Orzeł iberyjski

Orzeł iberyjski^[3] (Aquila adalberti) – gatunek dużego ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), zamieszkującego Półwysep Iberyjski. Narażony na wyginięcie.

Systematyka: Orzeł iberyjski był często uznawany za podgatunek orła cesarskiego (A. heliaca), z którym jest blisko spokrewniony^[4]. Nie wyróżnia się podgatunków^[4]^[5].

Zasięg występowania: Zamieszkuje głównie środkową, południową i zachodnią Hiszpanię^[4]; niewielka, ale rosnąca populacja w Portugalii^[2]. Niektóre osobniki przelatują przez Cieśninę Gibraltarską i zimują w Maroku^[6].

Orzeł iberyjski lądujący na gałęzi

Morfologia: Duży, majestatyczny orzeł; w locie charakteryzuje się z pozoru dość długimi skrzydłami. Długość ciała: 75–85 cm; rozpiętość skrzydeł: 180–215 cm. Dorosłe ptaki wydają się jednolicie ciemne, ale przy dobrej widoczności zauważalne ciemnobrązowe upierzenie. Charakterystyczna jest biała plama na barkówkach i biały przedni brzeg skrzydeł, jasnożółty kark i potylica. Młode ptaki czerwonobrązowe, z ciemnymi lotkami i ciemnym ogonem; sterówki, lotki oraz duże pokrywy skrzydłowe z jasnymi końcami.

Jajo orła iberyjskiego

Rozród: Gniazdo to wielka konstrukcja z patyków, umieszczona na drzewie, rzadko na słupie energetycznym, nigdy na klifie. W zniesieniu 1–4 jaja, zwykle 2 lub 3. Wysiadywaniem zajmuje się niemal wyłącznie samica. Inkubacja rozpoczyna się od zniesienia pierwszego jaja i trwa 39–42 dni. Wśród piskląt silnie rozwinięty jest kainizm^[6].

Pożywienie: W dużej części zasięgu podstawę jego diety stanowią króliki, na wilgotniejszych obszarach – ptaki do rozmiarów flaminga^[6].

Status: Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje orła iberyjskiego za gatunek narażony (VU – vulnerable). Ptak ten był bliski wymarcia – w latach 60. XX wieku żyło jedynie około 30 par. Dzięki podjętym działaniom ochronnym i wspomagającym oraz reintrodukcjom populacja zaczęła się systematycznie zwiększać. W 2016 roku liczebność populacji szacowano na około 970 dorosłych osobników (czyli 485 par lęgowych). Trend liczebności populacji nadal jest wzrostowy^[2].

Przypisy

↑ Aquila adalberti, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Aquila adalberti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2019-03-24). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-09].
↑ ^a ^b ^c Spanish Imperial Eagle (Aquila adalberti) (ang.). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors (ang.). IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-09].
↑ ^a ^b ^c Species account: Spanish Imperial Eagle Aquila adalberti (ang.). W: Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-09].

Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Zdjęcia i nagrania audiowizualne (ang.). W: eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology.