Ornitomim

Ornitomim
Ornithomimus
Marsh, 1890
szkielet Ornithomimus edmontonicus (Royal Ontario Museum, Toronto)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury gadziomiedniczne
Podrząd	teropody
Infrarząd	tetanury
(bez rangi)	celurozaury
Nadrodzina	ornitomimozaury
Rodzina	ornitomimy
Rodzaj	Ornitomim

Ornitomim (Ornithomimus) – roślinożerny dinozaur z grupy ornitomimozaurów (Ornithomimosauria); jego nazwa znaczy "naśladowca ptaka"

Żył w późnej kredzie (ok. 71-65 mln lat temu) na terenach Ameryki Północnej. Długość ciała ok. 3,5 m, wysokość ok. 2 m, masa ok. 100-150 kg. Jego szczątki znaleziono w USA i w Kanadzie.

Był jednym z najszybszych dinozaurów. Osiągał prędkość do 80 km/h.

Gatunki ornitomima:

• Ornithomimus velox (Marsh, 1890)
• Ornithomimus edmontonicus (Sternberg, 1933)

Zelenitsky i współpracownicy (2012) opisali trzy szkielety przedstawicieli gatunku O. edmontonicus (dwóch dorosłych i jednego młodego) odkrytych w kanadyjskiej prowincji Alberta z zachowanymi śladami piór; ornitomim jest tym samym pierwszym przedstawicielem rodziny Ornithomimidae i pierwszym północnoamerykańskim dinozaurem, u którego potwierdzono występowanie piór. U osobnika młodego i jednego z osobników dorosłych występują włókniste protopióra, co wskazuje, że ten rodzaj upierzenia występował u ornitomimów przez całe życie. U drugiego z dorosłych osobników na kości promieniowej i łokciowej występują ślady, które autorzy opisu interpretują jako pozostałości po kontakcie z dudkami piór podobnymi do dudek pokryw ptaków; wskazuje to, że u dorosłych ornitomimów na kończynach przednich wyrastały pióra bardziej zbliżone budową do piór ptaków. Zdaniem Zelenitsky i współpracowników u dorosłych ornitomimów występowały pennibrachia^[1] – kończyny przednie z długimi piórami tworzącymi spłaszczoną powierzchnię przypominającą skrzydła ptaków, niesłużące jednak do latania. Nie wiadomo, na jakim dokładnie etapie rozwoju ornitomimów rozwijały się pennibrachia; wiadomo tylko, że działo się to później niż u ptaków – u tych ostatnich pióra wyrastają na skrzydłach w ciągu kilku tygodni od przyjścia na świat. Opisany przez Zelenitsky i współpracowników młody ornitomim mający w chwili śmierci mniej więcej rok (a więc będący w wieku, gdy ptaki mają już w pełni rozwinięte skrzydła) nie miał jeszcze charakterystycznych dla osobników dorosłych piór na kończynach przednich^[2].

Foth, Tischlinger i Rauhut (2014) podeszli sceptycznie do hipotezy Zelenitsky i współpracowników (2012) dotyczącej budowy piór na kończynach przednich dorosłych ornitomimów. Zdaniem autorów nawet jeśli Zelenitsky i współpracownicy poprawnie zinterpretowali ślady na kości promieniowej i łokciowej ornitomima jako pozostałości po kontakcie z piórami, to z braku pozostałości samych piór nie można stwierdzić nic pewnego na temat ich budowy. Wielkość tych śladów wskazuje jedynie, że pióra na kończynach przednich dorosłych ornitomimów były grubsze i prawdopodobnie dłuższe niż włókniste protopióra młodych osobników. W ocenie Fotha, Tischlingera i Rauhuta ślady na kościach kończyn przednich ornitomima, uznane przez Zelenitsky i współpracowników za pozostałość po kontakcie z piórami podobnymi do ptasich pokryw, mogły równie dobrze być pozostałością po kontakcie z grubymi, włóknistymi piórami podobnymi do spotykanych u kazuarów^[3].

Przypisy

szkielet ornitomima w Royal Tyrrell Museum – okaz TMP 1995.110.1 z zachowanymi śladami na kościach przedniej kończyny mogącymi być śladami po dudkach piór

Dinozaury kategoria klasyfikacja lista portal wikiprojekt Infrarzędy dinozaurów ankylozaury ceratopsy ceratozaury ornitopody pachycefalozaury prozauropody stegozaury tetanury zauropody Era dinozaurów era mezozoiczna trias wymieranie triasowe jura kreda wymieranie kredowe Dyscypliny powiązane biologia paleontologia paleobotanika geologia ewolucja dinozaury pierzaste ewolucja dinozaurów odrodzenie dinozaurów paleoceńskie dinozaury