Order Orła Białego

Order Orła Białego
Awers
Awers orderu
Awers
Awers gwiazdy orderowej
Baretka
Baretka (wzór od 1992)
Baretka
Baretka (wzór 1921–1990)
Ustanowiono

1 listopada 1705

Dewiza

– pierwotna: PRO FIDE, REGE ET LEGE (Za Wiarę, Króla i Prawo)
– obecna: ZA OJCZYZNĘ I NARÓD

Wielkość

70 × 70 mm (order)
80 × 80 mm (gwiazda)

Powyżej

brak

Równorzędne

brak

Poniżej

Order Virtuti Militari

Order Orła Białego (OB) – najstarsze i najwyższe odznaczenie państwowe Rzeczypospolitej Polskiej nadawane za znamienite zasługi cywilne i wojskowe dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej, położone zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny. Nie dzieli się na klasy. Nadawany jest najwybitniejszym Polakom oraz najwyższym rangą przedstawicielom państw obcych.

Order Orła Białego noszony jest na wstędze błękitnej przewieszonej przez lewe ramię do prawego boku. Gwiazdę Orderu, niegdyś haftowaną, nosi się na lewej piersi.

Historia

Lata 1705–1795

August II Mocny, Wielki Mistrz Orderu Orła Białego w latach 1705–1733, z Wielką Wstęgą i Gwiazdą Orderu Orła Białego
August III Sas, Wielki Mistrz Orderu Orła Białego w latach 1733–1763, w stroju polskim z Orderem Orła Białego
Stanisław August Poniatowski, Wielki Mistrz Orderu Orła Białego w latach 1764–1795, z Gwiazdą Orderu Orła Białego na lewej piersi

Order Orła Białego ustanowił król August II Mocny 1 listopada 1705[1][2] na zamku w Tykocinie, małym mieście na Podlasiu, położonym nad rzeką Narew, gdzie bywali królowie, magnaci i książęta polscy. Otrzymywali go w czasie I Rzeczypospolitej głównie magnaci, którzy wsparli króla w wolnej elekcji: Karol Stanisław Radziwiłł, Hieronim Lubomirski, Michał Kazimierz Ogiński, Ignacy Krasicki, Stanisław Kostka Potocki, Stanisław Małachowski, ale także hetman Iwan Mazepa. W czasach Augusta III stracił nieco renomę, gdyż minister Henryk Brühl masowo go sprzedawał. Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego Order Orła Białego nadawano na rozkaz cesarzowej Katarzyny II jej niemieckim i rosyjskim faworytom z Potiomkinem na czele[3]. Order przestał być nadawany po III rozbiorze Polski.

Lata 1807–1917

Fryderyk August I, król saski i książę warszawski, Wielki Mistrz Orderu Orła Białego w latach 1807-1815, z Orderem na piersi
Car Aleksander I jako król polski (1815-1825) w polskim mundurze generalskim z Gwiazdą Orderu

Ponownie został ustanowiony w 1807 jako najwyższe odznaczenie Księstwa Warszawskiego[4] i później kongresowego Królestwa Polskiego. Po upadku powstania listopadowego w 1831 wraz z Orderem Świętego Stanisława i Orderem Virtuti Militari został zniesiony jako order Królestwa Polskiego ukazem cara. W jego miejsce został ustanowiony Cesarski i Królewski Order Orła Białego[5]. Order ten był nadawany przez carów Rosji w latach 1831–1917 (do rewolucji lutowej i upadku caratu w marcu 1917). Ustanowienie oznaczenia Imperium Rosyjskiego, przejmującego elementy orderu Królestwa Polskiego, było jedną z represji po powstaniu listopadowym, gdy wbrew traktatowi wiedeńskiemu car uznał Królestwo Polskie za terytorium podbite, a nie odrębne państwo, związane jedynie unią personalną z Rosją. Z tego względu nie jest w tej formie i w tym okresie traktowany jako kontynuacja polskiego orderu rycerskiego.

Lata 1921–1939

Józef Piłsudski, Wielki Mistrz Orderu w latach 1921-1922. Na zdjęciu z córkami w Sulejówku w 1923 roku, order widoczny na lewej piersi Marszałka.
Prezydent Stanisław Wojciechowski, Wielki Mistrz Orderu w latach 1922-1926, z Orderem Orła Białego.
Prezydent Ignacy Mościcki, Wielki Mistrz Orderu w latach 1926-1939, z Orderem Orła Białego.

Został odnowiony przez Sejm Rzeczypospolitej ustawą z dnia 4 lutego 1921 jako najwyższe odznaczenie państwowe[6]. Otrzymał wówczas także nowy wygląd i odmienną dewizę Za Ojczyznę i Naród. W okresie międzywojennym nadany został 24 obywatelom polskim i 88 cudzoziemcom (w tym 33 monarchom i prezydentom, 10 premierom, 12 członkom rodzin panujących, 15 ministrom).

Lata 1939–1990

Order Orła Białego prezentowany w Belwederze na pogrzebie prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego, ostatniego Wielkiego Mistrza Orderu na Uchodźstwie, 17 kwietnia 2010

Od wybuchu II wojny światowej order nadawany był rzadko i tylko przez rząd RP na obczyźnie (poza prezydentami RP otrzymującymi go z urzędu, uhonorowano nim 6 Polaków m.in. Tadeusza Tomaszewskiego, Eustachego Sapiehę i Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza oraz 4 cudzoziemców m.in. kard. Carlo Chiarlo), choć oficjalnie w PRL nigdy tego odznaczenia nie zniesiono. Dekret PKWN z 22 grudnia 1944 o orderach, odznaczeniach oraz medalach wymieniał Order Orła Białego jako jedno z odznaczeń państwowych, nadawanych przez Prezydium KRN, lecz nie był on nadawany, a w 1949 jako najwyższe odznaczenie zastąpił go Order Budowniczych Polski Ludowej. Ustawa z 17 lutego 1960 o orderach i odznaczeniach już nie wymieniała Orderu Orła Białego.

Od 1992 roku

Prezydent Lech Kaczyński dekoruje Annę Walentynowicz Orderem Orła Białego, 3 maja 2006
Prof. Zbigniew Religa uhonorowany Orderem Orła Białego, 18 grudnia 2008
Adam Michnik, Aleksander Hall i Jan Krzysztof Bielecki udekorowani Orderem Orła Białego przez prezydenta Bronisława Komorowskiego, 10 listopada 2010

23 grudnia 1992 został restytuowany ustawą z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach (Dz. U. Nr 90, poz. 450 ze zmianami). Projekt obecnej wersji orderu wykonał wybitny polski rzeźbiarz, medalier, twórca wielu polskich odznaczeń państwowych i wojskowych – Edward Gorol[7]. Order obecnie nadawany jest przez Prezydenta RP.

Pierwszymi osobami, które otrzymały go po restytucji orderu w 1992, z rąk prezydenta Lecha Wałęsy w 1993, byli Jan Paweł II (papież odebrał swój order dopiero w czasie pielgrzymki do kraju 22 maja 1995) i król Szwecji Karol XVI Gustaw.

20 maja 2008 Gimnazjum Nr 28 we Wrocławiu otrzymało imię Kawalerów Orderu Orła Białego. To jedyna szkoła w Polsce nosząca takie imię.

12 września 2018 prezydent Andrzej Duda otworzył Salę Orderu Orła Białego w Pałacu Prezydenckim w Warszawie[8] oraz ogłosił nazwiska 25 osób, które w dniu 11 listopada 2018 w setną rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę pośmiertnie zostaną uhonorowane Orderem Orła Białego[9].

Wygląd insygniów

Krzyż Orderu

Gwiazda Orderu

Łańcuch Orderu

Strój orderowy

Początkowo miał formę owalnego medalu czerwonego koloru z jasnobłękitną wstęgą oraz hasłem Pro Fide, Rege et Lege (łac. Za Wiarę, Króla i Prawo). Na oznakach przyznawanych monarchom słowo Rege zmieniano na Grege (łac. trzodę rozumianą jako naród-poddanych). Królowi polskiemu przysługiwał przywilej noszenia insygniów orderowych, którymi był wysadzany szlachetnymi kamieniami krzyż zawieszony na łańcuchu Orderu Orła Białego. Monarchowie z dynastii Wettynów, August II Mocny i jego syn August III Sas mieli poza tym cały zestaw klejnotów, który nazywano garniturem orderowym. W 1709 order dla wszystkich kawalerów otrzymał formę krzyża maltańskiego. Do 1713 noszony był na szyi z dodatkową gwiazdą.

Łańcuch Orderu Orła Białego pochodzący z czasów panowania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz miecz orderowy jako klejnoty Rzeczypospolitej przechowuje się w kaplicy Zamku Królewskiego w Warszawie.

Lata 1921–1990

Po restytucji orderu w 1921 roku zmieniono jego hasło na Za Ojczyznę i Naród. Na nowy wygląd orderu złożyły się złoty krzyż maltański z białą emaliowaną obwódką i złotymi promieniami między ramionami, dalej biały, emaliowany i ukoronowany orzeł z rozpostartymi skrzydłami z głową skierowaną w prawo (heraldycznie) umieszczony w centrum krzyża. Order noszono na gładkiej, jasnobłękitnej szarfie z lewego ramienia na prawy bok.

Gwiazda była ośmioramienna z prostymi ramionami. Na niej osadzono złoty, maltański krzyż emaliowany na czerwono z białą emaliowaną obwódką i złotymi promieniami pomiędzy ramionami. Nowe hasło zostało wypisane na ramionach krzyża. Na centralnym dysku emaliowanym na biało umieszczono monogram RP (Rzeczpospolita Polska) otoczony emaliowanym zielono wizerunkiem wieńca wawrzynowego.

Od 1992 roku

Obecnie oznaką Orderu Orła Białego jest krzyż maltański, równoramienny, złocony, o wymiarach 70 × 70 mm, zakończony na rogach ramion kulkami. Ramiona krzyża pokryte są czerwoną emalią z białymi brzegami w złoconym obramowaniu, nałożoną na fakturowane podłoże[a]. Między ramionami krzyża umieszczone są pęki złoconych promieni. W środku krzyża biało emaliowany orzeł według wzoru określonego w ustawie z dnia 1 sierpnia 1919 o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej, ze złoconymi żyłkami, koroną, dziobem i szponami. Na odwrotnej stronie ramiona krzyża są złocone z biało emaliowanym obramowaniem i wypukłym napisem: ZA OJCZYZNĘ I NARÓD. W środku krzyża na okrągłej biało emaliowanej tarczy w otoku ze złoconych liści dębowych pokrytych zieloną emalią umieszczony jest złocony monogram: RP. Krzyż zawieszony jest na błękitnej wielkiej wstędze szerokości 100 mm i noszony z lewego ramienia na prawy bok.

Oznaką Orderu jest ponadto gwiazda orderowa srebrzona o średnicy 80 mm z ośmiu pęków promieni. Na gwieździe umieszczony jest złocony krzyż Orderu, o wymiarach 50 × 50 mm, lecz bez orła i bez kulek na rogach ramion. Między ramionami krzyża złociste płomyki, na ramionach krzyża złocony napis: ZA OJCZYZNĘ I NARÓD. W środku krzyża na okrągłej, biało emaliowanej tarczy w otoku ze złoconych liści dębowych pokrytych zieloną emalią umieszczony jest złocony monogram „RP”.

Kapituła Orderu Orła Białego

Statystyki nadań Orderu Orła Białego od 1705 (1703) r.

Lata 1703–1990

EpokaWielki Mistrz Orderu
Lata
nadań OOB
Liczba
odznaczonych
Dane szczegółowe
PolacyCudzoziemcy
RONRzeczpospolita Obojga NarodówAugust II MocnyKról PolskiAugust II Mocny1703-17331557778
RONRzeczpospolita Obojga NarodówAugust III SasKról PolskiAugust III Sas1733-1763345232113
RONRzeczpospolita Obojga NarodówStanisław AugustKról PolskiStanisław August1764-1795611ponad 427ponad 124
Księstwo WarszawskieKsięstwo WarszawskieFryderyk August IKsiążę warszawskiFryderyk August I1807-181512102
Królestwo PolskieKrólestwo PolskieAleksander IKról PolskiAleksander I1815-1825281315
Królestwo PolskieKrólestwo PolskieMikołaj IKról PolskiMikołaj I1825-1831441331
II RzeczpospolitaII RzeczpospolitaPiłsudski 1921.jpgNaczelnik PaństwaJózef Piłsudski1921-1922341024
Coat of arms of Poland2 1919-1927.svg
II RzeczpospolitaPortret Narutowicz (cropped).jpgPrezydent Rzeczypospolitej PolskiejGabriel Narutowicz1922000
Coat of arms of Poland2 1919-1927.svgII RzeczpospolitaStanisław Wojciechowski Colorized.pngPrezydent Rzeczypospolitej PolskiejStanisław Wojciechowski1922-192617215
Godło II Rzeczypospolitej.pngII RzeczpospolitaIgnacy Moscicki Colorized.pngPrezydent Rzeczypospolitej PolskiejIgnacy Mościcki1926-193956848
Władze Rzeczypospolitej Polskiej na obczyźnieWładze RP na obczyźnieWładysław Raczkiewicz 1934.jpg



Prezydent Rzeczypospolitej PolskiejWładysław Raczkiewicz
1939-1947532
Herb Rzeczypospolitej Polskiej (1956 - 1990).pngWładze RP na obczyźnieBundesarchiv Bild 102-11032, August Zaleski.jpgPrezydent Rzeczypospolitej PolskiejAugust Zaleski1947-1972642
Herb Rzeczypospolitej Polskiej (1956 - 1990).pngWładze RP na obczyźnieStanislaw Ostrowski.gifPrezydent Rzeczypospolitej PolskiejStanisław Ostrowski1972-1979000
Herb Rzeczypospolitej Polskiej (1956 - 1990).pngWładze RP na obczyźnieEdward Raczyński (-1939).jpgPrezydent Rzeczypospolitej PolskiejEdward Raczyński1979-1986000
Herb Rzeczypospolitej Polskiej (1956 - 1990).pngWładze RP na obczyźnieKazimierz Sabbat.jpgPrezydent Rzeczypospolitej PolskiejKazimierz Sabbat1986-1989000
Herb Rzeczypospolitej Polskiej (1956 - 1990).pngWładze RP na obczyźnieRyszard Kaczorowski 2008 corrected.jpgPrezydent Rzeczypospolitej PolskiejRyszard Kaczorowski1989-1990210
Razem1323ponad 808ponad 455

Źródło: Krzysztof Filipow, Order Orła Białego, Białystok 1995, s. 61; skorygowane według: Marta Męclewska, Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, Arx Regia Ośrodek Wydawniczy Zamku Królewskiego, Warszawa 2008, ISBN 978-83-7022178-2[10][11][12][13][14][15][16].

Od 1992 roku

EpokaWielki Mistrz OrderuLata
urzędowania
Liczba
odznaczonych
Dane szczegółowe
PolacyCudzoziemcyŻyjącymPośmiertnie
Godlo Polski oficjalne male.pngIII RzeczpospolitaLech WałęsaPrezydent Rzeczypospolitej PolskiejLech Wałęsa1990–199540[17]3282713
Godlo Polski oficjalne male.pngIII RzeczpospolitaAleksander KwaśniewskiPrezydent Rzeczypospolitej PolskiejAleksander Kwaśniewski1995–200568[17]2741617
Godlo Polski oficjalne male.pngIII RzeczpospolitaLech KaczyńskiPrezydent Rzeczypospolitej PolskiejLech Kaczyński2005–201029[18]2271613
Godlo Polski oficjalne male.pngIII RzeczpospolitaBronisław KomorowskiPrezydent Rzeczypospolitej PolskiejBronisław Komorowski2010–201537[19]2314352
Godlo Polski oficjalne male.pngIII RzeczpospolitaAndrzej DudaPrezydent Rzeczypospolitej PolskiejAndrzej Dudaod 2015544762529
Razem2281527616464

Odznaczeni

I Rzeczpospolita (1705–1795)

Chronologicznie:

Alfabetycznie:

Księstwo Warszawskie (1807–1815)

Chronologicznie:

Alfabetycznie:

Królestwo Polskie (1815–1831)

Chronologicznie:

Alfabetycznie:

II Rzeczpospolita (1921–1939)

Chronologicznie:

Alfabetycznie:

Władze RP na Obczyźnie (1939-1990)

Chronologicznie:

Alfabetycznie:

III Rzeczpospolita (od 1992 r.)

Chronologicznie:

Alfabetycznie:

Żyjący Polacy, Damy oraz Kawalerowie Orderu Orła Białego

Wśród 45 żyjących osób narodowości polskiej odznaczonych Orderem jest 40 mężczyzn i 5 kobiet.

Odznaczeni według daty nadania
  1. Lech Wałęsa, 23 grudnia 1992 (ex officio)
  2. Aleksander Kwaśniewski, 23 grudnia 1995 (ex officio)
  3. Leszek Balcerowicz, 11 listopada 2005
  4. Andrzej Gwiazda, 3 maja 2006
  5. Bogusław Nizieński, 25 sierpnia 2008
  6. Bronisław Komorowski, 6 sierpnia 2010 (ex officio)
  7. Jan Krzysztof Bielecki, 10 listopada 2010
  8. Aleksander Hall, 10 listopada 2010
  9. Adam Michnik, 10 listopada 2010
  10. Andrzej Wielowieyski, 10 listopada 2011
  11. Władysław Findeisen, 3 maja 2012
  12. Jerzy Buzek, 11 listopada 2012
  13. Adam Strzembosz, 11 listopada 2012
  14. Norman Davies, 11 listopada 2012
  15. ks. Michał Heller, 3 maja 2014
  16. Hanna Suchocka, 5 czerwca 2014
  17. Andrzej Duda, 6 sierpnia 2015 (ex officio)
  18. Michał Kleiber, 28 kwietnia 2016
  19. Michał Lorenc, 28 kwietnia 2016
  20. Wanda Półtawska, 28 kwietnia 2016
  21. Zofia Romaszewska, 28 kwietnia 2016
  22. Bronisław Wildstein, 28 kwietnia 2016
  23. Ryszard Gryglewski, 26 stycznia 2017
  24. kard. Stanisław Dziwisz, 28 stycznia 2017
  25. Adam Bujak, 3 maja 2017
  26. Jan Krzysztof Kelus, 3 maja 2017
  27. ks. Bernard Czernecki, 11 listopada 2017
  28. Władysław Siemaszko, 3 maja 2019
  29. Czesław Bielecki, 3 maja 2019
  30. Wincenty Kućma, 3 maja 2019
  31. Andrzej Nowak, 11 listopada 2019
  32. Grażyna Świątecka, 11 listopada 2019
  33. Andrzej Kułakowski, 3 maja 2020
  34. Wojciech Roszkowski, 3 maja 2020
  35. Leszek Długosz, 11 listopada 2021
  36. Joanna Duda-Gwiazda, 11 listopada 2021
  37. Adam Macedoński, 11 listopada 2021
  38. ks. Stanisław Małkowski, 11 listopada 2021
  39. Jan Polkowski, 11 listopada 2021
  40. Antoni Lenkiewicz, 3 maja 2022
  41. Antoni Libin-Libera, 3 maja 2022
  42. Mirosław Chojecki, 23 września 2022
  43. Antoni Macierewicz, 23 września 2022
  44. Piotr Naimski, 23 września 2022
  45. Jacek Salij, 11 listopada 2022

Osoby, które odmówiły przyjęcia Orderu Orła Białego

W 1792 roku Stanisław August Poniatowski chciał nadać Kościuszce order. Ten jednak, jako republikanin z przekonania, miał odmówić jego przyjęcia[20][21][22]. W III RP jedyną dotychczas osobą, która odmówiła przyjęcia Orderu Orła Białego był Jerzy Giedroyc, 1994[23]. Od tamtej pory nikt nie zwrócił Orderu Orła Białego[24].

Zobacz też

Uwagi

  1. Zapis o fakturowaniu dodano w 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1777).

Przypisy

  1. Pierwszy Order Orła Białego nadał August II Mocny hetmanowi Iwanowi Mazepie już 22 października 1703 roku, order został w 1705 ustanowiony pod pozorem odnowienia, patrz: Marta Męclewska: Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, Arx Regia Ośrodek Wydawniczy Zamku Królewskiego, Warszawa 2008, s. 137, ISBN 978-83-7022178-2
  2. Michał Sierba: Tykocińskie początki Orderu Orła Białego, [w:] „Vade Nobiscum” nr VI, Łódź, 2013, s. 151–158.
  3. Jerzy Besala, Tyrani i błaźni. Od cezarów rzymskich i Henryka VIII Tudora do Stalina i Hitlera. Bellona Warszawa 2013, s. 361.
  4. Wg art. 85 Konstytucji Księstwa Warszawskiego: Ordery cywilne i wojskowe, będące dawniej w Polsce, utrzymują się, a król jest naczelnikiem tych orderów..
  5. Статут Императорского и Царского ордена Белого Орла [zarchiwizowane z adresu 2008-02-27] (ros.).
  6. Ustawa z dnia 4 lutego 1921 r. o ustanowieniu orderu „Orła Białego” (Dz.U. z 1921 r. nr 24, poz. 136).
  7. Odznaczenia. pgorol-medalierstwo.pl. [dostęp 2015-07-21].
  8. Sala Orderu Orła Białego w Pałacu Prezydenckim. prezydent.pl, 2018-09-12. [dostęp 2018-09-12].
  9. Wybitni Polacy zostaną uhonorowani Orderem Orła Białego. prezydent.pl, 2018-09-12. [dostęp 2018-09-12].
  10. Zarządzenie o nadaniu Orderu Orła Białego., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-09-20].
  11. Zarządzenie o nadaniu Orderu Orła Białego, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-09-20].
  12. Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o nadaniu Orderu Orła Białego Marszałkowi Polski Edwardowi Śmigłemu - Rydzowi., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-09-20].
  13. Zarządzenie o nadaniu Orderu Orła Białego., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-09-20].
  14. Zarządzenie o nadaniu Orderu Orła Białego, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-09-20].
  15. Zarządzenie o nadaniu Orderu Orła Białego, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-09-20].
  16. Order Orła Białego / Ordery / Ordery i odznaczenia / Kompetencje / Prezydent / Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, www.prezydent.pl [dostęp 2021-09-20].
  17. a b Lista osób odznaczonych w latach 1992–2005. prezydent.pl. [dostęp 2012-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
  18. Lista osób odznaczonych przez Lecha Kaczyńskiego. prezydent.pl. [dostęp 2012-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  19. Wykaz odznaczonych Orderem Orła Białego przez Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. prezydent.pl. [dostęp 2015-10-18].
  20. Franciszek Rychlicki, Tadeusz Kościuszko i rozbiór Polski, Kraków 1871.
  21. Karol Falkenstein, Tadeusz Kościuszko, czyli dokładny rys jego życia, Wrocław 1827, s. 8.
  22. Jedyna znana wzmianka o nadaniu orderu w: Korespondent Warsz. nr 38 z dn. 28.07.1792 (przedruk w pracy Kościuszko 1893-1896, Kościuszkowska seria wznowień, Kraków 1994, s. 39.); inne wykazy, biografie i portrety Kościuszki Orderu Orła Białego nie wykazują – zob: Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 268.
  23. Marek Henzler: Orła cień. 2005-11-02. [dostęp 2005-11-02].
  24. Nie chciał orderu od Lecha Kaczyńskiego. Pójdą za nim następni? Najwięcej medali zwrócono Komorowskiemu, „naTemat.pl” [dostęp 2017-11-28] (pol.).

Bibliografia

  • Za Ojczyznę i Naród. 300 lat Orderu Orła Białego, Marta Męclewska (red.) i inni, Warszawa: ARX Regia Ośrodek Wydawniczy Zamku Królewskiego w Warszawie, 2005, ISBN 83-7022-151-3, OCLC 69475573.
  • Wanda Bigoszewska, Polskie ordery i odznaczenia, Adam Jońca (ilust.), Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1989, ISBN 83-223-2287-9, OCLC 69449613.
  • Stefan Oberleitner, Polskie ordery odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705-1990, Zielona Góra: Wydawnictwo „Kanion”, 1992, OCLC 836298607.
  • Zbigniew Puchalski, Dzieje polskich znaków zaszczytnych, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1998, ISBN 83-7059-388-7.
  • Zbigniew Puchalski, Ireneusz J. Wojciechowski, Ordery i odznaczenia polskie i ich kawalerowie, Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, Warszawa 1987, ISBN 83-03-02143-5.
  • Jerzy Besala: Tyrani i błaźni. Od cezarów rzymskich i Henryka VIII Tudora do Stalina i Hitlera. Warszawa: Bellona, 2013. ISBN 978-83-11-12581-0.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Anna Walentynowicz.JPG
Autor: unknown, Licencja: GFDL 1.2
Coat of arms of Poland2 1919-1927.svg
Godło Polski z lat 1919 - 1927.
Godło II Rzeczypospolitej.png
Godło Rzeczypospolitej Polskiej ustalone Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach (Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980)
The Order of the White Eagle.png
Autor: Jakubkaja, Licencja: CC BY 3.0
Order Orła Białego – szkic
Coat of arms of Poland-official3.png
Godło Rzeczypospolitej Polskiej
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodow.svg
Autor: Author: Olek Remesz (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów - ogólny wzorzec, nie związany z konkretnym przedziałem czasowym, szczególnie w odniesieniu do postaci orła
Order of White Eagle Poland-Order Star.jpg
Order of White Eagle_Poland. Order Star. The Highest Civilian Order in Poland. Official Pattern
Stanislaw Ostrowski.gif
Autor: unknown-anonymous, Licencja: GFDL 1.2
Były prezydent RP na emigracji Stanisław Ostrowski (1972-1979)
Władysław Raczkiewicz 1934.jpg
Autor: Poll, Willem van de, Licencja: CC BY-SA 3.0 nl
Władysław Raczkiewicz
Ryszard Kaczorowski 2008 corrected.jpg
Autor: Cezary_p, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ryszard Kaczorowski (ur. 26 listopada 1919 w Białymstoku) – ostatni prezydent RP na Uchodźstwie od śmierci swego poprzednika Kazimierza Sabbata, zmarłego nagle 19 lipca 1989 w Londynie, do 22 grudnia 1990, gdy przekazał insygnia władzy prezydenckiej Lechowi Wałęsie w dniu jego zaprzysiężenia na prezydenta III RP. Równolegle z Ryszardem Kaczorowskim funkcję prezydenta (w kraju) pełnił generał armii Wojciech Jaruzelski.
Order Orła Białego 2008-12-18.jpg
Autor: Kancelaria Prezydenta RP, Licencja: GFDL
Order Orła Białego, Zbigniew Religa, Lech Kaczyński, Jarosław Kaczyński
Coat of Arms of Duchy of Warsaw.svg
Autor: Popik, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb mały Księstwa Warszawskiego (1807-1815)
Collar of the Order of the White Eagle (1829, Nicholas I of Russia).jpg
Autor: shakko, Licencja: CC BY-SA 3.0
Цепь ордена Белого Орла. Принадлежала Николаю I. 1829. Санкт-Петербург. Мастер И.В. Кейбель. Гохран России. Цепь изготовлена для коронации по католическому обряду на Царство польское 18 мая 1829 года в Варшаве.
Cross of the Royal Rubingarnitur of the Order of White Eagle of Augustus II the Strong.jpg
Autor: image taken by Mathiasrex, Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Star of the Royal Rubingarnitur of the Order of White Eagle of Augustus II the Strong
August II the Strong.PNG
August II the Strong KIng of Poland
Car Aleksander I w polskim mundurze generalskim.jpg
Car Aleksander I w polskim mundurze generalskim
Star of the Royal Diamantrosengarnitur of the Order of White Eagle of Augustus II the Strong.jpg
Autor: image taken by Mathiasrex. Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Star of the Royal Diamantrosengarnitur of the Order of White Eagle of Augustus II the Strong
Cross of Order of the White Eagle from 1780.PNG
Autor: Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY 3.0
Cross of Order of the White Eagle from 1780
Alexander I of Russia by G.Dawe (1826, Peterhof) crop.jpg
Tsar Alexander I. from russia, painted by en:George Dawe in 1824 (part, version with less environment of low interest at the topside.
Portret Narutowicz (cropped).jpg
Cropped image of Gabriel Narutowicz, Switzerland, 1915
Cross of the Order of White Eagle (XVIII century).PNG
Autor: Image taken by User:Mathiasrex Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY 3.0
Cross of the Order of White Eagle (XVIII century).
Order Orła Białego.PNG
Order of the White Eagle of King Augustus II the Strong
Order of White Eagle Poland.jpg
Order of White Eagle, Poland. The Highest Civilian Order in Poland. Official Pattern
Piłsudski 1921.jpg
Józef Piłsudski (1867-1935) - Marshall of Poland
Michnik, Komorowski, Komorowska, Hall, Bielecki.jpg
Autor: Oficjalny serwis Prezydenta RP www.prezydent.pl, Licencja: GFDL 1.2
Adam Michnik, Bronisław Komorowski, Anna Komorowska, Aleksander Hall, Jan Krzysztof Bielecki. Prezydent wręczył Ordery Orła Białego
Ridder in de Orde van de Witte Adelaar in de ordekleding.jpg
Prent van een Ridder in de Orde van de Witte Adelaar in de ordekleding.
Lech Kaczyński.jpg
Autor: Chancellery of the President of the Republic of Poland, Licencja: GFDL 1.2
Były Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński
Gwiazda OOB gen. J. Hallera.jpg
Autor: Jakubkaja, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wtórnik gwiazdy Orderu Orła Białego gen. J. Hallera, ze zbiorów w kolekcji Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
Józef Piłsudski z córkami (1923).jpg
Józef Piłsudski z córkami. Na kolanach marszałka siedzi Jadwiga, obok stoi Wanda. Wilno, 1923 rok.
Collar of the Order of the White Eagle of King Stanisław August Poniatowski.PNG
Autor: Image taken by User:Mathiasrex Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY 3.0
Collar of the Order of the White Eagle of King Stanisław August Poniatowski. Displayed in the Royal Chapel.
Coat of Arms of Stanisław August Poniatowski with colland of Order of White Eagle.PNG
Autor: Image taken by User:Mathiasrex Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY 3.0
Coat of Arms of Stanisław August Poniatowski with collana of Order of White Eagle
Star of the Order of the White Eagle from XVIII century.PNG
Autor: Image taken by User:Mathiasrex Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY 3.0
Star of the Order of the White Eagle from XVIII centur
Kazimierz Sabbat.jpg
Kazimierz Sabbat, prezydent RP na emigracji w latach 1986-1989
Herb Rzeczypospolitej Polskiej (1956 - 1990).png
Herb Rzeczypospolitej Polskiej obowiązujący od 8 grudnia 1956 r. (Dz. U. z 1956 r. Nr 3, poz.1)
Edward Raczyński (-1939).jpg
Edward Raczyński (-1939)
President of Poland Andrzej Duda Full Resolution (cropped).jpg
Autor: Jakub Szymczuk & Adobe Photoshop, Licencja: CC BY-SA 4.0
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda. Fot. Jakub Szymczuk
Godlo Polski oficjalne male.png
Godło Rzeczypospolitej Polskiej
Grafika ta została pobrana ze strony Prezydenta RP, a następnie wygładzona przy użyciu filtru Gaussa zastosowanym na czerwonym tle. Można przypuszczać, że obrazek ten jest zgodny z oficjalną specyfikacją zawartą w "Ustawie o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych" (Dz.U.05.235.2000), a w szczególności z załącznikiem nr 1 do tejże.
Star of Order of the White Eagle.png
Autor: Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY 3.0
Star of Order of the White Eagle
Medium Coat of Arms of Congress Poland.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape przez Avalokitesvara ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Uwaga! Jest to współczesna rekonstrukcja średniego herbu Królestwa Kongresowego
Gross with Cordon Bleu of Order of the White Eagle.png
Autor: Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY 3.0
Gross with Cordon Bleu of Order of the White Eagle
Lech walesa prezydent RP.gif
Autor: unknown, Licencja: GFDL 1.2
Star of the Royal Rubingarnitur of the Order of White Eagle of Augustus II the Strong.jpg
Autor: image taken by Mathiasrex, Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Star of the Royal Rubingarnitur of the Order of White Eagle of Augustus II the Strong
Cross of the Royal Brillantgarnitur of the Order of White Eagle of Augustus II the Strong.jpg
Autor: image taken by Mathiasrex, Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cross of the Royal Brillantgarnitur of the Order of White Eagle of Augustus II the Strong
Bundesarchiv Bild 102-11032, August Zaleski.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 102-11032 / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
Zu dem deutsch-polnischen Conflikt über die deutsche Minderheit in Polen vor dem Völkerbundrat in Genf!
Der polnische Aussenminister Zaleski, auf dessen Erklärungen über die deutsche Beschwerde beim Völkerbundesrat man sehr gespannt sein darf.
KPRP 20130131 WG 305 BRONISLAW KOMOROWSKI.jpg
Autor: Wojciech Grzędziński, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski
Trumna Ryszarda Kaczorowskiego 3.jpg
Autor: Cezary Piwowarski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Trumna Prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego wystawiona w Belwederze
Pillnitz mpazdziora.JPG
Autor: Mariusz Paździora, Licencja: CC BY-SA 3.0
Zamek w Pillnitz, kartusz ozdobny z wyobrażeniem Orderu Orła Białego