Ornella Vanoni

Ornella Vanoni
Ornella Vanoni, 2007
Data i miejsce urodzenia	22 września 1934 Mediolan, Włochy
Gatunki	Pop, Jazz
Zawód	piosenkarka
Powiązania	Gino Paoli
Strona internetowa

Ornella Vanoni w Barcelonie, 2008

Ornella Vanoni (ur. 22 września 1934 w Mediolanie) – włoska piosenkarka, jedna z najbardziej znaczących postaci we włoskiej muzyce rozrywkowej. W jej stylu wykonawczym zawarte są rozmaite gatunki muzyczne, począwszy od specyficznego dla północnych Włoch folkloru miejskiego (tzw. Canzoni della mala) po bossa novę i jazz. Zwyciężczyni Festiwalu Piosenki Neapolitańskiej w 1964 roku z piosenką „Tu si 'na cosa grande”, wykonaną w parze z Domenico Modugno.

Życiorys

Ornella Vanoni urodziła się jako córka producenta lekarstw. Uczęszczała do szkoły prowadzonej przez siostry urszulanki, a później do różnych college'ów w Szwajcarii, Francji i Brytanii mając zamiar zostać kosmetyczką. Po powrocie do Włoch wstąpiła w 1953 roku do szkoły teatralnej przy Piccolo Teatro di Milano^[1]; dyrektorem szkoły był Giorgio Strehler. On to zachęcił młodą adeptkę teatru do śpiewania. Wczesny repertuar Ornelli Vanoni tworzyły songi Brechta a także piosenki w stylu mediolańskiego folkloru miejskiego, tzw. „canzoni della mala vita” (pol. „pieśni o odwrotnej stronie życia”)^[2], które Strehler pisał dla niej razem Fiorenzo Carpim, Gino Negrim i Dario Fo. Piosenki te Ornella Vanoni zaprezentowała na festiwalu Festival dei Due Mondi, w Spoleto w 1959. Dwa lata wcześniej zadebiutowała jako aktorka teatralna w sztuce I Giacobini, Federico Zardiego^[3].

W owym czasie muzyka rozrywkowa przeżywała swój boom we Włoszech; powstawała włoska piosenka autorska. W 1960 roku Ornella Vanoni spotkała Gino Paolego. Zaowocowało to ich bliższą znajomością, a także współpracą artystyczną. Ornella Vanoni włączyła do swojego repertuaru kilka piosenek Paolego, w tym znany „Senza fine”. W najbliższych latach artystka dzieliła życie zawodowe pomiędzy teatr a estradę^[3].

W 1961 Ornella Vanoni zdobyła nagrodę S. Genesio jako najlepsza aktorka w sztuce L'idiota Marcela Acharda. W tym samym roku wyszła za mąż za impresario teatralnego Lucio Ardenziego; rok później urodził im się syn Cristiano^[3].

W 1963 zdobyła po raz kolejny nagrodę S. Genesio za udział w sztuce La fidanzata del bersagliere Edoardo Antona^[3].

w 1964 wygrała Festiwal Piosenki Neapolitańskiej z piosenką „Tu si 'na cosa grande”, zaśpiewaną w parze z Domenico Modugno^[3].

W 1968 zajęła drugie miejsce na Festiwalu Piosenki Włoskiej w San Remo piosenką „Casa Bianca” Don Backy’ego. Inne znane piosenki Ornelli Vanoni z tego okresu to: „La musica è finita”, „Una ragione di più”, „Domani è un altro giorno”, „Tristezza”, „Mi sono innamorata di te”, „L'appuntamento”, „Dettagli”^[3].

Renato Rascel, Ornella Vanoni, Bruno Lauzi i Marcella Bella jako goście telewizyjnego show Senza rete (Neapol, 1972)

W 1973 Ornella Vanoni założyła własną wytwórnię fonograficzną, la Vanilla i przeniosła się do Rzymu. Rozpoczęła owocną, długoletnią współpracę z autorem tekstów Sergio Bardottim^[3].

W 1976 Ornella Vanoni zainteresowała się muzyką brazylijską a zwłaszcza bossa novą. Rezultatem jej nowych poszukiwań był album La voglia, la pazzia, l'incoscienza e l'allegria, nagrany wspólnie z czołowymi muzykami brazylijskimi, Viniciusem de Moraes i Toquinho^[3].

W 1977 artystka dokonała kolejnego zwrotu nawiązując współpracę z rockowym zespołem New Trolls i odbywając z nim tournée, udokumentowane albumem Io dentro, io fuori^[3].

W latach 1978–1983 artystka mieszkała w rodzinnym Mediolanie. Wydane w tym okresie albumy Ricetta di donna, Duemilatrecentouno parole i Uomini utwierdziły jej pozycję na rynku fonograficznym. Nawiązała współpracę z innymi artystami (Loredana Bertè, Caterina Caselli, Gerry Mulligan, Lucio Dalla), odnowiła również starą znajomość z Gino Paolim, z którym w 1984 odbyła wspólne tournée udokumentowane albumem Insieme. Znalazła też czas na teatr – w 1985 wystąpiła w sztuce Commedia d'amore Bernarda Slade’a.

W 1986 Ornella Vanoni i Sergio Bardotti podjęli się ambitnego zadania, postanawiając rozpropagować szerzej piosenkę włoską, która przeżywała wtedy głęboki kryzys: wywiesili narodową flagę na Manhattanie, pod którą Ornella Vanoni zaśpiewała włoskie przeboje przy akompaniamencie sław światowego jazzu^[3].

Wydała następnie album Ornella e... nagrany z takimi muzykami jak: George Benson, Herbie Hancock, Steve Gadd, Gil Evans, Michael Brecker i Ron Carter^[3].

W latach 90. nawiązała współpracę z kompozytorem i producentem Mario Lavezzim, który przyczynił się do wypracowania jej nowego stylu^[3].

Do najpopularniejszych albumów tej dekady oraz I dekady XXI wieku należą: Stella nascente (1992), Sheherazade (1995), Argilla (1997, owoc współpracy z producentem i aranżerem Beppe Quiricim i jazzmenem Paolo Fresu), La tua bocca da baciare (2001) a także kolejny album nagrany ze starym przyjacielem, Gino Paolim, Ti ricordi? No, non mi ricordo (2005)^[3].

Występy na Festiwalu w San Remo

Uczestniczyła 8 razy w Festiwalu Piosenki Włoskiej w San Remo.

• 1965 – „Abbracciami forte”
• 1966 – „Io ti darò di più” (6. miejsce w parze z Oriettą Berti)
• 1967 – „La musica è finita” (4. miejsce w parze z Mario Guarnera)
• 1968 – „Casa bianca” (2. miejsce w parze z Marisą Sannią)
• 1970 – „Eternità” (4. miejsce w parze z zespołem Camaleonti)
• 1980 – „Io come farò” (10. miejsce)
• 1999 – „Alberi” (4. miejsce w parze z Enzo Gragnagniello)^[4].
• 2018 – „Imparare ad amarsi" (8. miejsce w parze z Bungaro e Pacifico).

Odznaczenia

Order Zasługi Republiki Włoskiej - klasa II: Wielki Oficer (Grande Ufficiale)

Ornella Vanoni otrzymała Order Zasługi Republiki Włoskiej na wniosek Rady Doradczej premiera Republiki Włoskiej z 2 czerwca 1993^[5].

Dyskografia

Albumy

Single (wybór)

Filmografia

• 1961 Romolo e Remo
• 1963 Canzoni in bikini
• 1964 Amori pericolosi
• 1979 I viaggiatori della sera

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Ornella Vanoni w bazie IMDb (ang.)
• Dyskografia Ornella Vanoni na Discogs (ang.)