Order Oranje-Nassau

Order Oranje-Nassau

Awers orderu II klasy
Awers Krzyża Oficerskiego (wersja cywilna)
Awers Krzyża Kawalerskiego z Mieczami (wersja wojskowa)
Baretka
Ustanowiono	4 kwietnia 1892
Powyżej	Order Lwa Niderlandzkiego
Poniżej	Order Lwa Złotego

Order Oranje-Nassau (hol.: De Orde van Oranje-Nassau) – odznaczenie państwowe Królestwa Niderlandów nadawane od 1892 za wybitne zasługi cywilne i wojskowe.

Historia

Po śmierci ostatniego męskiego potomka dynastii orańskiej Wilhelma III, króla Niderlandów i wielkiego księcia Luksemburga, tron Niderlandów przeszedł na jego nieletnią córkę Wilhelminę, w której imieniu rządy sprawowała matka, królowa-wdowa Emma. Unia personalna między Holandią a Luksemburgiem została rozwiązana, gdyż konstytucja Wielkiego Księstwa nie dopuszczała wówczas następstwa tronu kobiet, i monarchia niderlandzka straciła prawo nadawania luksemburskiego Orderu Korony Dębowej. Jako substytut regentka Emma ustanowiła 4 kwietnia 1892 w imieniu córki order Oranje-Nassau.

Order może być nadawany i Holendrom i cudzoziemcom za szczególne zasługi wobec głowy państwa lub społeczeństwa.

10 października 1995 królowa Beatrycze Orańska podpisała zarządzenie z nowym regulaminem orderu^[1] i od 1996 dzieli się on na sześć klas^[2]:

• I klasa – Krzyż Wielki (Grootkruis),
• II klasa – Wielki Oficer (Grootofficier),
• III klasa – Komandor (Commandeur),
• IV klasa – Oficer (Commandeur),
• V klasa – Kawaler (Ridder),
• VI klasa – Członek (Lid)^[2].

Do 1996, zamiast aktualnie nadawanej VI klasy, istniał dołączony do orderu i podzielony na trzy stopnie medal:

• Złoty Medal Honorowy (Eremedaille, in goud),
• Srebrny Medal Honorowy (Eremedaille in zilver),
• Brązowy Medal Honorowy (Eremedaille in brons),

Obecnie medale noszone są po VI klasie orderu^[3].

W kolejności starszeństwa holenderskich odznaczeń Order Oranje-Nassau znajduje się na 7. miejscu i noszony jest po Orderze Lwa Niderlandzkiego, a przed Orderem Lwa Złotego^[3].

Insygnia

Insygnia orderu to oznaka I–VI klasy i gwiazdy I i II klasy. Oznaką jest emaliowany na niebiesko krzyż maltański z białą bordiurą. Medalion środkowy awersu ukazuje lwa z godła państwowego Niderlandów, otoczonego napisem Je maintiendrai (fr. :Utrzymam (prawa i swobody ludności Niderlandów). Na medalionie rewersu oznaki widnieje ukoronowany monogram „W” (królowej Wilhelminy) otoczony napisem w języku niderlandzkim God zij met ons (Niech Bóg będzie z nami). Krzyż orderowy nadawany za zasługi cywilne ma między swymi ramionami zielony wieniec laurowy, a krzyż dla wojskowych dwa skrzyżowane miecze. Wszystkie oznaki oprócz V I VI klasy (srebrnych) są złocone.

Gwiazda I klasy jest srebrna, ośmiopromienna i ukazuje w środku medalion awersu oznaki, gwiazda II klasy ma kształt rombu z takim samym medalionem. Przy dekoracjach wojskowych pod medalion podłożone są skrzyżowane złote miecze. Order nie posiada łańcucha. Zawieszką jest złota lub srebrna korona królewska. Order noszony jest na pomarańczowej wstążce z obustronnymi niebiesko-białymi bordiurami (barwy dynastii orańskiej).

Baretki Orderu Oranje-Nassau
I klasa Grootkruis Krzyż Wielki	II klasa Grootofficier Wielki Oficer	III klasa Commandeur Komandor	IV klasa Officier Oficer	V klasa Ridder Kawaler (do 1994)
V klasa Ridder Kawaler (od 1994)	VI klasa Lid Członek (od 1994)	Złoty Medal Honorowy Gouden Eremedaille (1892–1994)	Srebrny Medal Honorowy Zilveren Eremedaille (1892–1994)	Brązowy Medal Honorowy Bronzen Eremedaille (1892–1994)

Odznaczeni

Przypisy

Bibliografia

• Paul Hieronymussen, Orders, Medals and Decorations of Britain and Europe in Colour, London 1978
• Orde van Oranje-Nassau (niderl.). onderscheidingen.nl. [dostęp 2010-06-07].