Ordnungspolizei

Proporczyk dowódcy Ordnungspolizei

Flaga Ordnungspolizei

(c) Bundesarchiv, Bild 146-1985-054-07 / Hoffmann, Herbert / CC-BY-SA 3.0

Szef Ordnungspolizei, SS-Oberstgruppenführer i Generaloberst policji Kurt Daluege w mundurze generała policji

(c) Bundesarchiv, Bild 121-1395 / CC-BY-SA 3.0

Alfred Wünnenberg

(c) Bundesarchiv, Bild 121-0286 / CC-BY-SA 3.0

Gmach Najwyższej Izby Kontroli, w latach 1939–1945 warszawska siedziba Orpo

Ordnungspolizei (w skrócie OrPo, pol. Policja Porządkowa) – formacja istniejąca w III Rzeszy w latach 1936–1945, podporządkowana bezpośrednio Heinrichowi Himmlerowi, zwierzchnikowi policji w Niemczech (niem. Chef der Deutschen Polizei). Na czele OrPo stał komendant główny (niem. Chef der Ordnungspolizei), zaś centralą OrPo był Główny Urząd Policji Porządkowej (niem. Hauptamt Ordungspolizei).

Szefem Ordnungspolizei był do 31 sierpnia 1943 SS-Oberstgruppenführer i Generaloberst policji Kurt Daluege, następnie do 8 maja 1945 SS-Obergruppenführer i generał policji Alfred Wünnenberg.

Obok OrPo drugim filarem narodowo-socjalistycznej struktury policyjnej była Policja Bezpieczeństwa (niem. Sicherheitspolizei, Sipo), składająca się z policji kryminalnej (niem. Kriminalpolizei, Kripo) i policji politycznej (niem. Gestapo) wraz ze Służbą Bezpieczeństwa (niem. Sicherheitsdienst, SD). 27 września 1939 z połączonych Sipo i SD utworzono RSHA (pol. Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy).

Stopnie

Stopnie generalskie

Nazwa stopnia	Odpowiednik w SS	Naramiennik	Insygnia 1936-42	Insygnia 1942-45
Chef der Deutschen Polizei	Reichsführer-SS
Generaloberst der Polizei	SS-Oberstgruppenführer		–
General der Polizei	Obergruppenführer		–
Generalleutnant der Polizei	Gruppenführer		–
Generalmajor der Polizei	Brigadeführer		–

Stopnie oficerskie

Nazwa stopnia	Odpowiednik w SS	Naramiennik
Oberst der Polizei	Standartenführer
Oberstleutnant der Polizei	Obersturmbannführer
Major der Polizei	Sturmbannführer
Hauptmann der Polizei	Hauptsturmführer
Oberleutnant der Polizei	Obersturmführer
Leutnant der Polizei	Untersturmführer

Stopnie podoficerskie

Formacje podległe

W skład Policji Porządkowej OrPo w III Rzeszy, jak i w Generalnym Gubernatorstwie wchodziły:

• Schutzpolizei (Schupo, Policja Prewencyjna dosł. Policja Ochronna) w miastach powyżej 5000 mieszkańców i Kasernierte Polizei zwarte skoszarowane jednostki policyjne (bataliony i pułki policyjne por. Pułk Policji Krakau). Zwarte oddziały Schupo były używane także poza macierzystymi garnizonami, w tym na obszarze tyłowym frontu (m.i. z Einsatzgruppen) i w krajach okupowanych przez III Rzeszę, w tym na ziemiach polskich^[1].
• Gendarmerie (Żandarmeria) w mniejszych miejscowościach – policja ochronna w mniejszych miejscowościach,
• Bahnschutzpolizei (Policja Kolejowa) – straż kolejowa,
• Feuerschutzpolizei (Policja Przeciwpożarowa) – zawodowa straż pożarna,
• Funkschutz (Straż Radiowa) – ochrona obiektów nadawczych,
• Luftschutzpolizei (Policja Przeciwlotnicza) – obrona przeciwlotnicza,
• Postschutz (Straż Pocztowa) – ochrona urzędów pocztowych, a także linii telegraficznych i telefonicznych,
• Technische Nothilfe (Wsparcie Techniczne) – zwarte oddziały inżynieryjno-saperskie,
• Verkehrspolizei (Policja Drogowa) – policja drogowa,
• Verwaltungspolizei (Policja Administracyjna) – odpowiadała za postępowania administracyjne,
• Wasserschutzpolizei (Policja Wodna) – policja rzeczna,
• Werkschutzpolizei (Policja Zakładowa) – straż w zakładach pracy.

Poza terenem Rzeszy w skład Policji Porządkowej wchodziły jeszcze inne struktury o charakterze policyjnym:

• Policja Polska Generalnego Gubernatorstwa (tzw. granatowa policja)
• Żandarmeria w Generalnym Gubernatorstwie
• Jüdischer Ordnungsdienst
• Białoruska Policja Pomocnicza
• Ukraińska Policja Pomocnicza

Przypisy

Bibliografia

• Christopher R. Browning, Jürgen Peter Krause: Ganz normale Männer. 3. Aufl., Rowohlt, Hamburg 1999. ISBN 3-499-60800-6.
• Hans Buchheim: SS und Polizei im NS-Staat. Staatspolitische Schriftenreihe 13 (Sammlung über Recht des Nationalsozialismus), Studiengesellschaft für Zeitprobleme, Duisdorf bei Bonn, 1964. ASIN B0000BGX84
• Wolfgang Curilla: Die deutsche Ordnungspolizei und der Holocaust im Baltikum und in Weißrußland 1941–1944. 2. Aufl., Schöningh, Paderborn 2006. ISBN 3-506-71787-1.
• Friedrich Wilhelm: Die Polizei im NS-Staat. Die Geschichte ihrer Organisation im Überblick. 2. Aufl., Schöningh, Paderborn 1999. ISBN 3-506-77513-8.
• Mała encyklopedia wojskowa. R-Ż. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.