Orlik długoczuby

Orlik długoczuby
	Lophaetus occipitalis
	(Daudin, 1800)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	szponiaste
Rodzina	jastrzębiowate
Podrodzina	jastrzębie
Plemię	Accipitrini
Rodzaj	Lophaetus; Kaup, 1847
Gatunek	orlik długoczuby
Synonimy
	Falco occipitalis Daudin, 1800;
	Falco occipitalis Daudin, 1800;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Orlik długoczuby^[5], wojownik długoczuby^[6] (Lophaetus occipitalis) – gatunek dużego drapieżnego ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Zamieszkuje tereny tropikalnej Afryki na południe od Sahary.

Systematyka

Jedyny przedstawiciel rodzaju Lophaetus^[5]^[7]. Nie wyróżnia się podgatunków^[3]^[7]. Najnowsze badania genetyczne sugerują pokrewieństwo L. occipitalis z orlikiem malajskim (Ictinaetus malaiensis)^[8]^[9].

Morfologia

Orlik długoczuby w locie

Ptaki te mają około 53–58 cm długości^[10], a rozpiętość skrzydeł wynosi 112–129 cm^[11]. Samce osiągają masę ciała 912–1363 g, samice 1367–1523 g^[10]. Ich upierzenie jest w większości ciemnobrązowe po czarne, jednak poprzeczne paski na ogonie i końcówki skrzydeł są białe.

Ekologia i zachowanie

Występuje na wszystkich typach terenów leśnych i na zadrzewionych sawannach, zwłaszcza na wilgotnych terenach leśnych w pobliżu bagien, obszarów podmokłych i rzek. Spotykany jest także na terenach rolniczych, takich jak plantacje, pola uprawne, pastwiska czy sady^[12]^[13]. Większość czasu spędza na eksponowanych gałęziach wysokich drzew lub na słupach energetycznych położonych na skraju lasu, na polanach lub wzdłuż dróg^[12].

Żywi się głównie małymi ssakami (zwłaszcza gryzoniami) i ptakami, rzadziej jaszczurkami, owadami, krabami, rybami i wężami.

Jest to ptak monogamiczny i terytorialny. Sezon lęgowy na niektórych obszarach trwa przez cały rok; w południowej Afryce szczyt lęgów przypada na okres lipiec–listopad. Gniazdo na drzewie budują z patyków oboje rodzice i wykładają je w środku zielonymi liśćmi. Niekiedy wykorzystują gniazdo innych ptaków, np. jastrzębia czarno-białego czy jaszczurkołapa. Samica składa 1–2 jaja i to głównie ona zajmuje się wysiadywaniem, które trwa około 42 dni; w tym czasie samiec dostarcza jej do gniazda pożywienie. Pisklęta wykluwają się asynchronicznie, czasami w odstępie 15 dni, i początkowo są karmione głównie przez samca. Opuszczają gniazdo w wieku około 53 dni, ale są jeszcze zależne od rodziców przez około 2–3 miesiące^[13].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje orlika długoczubego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznaje się za wzrostowy^[4].

Przypisy

↑ Lophaetus occipitalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ Lophaetus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2011-01-03] (ang.).
↑ ^a ^b Long-crested Eagle (Lophaetus occipitalis). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).
↑ ^a ^b Lophaetus occipitalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-08].
↑ P. Mielczarek, W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 51, 1999. ISSN 0550-0842.
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-08]. (ang.).
↑ Heather R. L. Lerner, David P. Mindell. Phylogeny of eagles, Old World vultures, and other Accipitridae based on nuclear and mitochondrial DNA. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 37, s. 327–346, 2005. (ang.).
↑ Andreas J. Helbig, Annett Kocum, Ingrid Seibold, Michael J. Braun. A multi-gene phylogeny of aquiline eagles (Aves: Accipitriformes) reveals extensive paraphyly at the genus level. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 35, s. 147–164, 2005. (ang.).
↑ ^a ^b Long-crested eagle (Lophaetus occipitalis). [w:] ARKive [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-06)]. (ang.).
↑ Long-crested Eagle Lophaetus occipitalis - Aigle huppard. Oiseaux.net. [dostęp 2011-01-03]. (ang.).
↑ ^a ^b Species account: Long-crested Eagle Lophaetus occipitalis. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-08]. (ang.).
↑ ^a ^b Lophaetus occipitalis (Long-crested eagle). [w:] Biodiversity Explorer [on-line]. Iziko Museums of South Africa. [dostęp 2020-11-08]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Lophaetus occipitalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[itis2-2] Lophaetus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2011-01-03] (ang.).

[ibc-3] Long-crested Eagle (Lophaetus occipitalis). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).

[iucn-4] Lophaetus occipitalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-5] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-08].

[Mielczarek&Cichocki-6] P. Mielczarek, W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 51, 1999. ISSN 0550-0842.

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-08]. (ang.).

[mpe37-8] Heather R. L. Lerner, David P. Mindell. Phylogeny of eagles, Old World vultures, and other Accipitridae based on nuclear and mitochondrial DNA. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 37, s. 327–346, 2005. (ang.).

[mpe35-9] Andreas J. Helbig, Annett Kocum, Ingrid Seibold, Michael J. Braun. A multi-gene phylogeny of aquiline eagles (Aves: Accipitriformes) reveals extensive paraphyly at the genus level. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 35, s. 147–164, 2005. (ang.).

[arkive-10] Long-crested eagle (Lophaetus occipitalis). [w:] ARKive [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-06)]. (ang.).

[ois-11] Long-crested Eagle Lophaetus occipitalis - Aigle huppard. Oiseaux.net. [dostęp 2011-01-03]. (ang.).

[gr-12] Species account: Long-crested Eagle Lophaetus occipitalis. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-08]. (ang.).

[be-13] Lophaetus occipitalis (Long-crested eagle). [w:] Biodiversity Explorer [on-line]. Iziko Museums of South Africa. [dostęp 2020-11-08]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne