckiej – Ordre du Mérite combattant (1953)
Order Zasługi Pocztowej – Ordre du Mérite postal (1953)
Order Gospodarki Narodowej – Ordre de l'Économie nationale (1954)
Order Zasługi Sportowej – Ordre du Mérite sportif (1956)
Order Zasługi w Pracy – Ordre du Mérite du travail (1957)
Order Zasługi Wojskowej – Ordre du Mérite militaire (1957)
Order Zasługi Cywilnej – Ordre du Mérite civil (1957)
Order Zasługi Saharyjskiej – Ordre du Mérite saharien (1958)
Ordery kolonialne
Order Gwiazdy Anżuanu Ordre de l'Étoile d'Anjouan (1874)
Order Błyszczący Ordre du Nichan el Anouar (1887)
Order Gwiazdy Czarnej Ordre de l'Étoile Noire (1889)

[2] Order Zasługi Społecznej – Ordre du Mérite social (1936)

[3] Order Zdrowia Publicznego – Ordre de la Santé publique (1938)

[4] Order Zasługi Handlowej i Przemysłowej – Ordre du Mérite commercial et industriel (1939)

[5] Order Zasługi Rzemieślniczej – Ordre du Mérite artisanal (1948)

[6] Order Zasługi Turystycznej – Ordre du Mérite touristique (1949)

[7] Order Zasługi Kombatanckiej – Ordre du Mérite combattant (1953)

[8] Order Zasługi Pocztowej – Ordre du Mérite postal (1953)

[9] Order Gospodarki Narodowej – Ordre de l'Économie nationale (1954)

[10] Order Zasługi Sportowej – Ordre du Mérite sportif (1956)

[11] Order Zasługi w Pracy – Ordre du Mérite du travail (1957)

[12] Order Zasługi Wojskowej – Ordre du Mérite militaire (1957)

[13] Order Zasługi Cywilnej – Ordre du Mérite civil (1957)

[14] Order Zasługi Saharyjskiej – Ordre du Mérite saharien (1958)

[15] Order Gwiazdy Anżuanu Ordre de l'Étoile d'Anjouan (1874)

[16] Order Błyszczący Ordre du Nichan el Anouar (1887)

[17] Order Gwiazdy Czarnej Ordre de l'Étoile Noire (1889)

[EPWN-1] Zasługi, Order Narodowy, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2018-07-26] .

[EGW-2] Zasługi, Order Narodowy, [w:] Encyklopedia Gazety Wyborczej, t. 20, Wielk-Żyzno, Agora SA/Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 483, ISBN 83-89651-95-5, OCLC 909581546 .

[PH-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Marc Champenois: L’Ordre national du Mérite. [w:] Les décorations Francaises [on-line]. france-phaleristique.com. [dostęp 2015-11-05]. (fr.).

[d1963-4] Décret n°63-1196 du 3 décembre 1963 portant création d'un ordre national du Mérite. legifrance.gouv.fr. [dostęp 2015-11-05]. (fr.).

[kanc-6] Liste des décorations officielles françaises susceptibles d'être portées. prestige-et-tradition.fr, 15 lipca 2010.

[lnm-7] L'ordre national du Mérite. [w:] Les décorations françaises [on-line]. legiondhonneur.fr. [dostęp 2016-11-17]. (fr.).

[8] Ordre de la Légion d'honneur. Critères d'attribution. [w:] Les décorations françaises [on-line]. legiondhonneur.fr. [dostęp 2016-11-17]. (fr.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[5]

[6]

[7]

Rodzaj odznaczenia	Order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium
Elementy insygniów	Godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa
Formy zredukowane	Cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka
Lista odznaczeń w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie
Lista baretek w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych
Prawo	kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy
System odznaczeń w Polsce	Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne