Orgelbewegung

Ten artykuł od 2013-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Orgelbewegung – styl w budownictwie organowym, który narodził się i obowiązywał głównie w Niemczech w połowie XX wieku.

Jednym z jego prekursorów był Albert Schweitzer. Za umowną datę narodzin Orgelbewegung uważa się rok 1927, kiedy to odbył się kongres, na którym ogłoszono jego idee i zasady. Twórcy stylu zanegowali obowiązujące wówczas romantyczne tendencje w budownictwie organowym, postulowali natomiast powrót do tradycji baroku. Nie do końca rozumieli ją jednak, gdyż nie była wtedy gruntownie zbadana, i stąd organy inspirowane założeniami Orgelbewegung posiadają cechy stylowe charakterystyczne zarówno dla późnego romantyzmu (intonacja), jak i dla baroku (mała liczba głosów podstawowych wobec przewagi samodzielnych alikwotów i głosów wysokostopowych). Jednocześnie zniszczono wiele wartościowych organów, zarówno romantycznych w swoim charakterze, jak i oryginalnie barokowych – poddając je przymusowej „barokizacji” (lub pseudobarokizacji), niewiele mającej wspólnego z prawdziwym idiomem barokowym. W późniejszym okresie – w Europie Zachodniej dopiero po II Wojnie Światowej, w Polsce dopiero pod koniec lat 80. – na fali zmian zapoczątkowanych przez ten ruch, wdrożono na nowo zarzuconą od dziesięcioleci trakturę mechaniczną, którą z powodzeniem stosuje się do dziś. W drugiej połowie XX wieku (koniec lat 70. XX wieku) Orgelbewegung wyszedł ostatecznie z mody, ustępując miejsca zróżnicowanej stylistyce postmodernistycznej. Do najważniejszych organmistrzów tworzących niemal wyłącznie w duchu Orgelbewegung należeli: Paul Ott (Getynga), Karl Kemper (Lubeka), Karl Schuster oraz Joseph Goebel. Oprócz tego Orgelbewgung wywarł wpływ na niemal wszystkich organmistrzów niemieckich. W Polsce Orgelbewegung rozprzestrzenił się dopiero na początku lat 60. XX wieku; pewne inspiracje tym stylem spotyka się w instrumentach organmistrzów Dominika Biernackiego, Zygmunta i Janusza Kamińskich, Czesława Kruszewskiego i innych.