Orle Wielkie
| Artykuł | 52°38′2″N 16°18′49″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 52°38'0"N, 16°18'0"E |
| - błąd | 38 m |
| Odległość | 973 m |
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności | ok. 220 |
| Strefa numeracyjna | 61 |
| Kod pocztowy | 64-412 |
| Tablice rejestracyjne | PMI |
| SIMC | 0581280 |
Położenie na mapie gminy Chrzypsko Wielkie _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Chrzypsko Wielkie") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu międzychodzkiego  | |
 52°38′02″N 16°18′49″E/52,633889 16,313611 | |
Orle Wielkie – niewielka wieś sołecka w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie międzychodzkim, w gminie Chrzypsko Wielkie.
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815–1848) miejscowość wzmiankowana jako Orle należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Międzyrzecz w rejencji poznańskiej[1]. Orle należało do okręgu sierakowskiego tego powiatu i stanowiło część majątku Srzodka (Śródka), którego właścicielem był wówczas Zeidlitz[1]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 127 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 12 dymów (domostw)[1].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
14 września 1906 roku w Orlu Wielkim, w części wsi o nazwie Orle Młyn, w rodzinie właściciela młyna i gospodarstwa (104 morgi) Jana i Władysławy z d. Fisher, urodził się por. rez. Edward Urban. Miał siedmioro rodzeństwa. W latach 1926–1929 studiował na Uniwersytecie Poznańskim. W 1931 roku ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty. Podczas ćwiczeń rezerwy był dowódcą plutonu. Awans na podporucznika rezerwy otrzymał ze starszeństwem od 1 stycznia 1933 roku oraz przydział do 58 Pułku Piechoty Wielkopolskiej. W 1934 roku z zaliczeniem jednego roku ze studiów na UP rozpoczął studia na Wyższej Szkole Handlowej w Poznaniu. Dyplom nauk handlowych uzyskał w czerwcu 1936 roku. Tego samego roku wyjechał do Łucka (ówcześnie stolicy województwa wołyńskiego), gdzie objął posadę profesora języka polskiego w gimnazjum. Po przeprowadzce na Kresy z pewnością otrzymał zmianę przydziału wojskowego. Podczas ostatniego pobytu w Orlu Młynie w sierpniu 1939 roku był namawiany przez rodzinę do pozostania w domu, pomimo nalegań wrócił do Łucka.
Nie są znane okoliczności, w jakich dostał się do niewoli sowieckiej. Na początku marca 1940 roku rodzice otrzymali od niego kartkę ze „Wschodu” (obecnie zaginiona) z informacją, że jest zdrowy i czuje się dobrze. Kartka ta była ostatnim znakiem życia. Po odkryciu przez Niemców w 1943 roku grobów polskich oficerów w Katyniu rodzina domyślała się, że został tam zamordowany. Przeczucia bliskich zostały potwierdzone dopiero na początku lat 90. minionego stulecia po zakupieniu książki z Listą Katyńską, gdzie odnotowano jako miejsce śmierci nie Katyń a Charków. Wojenne losy Edwarda Urbana musiały wyglądać następująco. Po 17 września 1939 roku dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie specjalnym NKWD w Starobielsku, skąd w kwietniu lub pierwszej połowie maja 1940 roku został przewieziony do Charkowa i tam zamordowany. Jego ciało wrzucono do zbiorowego dołu śmierci na przedmieściach Charkowa. W listopadzie 2007 roku ppor. rez. Edward Urban został awansowany pośmiertnie na stopień porucznika.[2]
Galeria
![Obelisk ku pamięci zamordowanego przez NKWD por Edwarda Urbana urodzonego w Orlu Wielkim[3]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Obelisk_upami%C4%99tniaj%C4%85cy_zamordowanego_przez_NKWD_por._Edwarda_Urbana_Orle_Wielkie.jpg/200px-Obelisk_upami%C4%99tniaj%C4%85cy_zamordowanego_przez_NKWD_por._Edwarda_Urbana_Orle_Wielkie.jpg)
Obelisk ku pamięci zamordowanego przez NKWD por Edwarda Urbana urodzonego w Orlu Wielkim[3]
Obelisk ku pamięci druhów strażaków OSP Orle Wielkie, ustanowiony w 90 rocznicę istnienia OSP 1930-2020
Bocian na budynku stacji transformatorowej w Orlu Wielkim
Przypisy
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère) Jana Nepomucena Bobrowica, 1846, s. 255.
- ↑ Redakcja, Władysław Chojan i Edward Urban - ocaleni z niepamięci, Szamotuły Nasze Miasto, 21 kwietnia 2014 [dostęp 2022-08-19] (pol.).
- ↑ Redakcja, Odsłonięcie obelisku por. rez. Edwarda Urbana, Międzychód Nasze Miasto, 23 września 2017 [dostęp 2022-08-19] (pol.).
- ↑ Redakcja, Otwarcie świetlicy w Orlu Wielkim, Międzychód Nasze Miasto, 17 grudnia 2016 [dostęp 2022-08-19] (pol.).
- ↑ Redakcja, Dożynki Gminne w Orlu Wielkim: Mieszkańcy przystroili całą wieś [ZDJĘCIA], Międzychód Nasze Miasto, 28 sierpnia 2017 [dostęp 2022-08-19] (pol.).
- Siedziba gminy: Chrzypsko Wielkie
| Wsie | |
|---|---|
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
|
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.70 N
- S: 51.05 N
- W: 15.68 E
- E: 19.19 E
Autor:
Mapa powiatu międzychodzkiego, Polska
Autor:
Mapa gminy Chrzypsko Wielkie, Polska
Autor: Zibiorle, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bocian wypatrujacy rodzinę w Orlu Wielkim, której mógłby przynieść dziecko.
Autor: Zibiorle, Licencja: CC BY-SA 4.0
Obelisk upamiętniający zamordowanego przez NKWD por. Edwarda Urbana znajdujacy się w Orlu Wielkim
Autor: Zibiorle, Licencja: CC BY-SA 4.0
Obelisk upamietniajacy Druhów strażaków, ustanowiony w 90 rocznicę istnienia OSP Orle Wielkie 1930-2020.
Autor: Zibiorle, Licencja: CC BY-SA 4.0
Remiza OSP Orle Wielkie wraz z świetlicą wiejską i wiatą grilową.