Ornella Vanoni

Ornella Vanoni
Ilustracja
Ornella Vanoni, 2007
Data i miejsce urodzenia22 września 1934
Mediolan, Włochy
GatunkiPop, Jazz
Zawódpiosenkarka
PowiązaniaGino Paoli
Strona internetowa
Ornella Vanoni w Barcelonie, 2008

Ornella Vanoni (ur. 22 września 1934 w Mediolanie) – włoska piosenkarka, jedna z najbardziej znaczących postaci we włoskiej muzyce rozrywkowej. W jej stylu wykonawczym zawarte są rozmaite gatunki muzyczne, począwszy od specyficznego dla północnych Włoch folkloru miejskiego (tzw. Canzoni della mala) po bossa novę i jazz. Zwyciężczyni Festiwalu Piosenki Neapolitańskiej w 1964 roku z piosenką „Tu si 'na cosa grande”, wykonaną w parze z Domenico Modugno.

Życiorys

Ornella Vanoni urodziła się jako córka producenta lekarstw. Uczęszczała do szkoły prowadzonej przez siostry urszulanki, a później do różnych college'ów w Szwajcarii, Francji i Brytanii mając zamiar zostać kosmetyczką. Po powrocie do Włoch wstąpiła w 1953 roku do szkoły teatralnej przy Piccolo Teatro di Milano[1]; dyrektorem szkoły był Giorgio Strehler. On to zachęcił młodą adeptkę teatru do śpiewania. Wczesny repertuar Ornelli Vanoni tworzyły songi Brechta a także piosenki w stylu mediolańskiego folkloru miejskiego, tzw. „canzoni della mala vita” (pol. „pieśni o odwrotnej stronie życia”)[2], które Strehler pisał dla niej razem Fiorenzo Carpim, Gino Negrim i Dario Fo. Piosenki te Ornella Vanoni zaprezentowała na festiwalu Festival dei Due Mondi, w Spoleto w 1959. Dwa lata wcześniej zadebiutowała jako aktorka teatralna w sztuce I Giacobini, Federico Zardiego[3].

W owym czasie muzyka rozrywkowa przeżywała swój boom we Włoszech; powstawała włoska piosenka autorska. W 1960 roku Ornella Vanoni spotkała Gino Paolego. Zaowocowało to ich bliższą znajomością, a także współpracą artystyczną. Ornella Vanoni włączyła do swojego repertuaru kilka piosenek Paolego, w tym znany „Senza fine”. W najbliższych latach artystka dzieliła życie zawodowe pomiędzy teatr a estradę[3].

W 1961 Ornella Vanoni zdobyła nagrodę S. Genesio jako najlepsza aktorka w sztuce L'idiota Marcela Acharda. W tym samym roku wyszła za mąż za impresario teatralnego Lucio Ardenziego; rok później urodził im się syn Cristiano[3].

W 1963 zdobyła po raz kolejny nagrodę S. Genesio za udział w sztuce La fidanzata del bersagliere Edoardo Antona[3].

w 1964 wygrała Festiwal Piosenki Neapolitańskiej z piosenką „Tu si 'na cosa grande”, zaśpiewaną w parze z Domenico Modugno[3].

W 1968 zajęła drugie miejsce na Festiwalu Piosenki Włoskiej w San Remo piosenką „Casa Bianca” Don Backy’ego. Inne znane piosenki Ornelli Vanoni z tego okresu to: „La musica è finita”, „Una ragione di più”, „Domani è un altro giorno”, „Tristezza”, „Mi sono innamorata di te”, „L'appuntamento”, „Dettagli”[3].

Renato Rascel, Ornella Vanoni, Bruno Lauzi i Marcella Bella jako goście telewizyjnego show Senza rete (Neapol, 1972)

W 1973 Ornella Vanoni założyła własną wytwórnię fonograficzną, la Vanilla i przeniosła się do Rzymu. Rozpoczęła owocną, długoletnią współpracę z autorem tekstów Sergio Bardottim[3].

W 1976 Ornella Vanoni zainteresowała się muzyką brazylijską a zwłaszcza bossa novą. Rezultatem jej nowych poszukiwań był album La voglia, la pazzia, l'incoscienza e l'allegria, nagrany wspólnie z czołowymi muzykami brazylijskimi, Viniciusem de Moraes i Toquinho[3].

W 1977 artystka dokonała kolejnego zwrotu nawiązując współpracę z rockowym zespołem New Trolls i odbywając z nim tournée, udokumentowane albumem Io dentro, io fuori[3].

W latach 1978–1983 artystka mieszkała w rodzinnym Mediolanie. Wydane w tym okresie albumy Ricetta di donna, Duemilatrecentouno parole i Uomini utwierdziły jej pozycję na rynku fonograficznym. Nawiązała współpracę z innymi artystami (Loredana Bertè, Caterina Caselli, Gerry Mulligan, Lucio Dalla), odnowiła również starą znajomość z Gino Paolim, z którym w 1984 odbyła wspólne tournée udokumentowane albumem Insieme. Znalazła też czas na teatr – w 1985 wystąpiła w sztuce Commedia d'amore Bernarda Slade’a.

W 1986 Ornella Vanoni i Sergio Bardotti podjęli się ambitnego zadania, postanawiając rozpropagować szerzej piosenkę włoską, która przeżywała wtedy głęboki kryzys: wywiesili narodową flagę na Manhattanie, pod którą Ornella Vanoni zaśpiewała włoskie przeboje przy akompaniamencie sław światowego jazzu[3].

Wydała następnie album Ornella e... nagrany z takimi muzykami jak: George Benson, Herbie Hancock, Steve Gadd, Gil Evans, Michael Brecker i Ron Carter[3].

W latach 90. nawiązała współpracę z kompozytorem i producentem Mario Lavezzim, który przyczynił się do wypracowania jej nowego stylu[3].

Do najpopularniejszych albumów tej dekady oraz I dekady XXI wieku należą: Stella nascente (1992), Sheherazade (1995), Argilla (1997, owoc współpracy z producentem i aranżerem Beppe Quiricim i jazzmenem Paolo Fresu), La tua bocca da baciare (2001) a także kolejny album nagrany ze starym przyjacielem, Gino Paolim, Ti ricordi? No, non mi ricordo (2005)[3].

Występy na Festiwalu w San Remo

Uczestniczyła 8 razy w Festiwalu Piosenki Włoskiej w San Remo.

  • 1965 – „Abbracciami forte”
  • 1966 – „Io ti darò di più” (6. miejsce w parze z Oriettą Berti)
  • 1967 – „La musica è finita” (4. miejsce w parze z Mario Guarnera)
  • 1968 – „Casa bianca” (2. miejsce w parze z Marisą Sannią)
  • 1970 – „Eternità” (4. miejsce w parze z zespołem Camaleonti)
  • 1980 – „Io come farò” (10. miejsce)
  • 1999 – „Alberi” (4. miejsce w parze z Enzo Gragnagniello)[4].
  • 2018 – „Imparare ad amarsi" (8. miejsce w parze z Bungaro e Pacifico).

Odznaczenia

Order Zasługi Republiki Włoskiej - klasa II: Wielki Oficer (Grande Ufficiale)

Ornella Vanoni otrzymała Order Zasługi Republiki Włoskiej na wniosek Rady Doradczej premiera Republiki Włoskiej z 2 czerwca 1993[5].

Dyskografia

Albumy

  • 1961 - Ornella Vanoni
  • 1963 - Le Canzoni di Ornella Vanoni
  • 1965 - Caldo
  • 1966 - Ornella
  • 1967 - Ornella Vanoni
  • 1968 - Ai miei amici cantautori
  • 1969 - Io sì - Ai miei amici cantautori vol.2
  • 1970 - Appuntamento con Ornella Vanoni
  • 1971 - Ah! L'amore l'amore, quante cose fa fare l'amore! (live)
  • 1972 - Un gioco senza età
  • 1972 - Hits (kompilacja)
  • 1972 - L'amore (kompilacja)
  • 1973 - Dettagli
  • 1973 - Ornella Vanoni e altre storie
  • 1974 - A un certo punto
  • 1974 - La voglia di sognare
  • 1974 - Quei giorni insieme a te (kompilacja)
  • 1975 - Uomo mio bambino mio
  • 1976 - La voglia la pazzia l'incoscienza l'allegria
  • 1976 - Amori miei
  • 1976 - Più
  • 1976 - Màs (wydany na rynku latynoamerykańskim)
  • 1977 - Album (wydany na rynku frankofońskim)
  • 1977 - Io dentro
  • 1977 - Io fuori
  • 1978 - Vanoni
  • 1979 - Oggi le canto così, vol.1
  • 1980 - Oggi le canto così, vol.2
  • 1980 - Ricetta di donna
  • 1981 - Duemilatrecentouno parole
  • 1982 - Licht und schatten (wydany na rynku niemieckim)
  • 1982 - Oggi le canto così, vol.3
  • 1982 - Oggi le canto così, vol.4
  • 1983 - Uomini
  • 1985 - Insieme (live)
  • 1986 - Ornella &...
  • 1987 - O
  • 1989 - Il giro del mio mondo
  • 1990 - Quante storie
  • 1992 - Stella nascente
  • 1993 - In più - 17 brani che vi ricanterei volentieri (kompilacja)
  • 1995 - Io sono come sono... (kompilacja)
  • 1995 - Sheherazade
  • 1997 - Argilla
  • 1999 - Adesso (live)
  • 2001 - Ornella Vanoni live rtsi (live)
  • 2001 - E poi...la tua bocca da baciare
  • 2001 - Un panino una birra e poi...
  • 2002 - Sogni proibiti
  • 2003 - Noi, le donne noi
  • 2004 - Ti ricordi? No non mi ricordo
  • 2005 - VanoniPaoli Live (live)
  • 2018 - Un pugno di stelle - 3 CD

Single (wybór)

  • 1959 - „Ma mi...”/„Le mantellate”
  • 1961 - „Senza fine”/„e qualcuno ti dirà”
  • 1961 - „Cercami”/„Un grido”
  • 1963 - „Che cosa c'è”/„La fidanzata del bersagliere”
  • 1964 - „Tu sì 'na cosa grande”/„Ammore mio”
  • 1965 - „Abbracciami forte”/„Non voglio più”
  • 1966 - „Io ti darò di più”/„Splendore nell'erba”
  • 1967 - „La musica è finita”/„Un uomo”
  • 1967 - „Tristezza”/„Il mio posto qual è”
  • 1968 - „Casa Bianca”/„Serafino”
  • 1969 - „Una ragione di più”/„Quando arrivi tu”
  • 1970 - „Eternità”/„Sto con lui”
  • 1970 - „L'appuntamento”/„Uomo, uomo”
  • 1971 - „Domani è un altro giorno”/„C'è qualcosa che non sai”
  • 1971 - „Il tempo d'impazzire”/„Variante”
  • 1972 - „Che barba amore mio”/„Il mio mondo d'amore”
  • 1973 - „Dettagli”/„Pazza d'amore”
  • 1973 - „Sto male”/„Superfluo”
  • 1974 - „Stupidi”/„La gente e me”
  • 1974 - „La voglia di sognare”/„Guardo, guardo e guardo”
  • 1975 - „Uomo mio, bambino mio”/„Canta canta”
  • 1976 - „Più”/„Dimmi almeno se”
  • 1977 - „Domani no”/„Ti voglio”
  • 1980 - „Innamorarsi”/„Il telefono”

Filmografia

  • 1961 Romolo e Remo
  • 1963 Canzoni in bikini
  • 1964 Amori pericolosi
  • 1979 I viaggiatori della sera

Przypisy

  1. StoriaRadioTv: ORNELLA VANONI (wł.). www.storiaradiotv.it. [dostęp 2016-03-06].
  2. Dariusz Michalski: Z piosenką dookoła świata. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1990, s. 214. ISBN 83-214-0671-8.
  3. a b c d e f g h i j k l m Biografieonline.it: Ornella Vanoni (wł.). biografieonline.it. [dostęp 2016-03-06].
  4. Giorgio Dell’Arti: Ornella Vanoni (wł.). cinquantamila.corriere.it. [dostęp 2016-03-06].
  5. Presidenza della Repubblica: Vanoni Sig.ra Ornella: Grande Ufficiale Ordine al Merito della Repubblica Italiana (wł.). www.quirinale.it. [dostęp 2015-07-25].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Grande ufficiale OMRI BAR.svg
The ribbon of the Grand Officer medal of the Order of Merit, the Italian Republic
Ornella Vanoni 2007.jpg
Autor: Iaconianni family, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ornella Vanoni
Ornella Vanoni Barcelona 4.jpg
Autor: CGE, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ornella Vanoni en escena - 2
Rascel Vanoni Lauzi Marcella.jpg
Renato Rascel, Ornella Vanoni, Bruno Lauzi, Marcella Bella, guests of the Italian show Senza rete, Naples, 1972