Ordre de Bataille Wojska Polskiego 1 września 1939

Organizacja Wojska Polskiego 1 września 1939

Rozmieszczenie wojsk polskich i niemieckich 31 sierpnia 1939

Zbombardowany 1.09.1939 Wieluń

Piechota polska z 1939 (rekonstrukcja)

Mundur żołnierza piechoty Wojska Polskiego

Struktura organizacyjna Wojska Polskiego 1 września 1939 (do szczebla batalionu – dywizjonu włącznie).

Kwatera Główna Naczelnego Wodza w Warszawie

Naczelne Dowództwo Lotnictwa i Obrony Przeciwlotniczej

• eskadra sztabowa, lotnisko Powsin k. Warszawy
• Brygada Pościgowa – płk pil. Stefan Pawlikowski
  • Kwatera Główna Brygady Pościgowej w m. Zielonka (w Centrum Badań Balistycznych)
  • III dywizjon myśliwski, lotnisko Zielonka
  • IV dywizjon myśliwski, lotnisko Poniatów k. Jabłonny
• Brygada Bombowa – płk obs. Władysław Heller
  • Kwatera Główna Brygady Bombowej
    • I rzut KG w m. Warszawa (przy Naczelnym Dowódcy Lotnictwa i OPL)
    • II rzut KG w m. Dęblin
  • II Dywizjon Bombowy Lekki, lotniska Wsola i Kamień k. Radomia
  • VI Dywizjon Bombowy Lekki, lotnisko Nosów k. Białej Podlaskiej
  • X Dywizjon Bombowy, lotnisko Ułęż k. Dęblina
  • XV dywizjon bombowy, lotnisko Podlodów k. Dęblina
  • 55 Samodzielna Eskadra Bombowa, lotnisko Marynin k. Radzynia Podlaskiego
• XX Dywizjon Bombowy, lotnisko Małaszewicze (w trakcie organizacji)
• Eskadra Ćwiczebna Bombowa, lotnisko Małaszewicze
• 16 Eskadra Obserwacyjna, lotnisko Pęchery k. Tarczyna
• Jednostki OPL Obszaru Kraju

Obrona Wybrzeża

Dowództwo Floty w m. Hel (z dniem 1 września dowódca Floty na terenie Obszaru Nadmorskiego uzyskał uprawnienia dowódcy armii, jako dowódca Obszaru Nadmorskiego posiadał uprawnienia dowódcy OK):

• dowódca – kontradmirał Józef Unrug
• Morska Obrona Wybrzeża
  • Dowództwo Morskiej Obrony Wybrzeża w m. Jastarnia (następnie w m. Hel) – dowódca – kmdr Stefan Frankowski
  • Rejon Umocniony Hel – kmdr Włodzimierz Steyer
    • IV batalion KOP „Hel”
    • oddział pieszy Morskiego Dywizjonu Lotniczego
    • dywizjon artylerii nadbrzeżnej
    • 2 Morski dywizjon artylerii przeciwlotniczej
  • ORP „Wicher”
  • ORP „Gryf”
  • Dywizjon Minowców
  • Dywizjon Okrętów Pomocniczych
  • Port Wojenny Hel
• Lądowa Obrona Wybrzeża
  • Dowództwo Lądowej Obrony Wybrzeża – dowódca LOW – płk Stanisław Dąbek
  • Oddział Wydzielony „Wejherowo”
    • 1 Morski pułk strzelców
    • batalion ON „Kaszubski”
  • Oddział Wydzielony „Redłowo”
    • 2 Morski pułk strzelców
    • 1 batalion rezerwowy ON
  • Oddział Wydzielony „Kartuzy”
    • batalion ON „Kartuzy”
    • batalion ON „Gdynia II” (1 września podporządkowany dowódcy GO „Czersk”)
  • Dowództwo Morskiej Brygady ON
    • batalion ON „Gdynia I”
    • batalion ON „Gdynia III” (w trakcie organizacji)
    • 2 batalion rezerwowy ON
    • 3 batalion rezerwowy ON
  • 1 Morski dywizjon artylerii przeciwlotniczej
  • dywizjon artylerii lekkiej
  • Morski dywizjon żandarmerii
  • batalion saperów
  • Morska kompania reflektorów
• Dowództwo Zespołów Okrętów RP
  • Dywizjon Kontrtorpedowców (popołudniem 1 września wpłynął do portu Leith)
    • ORP „Błyskawica” (okręt flagowy)
    • ORP „Burza”
    • ORP „Grom”
  • Dywizjon Okrętów Podwodnych
    • Dowództwo Dywizjonu Okrętów Podwodnych w m. Hel
    • ORP „Orzeł” (okręt flagowy, w m. Gdynia)
    • ORP „Sęp” w m. Hel
    • ORP „Wilk” w m. Gdynia
    • ORP „Ryś” w m. Hel
    • ORP „Żbik” w m. Hel
    • Baza Okrętów Podwodnych w m. Hel
    • Załoga Zapasowa Okrętów Podwodnych w m. Hel
• Morski Dywizjon Lotniczy w m. Puck
• Port Wojenny Gdynia
• Wojskowa Składnica Tranzytowa Westerplatte – mjr Henryk Sucharski

Grupa „Grodno”

• dowódca – gen. brygady Józef Olszyna-Wilczyński
• Obszar Warowny „Grodno”
  • 1 pułk piechoty (w trakcie organizacji)
  • 2 pułk piechoty (w trakcie organizacji)
  • 3 pułk piechoty (w trakcie organizacji)
  • 31 batalion wartowniczy
• Obszar Warowny „Wilno”

Samodzielna Grupa Operacyjna „Narew”

• Kwatera Główna SGO w m. Łomża
  • dowódca – gen. bryg. Czesław Młot-Fijałkowski
  • szef sztabu – ppłk dypl. Stanisław Podkowiński
• 18 Dywizja Piechoty
  • 2 batalion karabinów maszynowych i broni towarzyszącej
  • batalion ON „Kurpie”
• 33 Dywizja Piechoty (Rezerwowa)
• Podlaska Brygada Kawalerii
• Suwalska Brygada Kawalerii
• 3 pułk piechoty KOP
• Załoga „Osowiec”
• Załoga „Wizna”
• 81 dywizjon artylerii lekkiej
• 53 batalion saperów

Armia „Modlin”

• Kwatera Główna Armii w Modlinie, w koszarach CWSap.:
  • dowódca armii: gen. bryg. Emil Krukowicz-Przedrzymirski
  • szef sztabu: płk dypl. Stanisław Grodzki
• Kwatera Główna Grupy Operacyjnej Kawalerii Nr 2 – dowódca gen. bryg. Marian Przewłocki
• 8 Dywizja Piechoty
• 20 Dywizja Piechoty
  • Mazurski II batalion ON
  • 1 batalion karabinów maszynowych i broni towarzyszącej
  • 59 dywizjon artylerii lekkiej
  • 78 dywizjon artylerii lekkiej
  • 88 dywizjon artylerii ciężkiej
• Mazowiecka Brygada Kawalerii
• Nowogródzka Brygada Kawalerii
  • Mazurski I batalion ON
• Przedmoście „Modlin”
  • III/32 pułku piechoty
  • IV/32 pułku piechoty
  • V/32 pułku piechoty
  • VI/32 pułku piechoty
  • VII/32 pułku piechoty
  • batalion marszowy 56 pułku piechoty
• Przedmoście „Płock”
  • batalion ON „Warszawski I”
  • 15 bateria artylerii konnej
• Przedmoście „Wyszogród”
• Przedmoście „Zegrze”
  • Dowództwo Warszawskiej Brygady Obrony Narodowej
  • batalion ON „Warszawski II”
• Przedmoście „Pułtusk”
  • batalion ON „Warszawski III”
  • III batalion 115 pułku piechoty
  • batalion marszowy 13 pułku piechoty
• Przedmoście „Różan”
  • 115 pułk piechoty (bez III batalionu)
  • I dywizjon 61 pułku artylerii lekkiej
• 1 pułk artylerii ciężkiej w Modlinie w trakcie mobilizacji
  • I dywizjon 1 pac (105 mm armaty wz. 1929)
  • II dywizjon 1 pac (155 mm haubice wz. 1917)
• 46 dywizjon artylerii ciężkiej w Modlinie, w trakcie mobilizacji (120 mm armaty wz. 1878/09/31)
• 47 dywizjon artylerii ciężkiej w Modlinie, w trakcie mobilizacji (120 mm armaty wz. 1878/09/31)
• 98 dywizjon artylerii ciężkiej (nie dotarł)
• 60 batalion saperów
• III/5 dywizjon myśliwski

Grupa Odwodów „Wyszków”

• Kwatera Główna GO (do 31 VIII 1939 KG Korpusu Interwencyjnego):
  • dowódca – gen. bryg. Wincenty Kowalski
• 1 Dywizja Piechoty Legionów (w trakcie wyładunku)
• 35 Dywizja Piechoty (rezerwowa) (w trakcie mobilizacji)
• 41 Dywizja Piechoty (rezerwowa) (w trakcie mobilizacji)
• I dywizjon 2 pułku artylerii ciężkiej (do grupy nie dotarł, po zmobilizowaniu w składzie Korpusu Interwencyjnego, w nocy z 31.VIII na 1 września w marszu z m. Gniewkowo do m. Toruń-Rudak, oddany do dyspozycji dowódcy Armii „Pomorze”)

Armia „Pomorze”

• Kwatera Główna Armii
  • I i II rzut KG Armii w m. Toruń (rano 1 września przeniósł się z koszar Centrum Wyszkolenia Artylerii położonych po prawej stronie Wisły w dzielnicy Mokre do Fortu XIII Kniaziewicza, położonego po lewej stronie Wisły w dzielnicy Podgórz)
  • III rzut KG Armii (zmobilizowany w Brześciu, transport kolejowy zbombardowany przed stacją Kutno, 14 września ok. 80 oficerów pod dowództwem mjr. piech. Józefa Czerniatowicza, komendanta kwatery głównej, przybyły spod Rembertowa do Warszawy):
    • dowódca – gen. dyw. Władysław Bortnowski
    • szef sztabu – płk dypl. Ignacy Izdebski
• Grupa Operacyjna „Wschód”
  • Kwatera Główna GO w m. Wąbrzeźno:
    • dowódca – gen. bryg. Mikołaj Bołtuć
  • 4 Dywizja Piechoty
    • KG 4 DP w m. Najmowo
  • 16 Pomorska Dywizja Piechoty
    • KG 16 DP w m. Mełno
    • batalion ON „Świecie”
  • Oddział Wydzielony „Jabłonowo” – 208 pułk piechoty (rezerwowy) w m. Jabłonowo
    • I batalion 208 pułku piechoty (rezerwowego) – I batalion 14 pułku piechoty (do czasu zluzowania przez batalion ON „Grudziądz”, co nastąpiło z 2 na 3 września)
    • II batalion 208 pułku piechoty (rezerwowego) – batalion nadwyżek 4 DP sformowany w m. Toruń
    • III batalion 208 pułku piechoty (rezerwowego) – batalion ON „Jabłonowo”)
    • batalion ON „Grudziądz”
    • II dywizjon 4 pułku artylerii lekkiej
    • batalion ON „Brodnica”
• Grupa Osłonowa „Czersk”:
  • dowódca – gen. bryg. Stanisław Grzmot-Skotnicki
  • Oddział Wydzielony „Kościerzyna”
    • batalion ON „Kościerzyna”
    • batalion ON „Gdynia II” (1 września zmienił podporządkowanie z OW „Kartuzy” do GO „Czersk”)
    • 3 bateria 11 dywizjonu artylerii konnej
  • Pomorska Brygada Kawalerii
    • KG Pom. BK w m. Wiele
    • 8 pułk strzelców konnych
    • 16 pułk Ułanów Wielkopolskich
    • 11 dywizjon artylerii konnej (bez 2 i 3 baterii)
    • 81 dywizjon pancerny
  • Oddział Wydzielony (Zgrupowanie) „Chojnice”
    • Dowództwo OW (Zgrupowania) „Chojnice” – dowództwo Pomorskiej Brygady ON
    • 18 pułk Ułanów Pomorskich
    • 1 batalion strzelców
    • batalion ON „Czersk”
    • batalion ON „Tuchola”
    • I dywizjon 9 pułku artylerii lekkiej
    • 2 bateria 11 dywizjonu artylerii konnej
• Oddział Wydzielony „Starogard” – 2 pułk Szwoleżerów Rokitniańskich
• Oddział Wydzielony „Tczew” – 2 batalion strzelców
• Oddział Wydzielony „Wisła” – 209 pułk piechoty (rezerwowy)
  • batalion ON „Starogard”
  • II batalion 65 pułku piechoty
  • 48 dywizjon artylerii lekkiej
  • Kompania ON „Tczew”
• 27 Dywizja Piechoty (rano 1 września w marszu trzema kolumnami w rejon Chełmno-Chełmża, w południe 1 września dowódca armii polecił gen. Drapelli objęcie dowództwa nad grupą w składzie 9 i 27 DP)
  • KG 27 DP w m. Ocypel
  • 23 pułk piechoty z I dywizjonem 27 pułku artylerii lekkiej
  • 24 pułk piechoty z II dywizjonem 27 pułku artylerii lekkiej
  • 50 pułk piechoty z III dywizjonem 27 pułku artylerii lekkiej
• 9 Dywizja Piechoty
  • KG 9 DP w m. Tuchola
  • Zgrupowanie ppłk. dypl. Jana Maliszewskiego
    • 35 pułk piechoty
    • 9 pułk artylerii lekkiej (bez I i II dywizjonu)
    • 9 dywizjon artylerii ciężkiej
  • Zgrupowanie płk. Feliksa Wędrychowskiego
    • 22 pułk piechoty
    • batalion ON „Koronowo”
    • II dywizjon 9 pułku artylerii lekkiej
  • Odwód dowódcy 9 DP
    • 34 pułk piechoty
    • 58 dywizjon artylerii lekkiej
• 15 Wielkopolska Dywizja Piechoty
  • KG 15 DP w m. Bydgoszcz
  • batalion ON „Bydgoszcz”
  • batalion ON „Nakło”
  • 6 batalion karabinów maszynowych i broni towarzyszącej
• Oddział Wydzielony „Toruń”
  • Dowództwo OW „Toruń” – Dowództwo Chełmińskiej Brygady ON
  • batalion Przysposobienia Wojskowego „Toruń” (batalion ON „Toruń”)
  • I dywizjon 2 pułku artylerii ciężkiej (przeznaczony dla GO „Wyszków”, po zmobilizowaniu w składzie Korpusu Interwencyjnego, w nocy z 31.VIII na 1 września w marszu z m. Gniewkowo do m. Toruń-Rudak, oddany do dyspozycji dowódcy Armii „Pomorze”)
  • 68 dywizjon artylerii lekkiej
  • 4 dywizjon artylerii fortecznej
• Oddział Wydzielony Rzeki Wisły (OW „Wisła”)
• 48 batalion saperów
• III/4 dywizjon myśliwski

Armia „Poznań”

• Kwatera Główna Armii
  • I rzut KG Armii w m. Gniezno
  • II rzut KG Armii (1 września zbombardowany na stacji kolejowej w m. Kutno)
  • III rzut KG Armii (w trakcie mobilizacji):
    • dowódca – gen. dyw. Tadeusz Kutrzeba
    • szef sztabu – płk dypl. Stanisław Lityński
• 14 Wielkopolska Dywizja Piechoty
• 17 Wielkopolska Dywizja Piechoty
• 25 Dywizja Piechoty
• 26 Dywizja Piechoty
• Wielkopolska Brygada Kawalerii
• Podolska Brygada Kawalerii (w trakcie wyładunku we Wrześni i Nekli)^[1]
• Poznańska Brygada Obrony Narodowej
• Kaliska Brygada Obrony Narodowej
• Grupa Operacyjna Koło (tylko dowództwo)
• 7 pułk artylerii ciężkiej
• 47 batalion saperów
• 5 batalion karabinów maszynowych i broni towarzyszącej
• III/3 dywizjon myśliwski

Grupa Odwodów „Kutno”

• 5 Dywizja Piechoty
• 24 Dywizja Piechoty
• 9 pułk artylerii ciężkiej
• 71 dywizjon artylerii lekkiej

Armia „Łódź”

• I, II i III rzut KG Armii w m. Łódź, ul. Zgierska 133 (w pałacu Heinzla w parku Julianowskim)
  • dowódca – gen. dyw. Juliusz Rómmel
  • szef sztabu – płk. dypl. Aleksander Pragłowski
• 10 Dywizja Piechoty
  • KG 10 DP w m. Sieradz
  • Oddział Wydzielony Nr 1
    • 28 pułk Strzelców Kaniowskich
    • I dywizjon 10 pułku artylerii lekkiej (bez 3 baterii)
    • batalion ON „Ostrzeszów”
    • batalion ON „Kępno”
  • Oddział Wydzielony Nr 2
    • Dowództwo OW nr 2 – Dowództwo Sieradzkiej Brygady ON
    • 1 pułk kawalerii KOP (5 i 6 szwadron w Oddziale Wydzielonym Nr 1)
    • batalion ON „Wieluń I”
    • batalion ON „Wieluń II”
    • II dywizjon 10 pułku artylerii lekkiej (bez 4 baterii)
  • 30 pułk Strzelców Kaniowskich
  • 31 pułk Strzelców Kaniowskich
  • 10 Kaniowski pułk artylerii lekkiej (bez dowództw I i II dywizjonu oraz 1, 2, 5 i 6 baterii)
  • 4 batalion strzelców z Kresowej BK
• 28 Dywizja Piechoty
  • KG 28 DP w m. Wieluń
• Grupa Operacyjna „Piotrków”
  • Kwatera Główna GO w m. Piotrków:
    • dowódca – gen. bryg. Wiktor Thommée
  • 30 Poleska Dywizja Piechoty
    • KG 30 DP w m. Pajęczno
  • Wołyńska Brygada Kawalerii
    • KG Wołyńskiej BK w m. Ostrowy
    • IV batalion 84 pułku Strzelców Poleskich
  • Oddział Wydzielony „Borowa Góra”
    • II dywizjon 4 pułku artylerii ciężkiej (155 mm haubice wz. 1917)
    • 7 batalion karabinów maszynowych i broni towarzyszącej
• 2 Dywizja Piechoty Legionów (rano 1 września w rej. Czestków – Petronelów – Zelów – Brodnica ześrodkowane było dowództwo dywizji, 2 pp leg., dowództwo 3 pp leg., dowództwo 2 pal leg., I/2 pal, komp. km i br. tow.)
  • KG 2 DP Leg. w m. Brodnica
• Kresowa Brygada Kawalerii^[2] (w trakcie wyładunku w rej. m. Szadek)
  • KG Kresowej BK w m. Szadek
• Dowództwo 4 pułku artylerii ciężkiej w trakcie mobilizacji
  • I dywizjon 4 pac (105 mm armaty wz. 1929) w trakcie mobilizacji
• 6 pułk artylerii ciężkiej
• 6 dywizjon artylerii ciężkiej motorowej w m. Nieżuchów k. Stryja,w trakcie mobilizacji (120 mm armaty wz. 1878/09/31)
• 3 batalion karabinów maszynowych i broni towarzyszącej
• 2 batalion czołgów lekkich (przeznaczony dla Armii Odwodowej „Prusy”, rano 1 września wyładował się na stacji Bednary)
• 50 batalion saperów
• III/6 dywizjon myśliwski

Armia „Kraków”

• Kwatera Główna Armii
  • I rzut KG w Krakowie (rano 1 września przeniósł się z koszar im. Jana Sobieskiego przy ul. Warszawskiej do kompleksu szkół na zachodnim skraju miasta)
  • II rzut KG (w trakcie mobilizacji):
    • dowódca – gen. bryg. Antoni Szylling
• 7 Dywizja Piechoty
  • KG 7 DP w Częstochowie
  • batalion ON „Kłobuck”
• Krakowska Brygada Kawalerii
  • KG Krakowskiej BK w m. Koziegłowy
  • batalion ON „Lubliniec”
• Grupa Operacyjna „Śląsk”
• Kwatera Główna GO w Katowicach (od południa 1 września w Mysłowicach):
  • dowódca – gen. bryg. Jan Jagmin-Sadowski
  • 23 Górnośląska Dywizja Piechoty
  • 55 Dywizja Piechoty (rezerwowa)
  • Grupa Forteczna Obszaru Warownego „Katowice”
    • IV batalion 11 pułku piechoty
    • IV batalion 73 pułku piechoty
    • IV batalion 75 pułku piechoty
    • batalion ON „Chorzów”
    • IV dywizjon 23 pułku artylerii lekkiej
  • 95 dywizjon artylerii ciężkiej
  • 64 dywizjon artylerii lekkiej
  • 1 dywizjon artylerii przeciwlotniczej
• Grupa Operacyjna „Bielsko”
• Kwatera Główna GO w Bielsku:
  • dowódca – gen. bryg. Mieczysław Boruta-Spiechowicz
• 21 Dywizja Piechoty Górskiej
• 1 Brygada Strzelców Górskich
  • Kwatera Główna 1 Bryg. Strz. Gór. w m. Sucha
  • 1 pułk strzelców górskich (pułk KOP „Snów”) w m. Chabówka
    • I batalion (batalion KOP „Snów I”)
    • II batalion (batalion KOP „Snów II”)
    • batalion ON „Zakopane”
    • bateria artylerii górskiej nr 152
  • 2 pułk strzelców górskich (pułk KOP „Wołożyn”) w m. Żywiec
    • I batalion (batalion KOP „Berezwecz”)
      • kompania forteczna „Węgierska Górka”
      • III dywizjon 65 pułku artylerii lekkiej (bez 7 baterii)
      • bateria artylerii górskiej nr 151
      • pluton artylerii pozycyjnej nr 55
    • II batalion (batalion KOP „Wilejka”)
      • kompania forteczna „Jeleśnia”
      • pluton forteczny „Krzyżowa”
      • 7 bateria 65 pułku artylerii lekkiej
    • batalion ON „Żywiec”
    • III batalion (batalion KOP „Wołożyn”) (odwód dowódcy brygady)
• 6 Dywizja Piechoty
  • KG 6 DP w m. Zator
• 10 Brygada Kawalerii^[3]
  • KG 10 BK w m. Wola Justowska
• 60 dywizjon artylerii ciężkiej
• 4 batalion karabinów maszynowych i broni towarzyszącej (w trakcie wyładowania)
• Obszar Warowny „Kraków”
  • 4 batalion forteczny
• III/2 dywizjon myśliwski

Armia „Karpaty”

• Kwatera Główna Armii:
  • I rzut KG w m. Rzeszów
  • II rzut KG (formował się w m. Lwów)
  • III rzut KG (nie utworzono, rolę etapów armii pełnić miały DOK Nr VI i DOK Nr X)
    • dowódca – gen. bryg. Kazimierz Fabrycy
• Grupa Operacyjna „Jasło”
  • Kwatera Główna GO w m. Jasło
  • 2 Brygada Strzelców Górskich
    • Kwatera Główna 2 Bryg. Strz. Gór. w m. Nowy Sącz
    • 1 pułk Strzelców Podhalańskich
    • batalion KOP „Żytyń”
    • batalion ON „Limanowa”
    • batalion ON „Nowy Sącz”
    • batalion ON „Gorlice”
  • 3 Brygada Strzelców Górskich
    • Kwatera Główna 3 Bryg. Strz. Gór. w m. Krosno
    • 2 pułk piechoty KOP „Karpaty”
    • batalion ON „Jasło”
    • batalion ON „Krosno”
    • batalion ON „Brzozów”
    • batalion ON „Jarosław”
    • batalion ON „Sanok”
    • batalion ON „Rzeszów”
    • batalion ON „Przemyśl”
  • batalion ON „Sambor” (odwód dowódcy grupy)
• Odcinek „Węgry”
  • Kwatera Główna Odcinka w m. Lwów (kwaterę tworzyło DOK Nr VI)
  • 1 pułk piechoty KOP „Karpaty”
  • Dowództwo 216 pułku piechoty (rezerwowego)
  • batalion ON „Turka”
  • batalion ON „Stryj”
  • batalion ON „Stanisławów”
  • batalion ON „Huculski I”
  • batalion ON „Huculski II”
• 11 Karpacka Dywizja Piechoty (w trakcie mobilizacji)^[4]

Odwód Południowy (Grupa Odwodów „Tarnów”)

• Kwatera Główna (nie przewidziano)
• 22 Dywizja Piechoty Górskiej (w transporcie, 1 września podporządkowana dowódcy Armii „Kraków”)
• 38 Dywizja Piechoty (rezerwowa) (w trakcie mobilizacji)

Armia „Prusy” (Armia odwodowa, Armia „Warszawa”)

• Kwatera Główna Armii w Rembertowie:
  • dowódca – gen. dyw. Stefan Dąb-Biernacki
• Grupa Operacyjna gen. bryg. Jana Kruszewskiego (dyspozycyjne dowództwo mobilizowane w Warszawie przez Dowództwo KOP)
• Grupa Operacyjna Kawalerii Nr 1
  • dowódca – gen. bryg. Rudolf Dreszer
  • 19 Dywizja Piechoty
  • Wileńska Brygada Kawalerii
• Grupa Operacyjna Skwarczyński
  • dowódca – gen. bryg. Stanisław Skwarczyński
  • 3 Dywizja Piechoty Legionów
  • 12 Dywizja Piechoty (w trakcie załadunku w Tarnopolu)^[5]
  • 39 Dywizja Piechoty (rezerwowa) (w trakcie mobilizacji)
• 13 Dywizja Piechoty
• 29 Dywizja Piechoty
• 36 Dywizja Piechoty Rezerwowej
• 44 Dywizja Piechoty Rezerwowej (w trakcie mobilizacji)
• 2 pułk artylerii ciężkiej
• 3 pułk artylerii ciężkiej
• 50 dywizjon artylerii lekkiej
• 11 dywizjon artylerii najcięższej
• 12 dywizjon artylerii najcięższej
• 13 dywizjon artylerii najcięższej
• 1 batalion czołgów lekkich
• 2 batalion czołgów lekkich (rano 1 września wyładował się na stacji Bednary, decyzją gen. Juliusza Rómmla włączony w skład Armii „Łódź”)
• 81 batalion saperów

Korpus Ochrony Pogranicza

• KG KOP w Warszawie
  • dowódca – gen. bryg. Wilhelm Orlik-Rückemann
• dywizjon żandarmerii KOP w Warszawie
• pułk KOP „Wilno” w m. Wilno
  • batalion KOP „Orany” w m. Orany
  • batalion KOP „Troki” w m. Troki
  • batalion KOP „Niemenczyn” w m. Niemenczyn
  • batalion KOP „Nowe Święciany” w m. Nowe Święciany
• pułk KOP „Głębokie” w m. Głębokie
  • batalion KOP „Łużki” w m. Łużki
  • batalion KOP „Podświle” w m. Podświle
  • Dziśnieńska Półbrygada Obrony Narodowej w m. Dzisna
  • batalion ON „Postawy” w m. Postawy
  • batalion ON „Brasław” w m. Brasław
• pułk KOP „Wilejka” w m. Wilejka
  • batalion KOP „Budsław” w m. Budsław
  • batalion KOP „Krasne” w m. Krasne nad Uszą
  • batalion KOP „Iwieniec” w m. Iwieniec
  • szwadron kawalerii „Iwieniec” w m. Iwieniec
  • szwadron kawalerii „Krasne” w m. Krasne
• pułk KOP „Snów” w m. Baranowicze
  • batalion KOP „Stołpce” w m. Stołpce
  • batalion KOP „Kleck” w m. Kleck
• Brygada KOP „Polesie”
  • KG Brygady KOP „Polesie” w m. Łachwa
  • batalion KOP „Ludwikowo”
  • batalion KOP „Sienkiewicze”
  • batalion KOP „Dawidgródek” w m. Dawidgródek
• pułk KOP „Sarny” w m. Sarny
  • batalion KOP „Rokitno” w m. Rokitno
  • batalion KOP „Bereźne” w m. Bereźne
  • szwadron kawalerii KOP „Bystrzyce” w m. Bystrzyce
  • batalion karabinów maszynowych specjalny „Sarny” w m. Sarny
  • batalion karabinów maszynowych specjalny „Małyńsk” w m. Małyńsk
• pułk KOP „Zdołbunów” w m. Zdołbunów
  • batalion KOP „Hoszcza” w m. Hoszcza
  • batalion KOP „Ostróg” w m. Ostróg
  • batalion KOP „Dederkały” w m. Dederkały
  • dywizjon kawalerii „Niewirków” w m. Niewirków
  • szwadron kawalerii „Dederkały” w m. Dederkały
• pułk KOP „Czortków” w m. Czortków
  • batalion KOP „Skałat” w m. Skałat
  • batalion KOP „Kopyczyńce” w m. Kopyczyńce
  • batalion KOP „Borszczów” w m. Borszczów

Ministerstwo Spraw Wojskowych

• Kwatera Główna MSWojsk. w Warszawie
  • minister spraw wojskowych – gen. bryg. Tadeusz Kasprzycki
• Dowództwa Okręgów Korpusów Nr I – X
• Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa (w trakcie organizacji)
• Kierownictwo Marynarki Wojennej w Warszawie
  • Flotylla Pińska – d-ca komandor Witold Zajączkowski

Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych w Warszawie

• Generalny Inspektor – marsz. Edward Śmigły-Rydz
• Inspektorat Armii „Baranowicze” (od 4 września Dowództwo Armii „Lublin”)
• Inspektorat Armii „Polesie” w Warszawie
• Inspektorat Armii „Lida” w Warszawie (od 3 września Misja Wojskowa w Londynie)
• Inspektorat Armii „Wołyń” w Warszawie (od 3 września Misja Wojskowa w Paryżu)
• Wojskowe Biuro Historyczne w Warszawie
• Biuro Kapituły Orderu Virtuti Militari w Warszawie

Przypisy

Bibliografia

• Ciechanowski K., Armia Pomorze, Wydawnictwo MON, wyd. I, Warszawa 1983, ISBN 83-11-06793-7.
• Dalecki R., Armia Karpaty w wojnie obronnej 1939 r., Rzeszów 1989, wyd. II, ISBN 83-03-02830-8.
• Głowacki L., Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, Wydawnictwo MON, wyd. V, Warszawa 1985, ISBN 83-11-07109-8.
• Kosiarz E., Flota Orła Białego, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1989, ISBN 83-215-3241-1.
• JerzyJ. Pawlak JerzyJ., WalerianW. Nowakowski WalerianW., Brygada Bombowa kurs bojowy!, Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej, 1983, ISBN 83-11-06852-6, OCLC 830213406 .
• Pawlak J., Brygada Pościgowa – Alarm!, Warszawa 1977.
• Sobczak K. (pod red.), Encyklopedia II wojny światowej, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1975.
• Steblik W., Armia Kraków 1939, Warszawa 1989, wyd. II, ISBN 83-11-07434-8.
• Szubański R., Polska broń pancerna w 1939 roku, Bellona, Warszawa 2004.
• Wesołowski A., Ostatni rozkaz dowódcy 3 Brygady Strzelców Górskich, 18 września 1939 r. [w]: Przegląd Historyczno-Wojskowy, nr 3 (198), 2003.
• Wieczorkiewicz P., Kampania 1939 roku, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 2001.
• Włodarkiewicz W., Małopolska Wschodnia 1939, Wydawnictwo Bellona, Ożarów Mazowiecki 2020, ISBN 978-83-11-15984-6
• Wróblewski J., Armia „Łódź” 1939, Wydawnictwo MON, Warszawa 1975.
• Zarzycki P., Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny, Pruszków 1995, ISBN 83-85621-87-3.
• Zawilski A., Bitwy polskiego września, Znak, Kraków 2009

Zobacz też

• Ordre de Bataille Wehrmachtu 1 września 1939
• Wysiłek mobilizacyjny Wojska Polskiego we wrześniu 1939 r.
• Organizacja pokojowa Wojska Polskiego II RP
• Polskie oddziały pancerne w kampanii wrześniowej