Organizacje harcerskie

Organizacje harcerskie – organizacje społeczne, których działanie opiera się na zasadach, celach i metodzie wprowadzonych przez założyciela skautingu Roberta Baden-Powella i rozwiniętych jako harcerstwo przez Andrzeja Małkowskiego. Pierwsze powstały po 1910 w zaborze austriackim, rosyjskim i pruskim. Współcześnie działają na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, w oparciu o ustawę z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. z 2020 r. poz. 2261) oraz poza jej granicami, wśród Polonii.

Współczesne organizacje harcerskie

Organizacje ogólnopolskie

• Związek Harcerstwa Polskiego (ZHP) – KRS 0000094699 (oddzielny numer KRS ma również każda chorągiew ZHP), z siedzibą władz naczelnych w Warszawie, stowarzyszenie wyższej użyteczności w latach 1936–1990, organizacja pożytku publicznego od 2004, przewodniczący ZHP: hm. Krzysztof Pater, naczelnik ZHP: hm. Martyna Kowacka^[1] (organizacja pod protektoratem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy)
• Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej (ZHR) – KRS 0000057720 (oddzielny numer KRS ma również pięć okręgów ZHR), z siedzibą władz naczelnych w Warszawie, organizacja pożytku publicznego od 2004, przewodniczący ZHR: hm. Karol Siergiej, naczelniczka harcerek ZHR: hm. Justyna Kralisz, naczelnik harcerzy ZHR: hm. Michał Markowicz^[2] (organizacja pod protektoratem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy)
• Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego „Zawisza” Federacja Skautingu Europejskiego – KRS 0000089011, z siedzibą władz naczelnych w Warszawie, organizacja pożytku publicznego od 2004, przewodniczący: Jakub Rożek^[3] (organizacja pod protektoratem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy)
• Royal Rangers Polska (RRP) – KRS 0000250796, z siedzibą władz naczelnych we Wrocławiu, organizacja pożytku publicznego od 2006, komendant główny: hm. Jan Zając^[4] (organizacja pod protektoratem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy)

Organizacje lokalne

• Harcerska Organizacja Wychowawczo-Patriotyczna „Cichociemni” – KRS 0000185445, z siedzibą w Brzegu Dolnym, naczelnik organizacji: hm. Piotr Gajewski^[5]
• Harcerstwo Rzeczypospolitej Polskiej (HRP) – KRS 0000634469, z siedzibą w Krakowie, naczelnik: ks. hm. Marcin Kostka FSSP
• Krąg Harcerski „Drzewo Pokoju” – KRS 0000185445, z siedzibą w Gdyni, organizacja pożytku publicznego od 2011, komendant kręgu: hm. Mateusz Tokarzewski^[6]
• Niezależny Krąg Instruktorów Harcerskich „Leśna Szkółka” im. Henryka Wieczorkiewicza – KRS 0000118999, z siedzibą w Gdyni, organizacja pożytku publicznego od 2010, komendant kręgu: hm. Filip Rudolf^[7] (organizacja pod protektoratem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy)
• Niezależny Związek Harcerstwa „Czerwony Mak” im. Bohaterów Monte Cassino – KRS 0000100052, z siedzibą w Skawinie, organizacja pożytku publicznego od 2008, komendant: hm. Paweł Gruca HR^[8]
• Organizacja Harcerska „Rodło” im. Szarych Szeregów – z siedzibą w Jarocinie (nie występuje w KRS), komendant hm. Robert Wencek^[9]
• Skauci Świętego Bernarda z Clairvaux (skauting katolicki, nie występuje w KRS)^[10]
• Stowarzyszenie Harcerski Ruch Ochrony Środowiska im. św. Franciszka z Asyżu – KRS 0000034087, z siedzibą w Ściborkach, wódz naczelny: Dariusz Morsztyn
• Stowarzyszenie Harcerskie – KRS 0000160636, z siedzibą w Warszawie, organizacja pożytku publicznego od 2004, naczelnik: Tomasz Wolszczak^[11] (organizacja pod protektoratem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy)
• Szczep Czerwonych Maków im. Bohaterów Monte Cassino – KRS 0000005435, z siedzibą w Krakowie
• Zrzeszenie Harcerskie „Piąta.PL” – KRS 0000786265, z siedzibą w Bydgoszczy, komendant: hm. Anna Filipczak-Krugły
• Związek Harcerstwa Adwentystycznego (jednostka organizacyjna Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Rzeczypospolitej Polskiej, nie występuje w KRS)^[12]
• Związek Harcerstwa Wiejskiego – KRS 0000113133, z siedzibą w Piławie Dolnej, naczelnik: Zofia Jurków

Organizacje działające poza granicami kraju

• 
  Związek Harcerstwa Polskiego działający poza granicami Kraju (organizacja pod protektoratem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy)
• Republikańskie Społeczne Zjednoczenie „Harcerstwo” (Białoruś) (organizacja pod protektoratem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy)
• Harcerstwo Polskie w Republice Czeskiej (organizacja pod protektoratem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy)
• Związek Harcerstwa Polskiego na Litwie (organizacja pod protektoratem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy)
• Harcerstwo Polskie na Ukrainie (organizacja pod protektoratem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy)
• Organizacja Harcerstwa Polskiego w Galway (Irlandia)
• Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej w Kanadzie
• Związek Harcerstwa Polskiego na Łotwie
• Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech
• Harcerstwo Polskie w Szkocji (ang. Polish Scouting Association in Scotland)^[13]
• Niezależny Hufiec Harcerstwa Polskiego „Leśna Szkółka – Kaszuby” (Szwecja)

Historyczne organizacje i ruchy harcerskie

Organizacje działające przed 1918

• Naczelna Komenda Skautowa (1916) – włączona do Polskiej Organizacji Skautowej
• Związek Skautek Polskich (1914–1916) – włączony do Związku Harcerstwa Polskiego
• Główna Kwatera Skautowa na Rzeszę Niemiecką (1916–1919) – z siedzibą w Poznaniu, działała do utworzenia Wielkopolskiego Oddziału Związku Harcerstwa Polskiego
• Związkowe Naczelnictwo Skautowe (1916) – działające w Galicji, włączone do Związku Harcerstwa Polskiego
• Naczelnictwo Harcerskie w Kijowie (1916) – włączone do Związku Harcerstwa Polskiego
• Polska Organizacja Skautowa (1915–1916) (POS) – włączona do Związku Harcerstwa Polskiego
• Łódzki Związek Harcerzy Polskich (1916–1918) – włączony do Związku Harcerstwa Polskiego

Organizacje działające w latach 1918–1939

• Naczelna Komenda Organizacji Harcerskiej na Warmię i Mazury (1920)
• Towarzystwo Skautów Opolskich (1920) – powstało w Opolu z inicjatywy Szymona Koszyka
• Zjednoczenie Wolnego Harcerstwa (1923–1924)
• Związek Harcerzy Polskich w Niemczech (1925)
• Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech (1926–1939)

Ruchy harcerskie działające w ramach ZHP w latach 1918–1939

• Wolne Harcerstwo (1921–1923)
• Krąg Starszoharcerski św. Jerzego (1934–1939)
• Koło Instruktorów im. Mieczysława Bema (KIMB) (1931–1939)
• Wigierczycy (1924–1939)

Organizacje skautowe działające w latach 1918–1939

• Ukrajinskij Płastowyj Uład „Płast” (1911–1930) – skauting ukraiński działający na terenie Polski
• Haszomer Hacair – żydowska organizacja skautowa działająca na terenie Polski, której współzałożycielem był m.in. Janusz Korczak

Organizacje działające w latach 1939–1945

• Szare Szeregi (1939–1945)
• Tajny Hufiec Harcerzy (Gdynia) – od 1939, ok. 1942 włączony do Szarych Szeregów
• Harcerstwo Polskie (Hufce Polskie) (1939–1945)

Organizacje „pseudoharcerskie”

• Czerwone Harcerstwo Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego (1926–1939)
• Organizacja Harcerska Związku Młodzieży Polskiej (OH ZMP) (1950–1956)
• Organizacja Harcerska Polski Ludowej (OHPL) (1956)

Organizacje harcerskie działające po 1980

• Duszpasterstwo Harcerek i Harcerzy (DHiH)
• Harcerski Ruch Liturgiczny (ruch zawiszacki) (1982–1990)
• Niezależny Ruch Harcerski (NRH) (1981)
• Polska Organizacja Harcerska (POH) (1985–1998)
• Polska Organizacja Skautowa (POS) (1989–1992)
• Związek Harcerstwa Polskiego rok założenia 1918 (ZHP–1918) (1989–1992)
• Federacja Drużyn im. Cichociemnych (FDC) (1991–1997)

Zobacz też

• Protektor ZHP

Przypisy