Orkan (szybowiec)
| ||
 | ||
| Dane podstawowe | ||
| Państwo |  Polska | |
| Konstruktor | Tadeusz Grzmilas | |
| Typ | szybowiec | |
| Konstrukcja | drewniana | |
| Załoga | 1 | |
| Historia | ||
| Data oblotu | 1925 | |
| Dane techniczne | ||
| Wymiary | ||
| Rozpiętość | 13,0 m | |
| Wydłużenie | 9,9 | |
| Długość | 5,6 m | |
| Wysokość | 1,7 m | |
| Powierzchnia nośna | 17 m² | |
| Masa | ||
| Własna | 120 kg | |
| Użyteczna | 70 kg | |
| Startowa | 190 kg | |
| Dane operacyjne | ||
| Liczba miejsc | ||
| 1 | ||
| Użytkownicy | ||
| Polska | ||
Orkan – polski szybowiec amatorski zbudowany w dwudziestoleciu międzywojennym. Wziął udział w II Wszechpolskim Konkursie Szybowcowym.
Historia
Porucznik Tadeusz Grzmilas, pilot 3. pułku lotniczego, w 1925 roku zbudował w pułkowych warsztatach szybowiec. Otrzymał on nazwę „Orkan” i został zgłoszony do udziału w II Wszechpolskim Konkursie Szybowcowym zorganizowanym na Oksywiu koło Gdyni w maju-czerwcu 1925 roku[1].
W połowie maja szybowiec został przetransportowany na miejsce konkursu, otrzymał numer konkursowy 10. Podczas lotów konkursowych pilotował go konstruktor. Na szybowcu wykonano łącznie 9 lotów w czasie 4 minuty i 8 sekund. Tadeusz Grzmilas (jako konstruktor i pilot szybowca) otrzymał nagrodę w postaci pucharu ufundowanego przez Zarząd Główny Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej za najlepiej skonstruowany szybowiec[2][3]. Ponadto szybowiec zajął czwarte miejsce w kategorii najdłuższego czasu lotu, za co Grzmilas otrzymał nagrodę w wysokości 250 zł[4].
W listopadzie 1925 roku szybowiec został zabrany na wyprawę szybowcową do Dukli zorganizowaną przez Adama Karpińskiego przy pomocy finansowej LOPP, lecz lotów na nim nie wykonano[1]. W grudniu 1925 roku szybowiec został poważnie uszkodzony na skutek zniszczenia hangaru, w którym był przechowywany. Konstruktor naprawił szybowiec, wprowadzając kilka zmian konstrukcyjnych, i wykonał na nim kilka lotów. Szybowiec był następnie przechowywany w Poznaniu, jego dalsze losy nie są znane[5].
Konstrukcja
Jednomiejscowy szybowiec konstrukcji drewnianej, w układzie górnopłatu typu parasol. Kadłub o przekroju prostokątnym, półskorupowy, czteropodłużnicowy, kryty sklejką. Kabina pilota otwarta, bez wiatrochronu. Podwozie trójpunktowe z amortyzowaną płozą ogonową. Podwozie główne z dwoma kołami na wspólnej osi, amortyzowane sznurem gumowym do goleni wykonanych z rur stalowych[6]. Płat o obrysie prostokątnym, dwudźwigarowy, kryty płótnem. Środkowa część płata w postaci baldachimu była mocowana do kadłuba zastrzałami, które nad baldachimem zbiegały się w tzw. kozioł przeciwkapotażowy, który jednocześnie spełniał rolę wysięgnika dla linek usztywniających płat. Dodatkowo skrzydło było usztywnione dwoma parami zastrzałów z rur stalowych. Usterzenie klasyczne, kryte płótnem, usztywnione naciągami z drutu. Lotki i stery napędzane linkami[1].
Malowanie
Na przodzie kadłuba namalowano stylizowaną twarz wiatru, a po bokach przodu kadłuba napis „Orkan”[1].
Przypisy
- ↑ a b c d Glass 1976 ↓, s. 356.
- ↑ Abżółtowski 1928 ↓, s. 69.
- ↑ Młody Lotnik 10-11'1925 ↓, s. 13.
- ↑ Kulczyński 2018 ↓, s. 51.
- ↑ Cynk 1971 ↓, s. 678.
- ↑ Skrzydlata Polska 35'1955 ↓, s. 16.
Bibliografia
- Sergiusz Abżółtowski (red.): Księga pamiątkowa 3-go Pułku Lotniczego 1918-1928. Poznań: Nakładem 3-go Pułku Lotniczego w Poznaniu-Ławicy, 1928.
- Jerzy B. Cynk: Polish aircraft 1893-1939. London: Putman & Company, 1971. ISBN 0-370-00085-4. OCLC 831346721.
- Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976. OCLC 830596725.
- Robert Kulczyński: II Wszechpolski Konkurs Szybowcowy Oksywie koło Gdyni (17 maja–14 czerwca 1925 roku). W: Bohaterowie drugiego planu: materiały zebrane i przygotowane z okazji konferencji popularnonaukowej poświęconej przeszłości lotnictwa z cyklu „Historia Skrzydłami Malowana” pod patronatem Prezydenta Koszalina, Koszalin, 8-9 czerwca 2018 r. Warszawa: Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego, 2018. ISBN 978-83-64424-48-9. OCLC 1101917462.
- Echa konkursu szybowców w Gdyni. „Młody Lotnik”. Nr 10-11/1925, 1925. Wydawnictwo Komitetu Stołecznego Ligi Obrony Powietrznej Państwa. OCLC 749292984.
- Zdzisław Gryglicki. Szybowiec "Orkan". „Skrzydlata Polska”. 35/1955, 28 sierpnia 1955. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej w okresie 1919-13 grudnia 1927 ustanowiona ustawą z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1919 r. Nr 69, poz. 416. Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "crimson" (#D91E3D, karmazyn). Proporcje 5:8.
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Szybowiec Orkan
Tadeusz Grzmilas przy szybowcu Orkan