Orle Wielkie

Artykuł

52°38′2″N 16°18′49″E

- błąd

38 m

WD

52°38'0"N, 16°18'0"E

- błąd

38 m

Odległość

973 m

Orle Wielkie
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

międzychodzki

Gmina

Chrzypsko Wielkie

Liczba ludności 

ok. 220

Strefa numeracyjna

61

Kod pocztowy

64-412

Tablice rejestracyjne

PMI

SIMC

0581280

Położenie na mapie gminy Chrzypsko Wielkie
Mapa konturowa gminy Chrzypsko Wielkie, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Orle Wielkie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Orle Wielkie”
Położenie na mapie powiatu międzychodzkiego
Mapa konturowa powiatu międzychodzkiego, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Orle Wielkie”
Ziemia52°38′02″N 16°18′49″E/52,633889 16,313611

Orle Wielkie – niewielka wieś sołecka w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie międzychodzkim, w gminie Chrzypsko Wielkie.

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815–1848) miejscowość wzmiankowana jako Orle należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Międzyrzecz w rejencji poznańskiej[1]. Orle należało do okręgu sierakowskiego tego powiatu i stanowiło część majątku Srzodka (Śródka), którego właścicielem był wówczas Zeidlitz[1]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 127 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 12 dymów (domostw)[1].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

14 września 1906 roku w Orlu Wielkim, w części wsi o nazwie Orle Młyn, w rodzinie właściciela młyna i gospodarstwa (104 morgi) Jana i Władysławy z d. Fisher, urodził się por. rez. Edward Urban. Miał siedmioro rodzeństwa. W latach 1926–1929 studiował na Uniwersytecie Poznańskim. W 1931 roku ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty. Podczas ćwiczeń rezerwy był dowódcą plutonu. Awans na podporucznika rezerwy otrzymał ze starszeństwem od 1 stycznia 1933 roku oraz przydział do 58 Pułku Piechoty Wielkopolskiej. W 1934 roku z zaliczeniem jednego roku ze studiów na UP rozpoczął studia na Wyższej Szkole Handlowej w Poznaniu. Dyplom nauk handlowych uzyskał w czerwcu 1936 roku. Tego samego roku wyjechał do Łucka (ówcześnie stolicy województwa wołyńskiego), gdzie objął posadę profesora języka polskiego w gimnazjum. Po przeprowadzce na Kresy z pewnością otrzymał zmianę przydziału wojskowego. Podczas ostatniego pobytu w Orlu Młynie w sierpniu 1939 roku był namawiany przez rodzinę do pozostania w domu, pomimo nalegań wrócił do Łucka.

Nie są znane okoliczności, w jakich dostał się do niewoli sowieckiej. Na początku marca 1940 roku rodzice otrzymali od niego kartkę ze „Wschodu” (obecnie zaginiona) z informacją, że jest zdrowy i czuje się dobrze. Kartka ta była ostatnim znakiem życia. Po odkryciu przez Niemców w 1943 roku grobów polskich oficerów w Katyniu rodzina domyślała się, że został tam zamordowany. Przeczucia bliskich zostały potwierdzone dopiero na początku lat 90. minionego stulecia po zakupieniu książki z Listą Katyńską, gdzie odnotowano jako miejsce śmierci nie Katyń a Charków. Wojenne losy Edwarda Urbana musiały wyglądać następująco. Po 17 września 1939 roku dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie specjalnym NKWD w Starobielsku, skąd w kwietniu lub pierwszej połowie maja 1940 roku został przewieziony do Charkowa i tam zamordowany. Jego ciało wrzucono do zbiorowego dołu śmierci na przedmieściach Charkowa. W listopadzie 2007 roku ppor. rez. Edward Urban został awansowany pośmiertnie na stopień porucznika.[2]

Galeria

Przypisy

  1. a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère) Jana Nepomucena Bobrowica, 1846, s. 255.
  2. Redakcja, Władysław Chojan i Edward Urban - ocaleni z niepamięci, Szamotuły Nasze Miasto, 21 kwietnia 2014 [dostęp 2022-08-19] (pol.).
  3. Redakcja, Odsłonięcie obelisku por. rez. Edwarda Urbana, Międzychód Nasze Miasto, 23 września 2017 [dostęp 2022-08-19] (pol.).
  4. Redakcja, Otwarcie świetlicy w Orlu Wielkim, Międzychód Nasze Miasto, 17 grudnia 2016 [dostęp 2022-08-19] (pol.).
  5. Redakcja, Dożynki Gminne w Orlu Wielkim: Mieszkańcy przystroili całą wieś [ZDJĘCIA], Międzychód Nasze Miasto, 28 sierpnia 2017 [dostęp 2022-08-19] (pol.).

Media użyte na tej stronie

Chrzypsko Wielkie (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Chrzypsko Wielkie, Polska
Greater Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.70 N
  • S: 51.05 N
  • W: 15.68 E
  • E: 19.19 E
Powiat międzychodzki location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu międzychodzkiego, Polska
Bocian wypatrujacy rodzinę w Orlu Wielkim, której mógłby przynieść dziecko.jpg
Autor: Zibiorle, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bocian wypatrujacy rodzinę w Orlu Wielkim, której mógłby przynieść dziecko.
Obelisk upamiętniający zamordowanego przez NKWD por. Edwarda Urbana Orle Wielkie.jpg
Autor: Zibiorle, Licencja: CC BY-SA 4.0
Obelisk upamiętniający zamordowanego przez NKWD por. Edwarda Urbana znajdujacy się w Orlu Wielkim
Obelisk upamietniajacy Druhów strażaków, ustanowiony w 90 rocznicę istnienia OSP Orle Wielkie 1930-2020.jpg
Autor: Zibiorle, Licencja: CC BY-SA 4.0
Obelisk upamietniajacy Druhów strażaków, ustanowiony w 90 rocznicę istnienia OSP Orle Wielkie 1930-2020.
Remiza OSP Orle Wielkie wraz z świetlicą wiejską i wiatą grilową.jpg
Autor: Zibiorle, Licencja: CC BY-SA 4.0
Remiza OSP Orle Wielkie wraz z świetlicą wiejską i wiatą grilową.