Order Szlachetności

Order Szlachetności
Awers (wstęga powinna być niebieska)
Awers odznaki
Ustanowiono	1687
Wycofano	1740
Powyżej	Order Orła Czarnego
Powiązane	Order Pour le Mérite

Order Szlachetności (niem. Edelmut-Orden, fr. Ordre de la Générosité) – pruskie odznaczenie nadawane w latach 1687-1740. Pierwowzór Orderu Pour le Mérite.

Zarys historii

Order został ustanowiony w roku 1687 jako rodzaj zakonu rycerskiego przez księcia-elektora Brandenburgii Fryderyka III, od 1701 pierwszego króla "w Prusiech" pod imieniem Fryderyka I, i był aż do wstąpienia na tron Fryderyka Wielkiego jedynym odznaczeniem Prus obok Orderu Orła Czarnego. Niektóre źródła podają, że był stworzony już w 1665 przez następcę tronu Brandenburgii i Prus Książęcych Karola Emila (1655-1674), starszego brata Fryderyka III (nie byłby to jedyny przypadek ustanowienia orderu przez małoletniego członka domu panującego – w tym samym czasie ostatni panujący Piastowicz, książę Jerzy Wilhelm Legnicki, ustanowił w wieku lat 12 Order Złotego Jelenia). Posiadanie orderu, czy też członkostwo w zakonie, zobowiązywało rycerzy do krzewienia cnót szlachetności i szczodrobliwości. Nie zachowały się żadne statuty orderu (jeśli w ogóle istniały). Po wstąpieniu na tron w roku 1740 Fryderyk Wielki przetworzył go w znany order Pour le Mérite, pierwotnie nadawany zarówno za zasługi cywilne jak i wojskowe.

W 1711 otrzymał Ordre de la Générosité książę Christian August von Anhalt-Zerbst, feldmarszałek pruski, ojciec carycy Katarzyny Wielkiej.

Insygnium

Nie zachowały się żadne insygnia orderu. Według Ackermanna oznaką był złoty krzyż maltański. Na górnym pionowym ramieniu krzyża widniał monogram FIII ukoronowany mitrą elektorską – po 1701 zmieniono monogram na FI pod koroną królewską. Na poziomych i dolnym pionowym ramieniu krzyża znajdował się napis "Géné-rosi-té".

Order noszony był na szyi na niebieskiej wstędze.

Według encyklopedii Meyera u zbiegu ramion krzyża umieszczony był kamień szlachetny, czego Ackermann nie podaje.

Bibliografia

• Gustav Adolph Ackermann, Ordensbuch sämmtlicher in Europa blühender und erloschener Orden und Ehrenzeichen, Annaberg: 1855, s. 25
• Mérite (Der preuß. Militär- und Zivilverdienstorden "pour le m.") [w:] Meyers Konversations-Lexikon. Band 11, Lipsk: 1888-1890, s. 494-495
• Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa-Kraków: Główna Księgarnia Wojskowa, Drukarnia Narodowa, 1939, s. 489.

Niemieckie odznaczenia do 1918 (I–II Rzesza) Ks. Anhalt Order Alberta Niedźwiedzia Krzyż Fryderyka Wlk. Ks. Badenii Order Wierności Order Lwa Zeryngeńskiego Krzyż Zasługi Orderu Lwa Zeryngeńskiego Order Zasługi Wojskowej Karola Fryderyka Order Bertholda I Krzyż Zasługi Wojennej Królestwo Bawarii/ /Palatynat Reński Order św. Huberta Order św. Jerzego Order Wojskowy Maksymiliana Józefa Order Zasługi Korony Bawarskiej Order Zasługi św. Michała Order Maksymiliana Order Zasługi Wojskowej Order Ludwika Order św. Elżbiety Order Teresy Order Lwa Palatyńskiego Brema/Hamburg/Lubeka Krzyż Hanzeatycki Krzyż Wybitnej Służby Odznaka za Służbę (Brema) Odznaka za Służbę (Hamburg) Odznaka za Służbę (Lubeka) Ks. Brunszwiku Order Henryka Lwa Krzyż Zasługi Wojennej Krzyż Wybitnej Służby Medal Waterloo Królestwo Hanoweru Order św. Jerzego Order Gwelfów Order Ernesta Augusta Medal Waterloo Wlk. Ks. Hesji (-Darmstadt) Order Ludwika Order Lwa Złotego Order Zasługi Filipa Wspaniałomyślnego Order Gwiazdy Brabancji Krzyż Zasługi Wojskowej Medal Waleczności Krzyż Wojskowy Sanitarny Odznaka Honorowa Powszechna Elektorat Hesji (-Kassel) Order Wilhelma Order Hełmu Żelaznego Order Lwa Złotego Order Zasługi Wojskowej Ks. Hohenlohe Order Feniksa Ks. Hohenzollern Order Książęcy Hohenzollernów Ks. Detmold-Lippe Order Lippeński Order Leopolda Krzyż Zasługi Wojennej Order Berty Order Róży Lippeńskiej Krzyż Pamiątkowy 1849 Ks. Schaumburg-Lippe Order Schaumburg-Lippeński Krzyż za Wierną Służbę Medal Zasługi Wojskowej Medal Zasługi Cywilnej Medal Zasługi Wlk. Ks. Meklemburgii-Schwerinu Order Korony Wendyjskiej Order Gryfa Krzyż Zasługi Wojskowej Wlk. Ks. Meklemburgii-Strelitzu Order Korony Wendyjskiej Order Gryfa Krzyż Zasługi za Odznaczenie się Podczas Wojny Wlk. Ks. Oldenburga Order Zasługi Krzyż Fryderyka Augusta Odznaka za Zasługi dla Czerwonego Krzyża Królestwo Prus Order Orła Czarnego Pour le Mérite (Order Szlachetności) Order Wilhelma Order Zasługi Korony Pruskiej Order Orła Czerwonego (Order Szczerości) Order Królewski Korony Order Hohenzollernów Order św. Jana Order Luizy Krzyż Zasługi dla Kobiet Krzyż Żelazny Krzyż Zasługi dla Kobiet i Dziewcząt Odznaka Honorowa Wojskowa Medal za Ratowanie Ginących Medal Czerwonego Krzyża Medal Waterloo Medal Koronacyjny (1862) Krzyż Szturmowy Duppelski Krzyż Alsen Medal Pamiątkowy Wojenny za 1864 Krzyż Pamiątkowy za 1866 Medal Pamiątkowy Wojenny za 1870/71 Medal Wilhelma I Medal Pamiątkowy Chin Medal Pamiątkowy Jubileuszowy Hanowerski Odznaka za Służbę Odznaka za Służbę dla Obrony Krajowej Krzyż Kulmski Order Łabędzia Ks. Reuss-Greiz i Reuss-Gera Krzyż Honorowy Reusski Krzyż Zasługi Krzyż Zasługi Wojennej Odznaka za Służbę Królestwo Saksonii Order Korony Rucianej Order św. Henryka Order Zasługi Cywilnej Medal Orderu Zasługi Cywilnej Order Alberta Order Sidonii Order Marii Anny Wlk. Ks. Saksonii-Weimaru Order Sokoła Białego (Order Czujności) Krzyż Wojenny Wilhelma Ernesta Krzyż Honorowy Wojenny Ks. Saksonii-Altenburga- -Koburg-Gota-Meiningen Order Ernestyński Order św. Joachima Medal Waterloo Ks. Schwarzburg-Rudolstadt Krzyż Honorowy Książęco-Schwarzburgski Medal Zasługi Wojennej Ks. Waldeck-Pyrmont Order Zasługi Krzyż Zasługi dla Osób Cywilnych i Wojskowych Odznaka za Służbę Królestwo Westfalii Order Korony Westfalii Królestwo Wirtembergii Order Korony Order Orła Złotego (Order Myśliwski) Order Zasługi Wojskowej Order Fryderyka Order Trupiej Głowy Order Olgi Krzyż Wilhelma Krzyż Karoliny Order Zasługi Cywilnej Medal Zasługi Cywilnej

Falerystyka Rodzaj odznaczenia Order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium Elementy insygniów Godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa Formy zredukowane Cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka Lista odznaczeń w Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie Lista baretek w Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych Prawo kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy System odznaczeń w Polsce Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe