Organizacja Narodowego Oporu Wewnętrznego X

Organizacja Narodowego Oporu Wewnętrznego X (gr. Οργάνωσις Εθνικής Αντιστάσεως Εσωτερικού Χ), Organizacja Chi[a] – greckie rojalistyczne, ugrupowanie konspiracyjne skrajnej prawicy założone podczas II wojny światowej, z nieujawnionym programem działań. W greckich monografiach mowa jest o nim także jako o Nieznanej Dywizji Chi (gr. ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΜΕΡΑΡΧΙΑ Χ), posługującej się równolegle jeszcze wieloma innymi nazwami, np. ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ ΛΑΒΔΑ [1].

Organizacja X powstała 20 lipca 1941 i została znacznie przekształcona w kwietniu 1943. Jej twórcami byli oficerowie greccy o poglądach rojalistycznych na czele z ppłk. Jeorjosem Grivasem. Nazwę Organizacja Narodowego Oporu Wewnętrznego X przyjęła w marcu 1943. Deklarowała poparcie dla greckiego rządu na emigracji przy równoczesnej gotowości współpracy z okupantem niemieckim w celu zwalczania lewicowego ruchu oporu[2]. Andrzej Brzeziński nazywa Organizację Chi formacją „bojówkarską”[3]. Manolis Glezos twierdził, że Organizacja X w ogóle nie występowała przeciw okupantom, ani kolaborantom[4]. Dokonywała natomiast zamachów na działaczy lewicowej partyzancki ELAS[3][b].

Członkowie Organizacji X na pocz. grudnia 1944 r. wzięli udział w walkach określanych jako Dekemvriana, przeciw zgrupowaniu ELAS w Atenach i Attyce, ponosząc duże straty. Następnie ugrupowanie to nominalnie zostało rozwiązane, a jego członkowie weszli w skład m.in. 143 Batalionu Gwardii Narodowej.

Organizacja X pozostała de facto aktywna, gdyż jej członkowie objęli istotne stanowiska w strukturach armii, policji i władzy państwowej. Bojówkarska działalność organizacji była przez nie chroniona[5]. Organizacji X przypisuje się znaczną część skrytobójczych napaści, zranień i mordów na osobach podejrzewanych o lewicowe poglądy w okresie 1944–1946[6][7], w szczególności na Peloponezie[8][9][c].

Uwagi

  1. ↑ Łacińska litera X odpowiada greckiemu znakowi alfabetu „Chi”
  2. ↑ ELAS była największą siłą greckiego ruchu oporu.
  3. ↑ Zbiorcze dane o terrorze, panującym w Grecji w tym okresie, wzmiankowane są hasłach wojna domowa w Grecji i Demokratyczna Armia Grecji

Przypisy

  1. ↑ Glezos M.: Εθνική Αντίσταση 1940–1945, Ateny: ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ, 2006, s. 1023. ​ISBN 960-303-147-X​
  2. ↑ Bonarek J., Czekalski T., Sprawski S., Turlej S.: Historia Grecji. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005, s. 584. ISBN 83-08-03819-0.
  3. ↑ a b Brzeziński A.: Grecja. Warszawa: TRIO, 2002, s. 124. ISBN 83-88542-30-3.
  4. ↑ Glezos M.: Εθνική Αντίσταση 1940–1945, Ateny: ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ, 2006, s. 570. ​ISBN 960-303-147-X​
  5. ↑ C.M.Woodhouse,The struggle for Greece 1941-1949, 1976, republished by Hurst&Company, London, 2002, ​ISBN 978-1-85065-487-2​, s.147
  6. ↑ C.M.Woodhouse, The struggle for Greece 1941-1949, 1976, republished by Hurst&Company, London, 2002, ​ISBN 978-1-85065-487-2​, s.147 i 163
  7. ↑ Brzeziński A.: Grecja. Warszawa: TRIO, 2002, s. 127. ISBN 83-88542-30-3.
  8. ↑ C.M.Woodhouse,The struggle for Greece 1941-1949, 1976, republished by Hurst&Company, London, 2002, ​ISBN 978-1-85065-487-2​, s.172
  9. ↑ Solon N. Grigoriadis, Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας 1941-1974, tom II: Εμφύλιος-Ανένδοτος, ​ISBN 978-960-6829-18-5​, wyd. Polaris ΕΚΔΩΣΕΙΣ 2009, s.111

Bibliografia

  • Christopher M. Woodhouse, The struggle for Greece 1941-1949, 1976, republished by Hurst&Company, London, 2002, ​ISBN 978-1-85065-487-2​
  • Solon N. Grigoriadis, Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας 1941-1974, t.I Κατοχή-Δεκεμβριανά - ​ISBN 978-960-6829-10-9​, tom II: Εμφύλιος-Ανένδοτος, ​ISBN 978-960-6829-18-5​, wyd. Polaris ΕΚΔΩΣΕΙΣ 2009
  • Manolis Glezos, Εθνική Αντίσταση 1940–1945(Ethniki Antistasi 1940–1945), tomy 1,2, wyd. ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ, (www.stochastis.gr), Ateny, wyd.IV, data I wydania: 2006, ISBN (SET) 960-303-147-X