Organy (poemat)

Organy, poema heroikomiczne w sześciu pieśniach – poemat heroikomiczny Tomasza Kajetana Węgierskiego napisany w latach 1775-1777, wydany w 1784.

Utwór jest swobodną przeróbką Pulpitu Nicolasa Boileau. Węgierski zmienił w stosunku do oryginału fabułę, wprowadził też polskie realia. Dzieło powstało pod wpływem Myszeidy Ignacego Krasickiego, któremu Węgierski zadedykował Organy. Utwór krążył początkowo w odpisach rękopiśmiennych. Ukazał się drukiem już po wyjeździe Węgierskiego z kraju.

Poemat ma charakter satyry libertyńskiej i antyklerykalnej, skierowanej przeciw klerowi i zakonnikom (podobnie jak Monachomachia Krasickiego). Przedstawia realia Polski sarmackiej. Zawiera aluzje do współczesności, wątki antydworskie i antymagnackie. Nawiązuje też do myśli Woltera. Język utworu obfituje w dosadne słowa i zwroty. W utworze zawarty jest także obszerny komentarz odatuorski, przedstawiający czytelnikowi rozważania na temat decyzji twórczych autora oraz dygresje.

Bibliografia

• Teresa Kostkiewiczowa: Oświecenie. Słownik literatury polskiej. Gdańsk: słowo / obraz terytoria; Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2007, s. 100, 147, 207, 2012. ISBN 978-83-7420-092-9.
• Mieczysław Klimowicz: Oświecenie. Wyd. IX - 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 222-223, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13845-5.

Linki zewnętrzne

• Organy (1784) w bibliotece Polona