Orzech czarny
| ||
 | ||
| Systematyka[1][2] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Podkrólestwo | rośliny zielone | |
| Nadgromada | rośliny telomowe | |
| Gromada | rośliny naczyniowe | |
| Podgromada | rośliny nasienne | |
| Nadklasa | okrytonasienne | |
| Klasa | Magnoliopsida | |
| Nadrząd | różopodobne | |
| Rząd | bukowce | |
| Rodzina | orzechowate | |
| Rodzaj | orzech | |
| Gatunek | orzech czarny | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Juglans nigra L. Sp. pl. 2:997. 1753 | ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
 | ||
Nasiono
Juglans nigra
Orzech czarny (Juglans nigra L.) – gatunek drzewa należący do rodziny orzechowatych. Występuje naturalnie w Ameryce Północnej w środkowej i wschodniej części Stanów Zjednoczonych[4]. W Polsce jest rzadko uprawiany, czasami dziczeje i uważany jest za gatunek lokalnie zadomowiony (kenofit)[5].
Morfologia
- Pokrój
- Korona drzewa kulista i szeroka. Dorasta do 35 m wysokości[6].
- Kora
- Kora ma szarą lub czarniawą barwę. Jest głęboko bruzdowana[6].
- Pędy
- Pędy są miękko owłosione i mają brązową barwę. Pąki są aksamitne i jasnoszare[6].
- Liście
- Liście mają 30-60 cm długości. Są złożone z 10-23 listków o długości 6-12 cm. Listki są podłużnie jajowate, zaokrąglone u nasady, o ostrym wierzchołku, drobno piłkowane. Młode listki są obustronnie gruczołowato owłosione, starsze tylko od spodu. Wydzielają słaby zapach. Ogonek liściowy jest bardzo drobno owłosiony[6].
- Kwiaty
- Kwiaty męskie w stożkowatych, grubych, odstających kotkach, zebranych po 2-5 na zeszłorocznych pędach. Kwiaty żeńskie niepozorne, zielonkawe, umieszczone są zawsze po pięć na szczytach gałązek. Kwitnie od maja do czerwca[7].
- Owoce
- Kuliste pestkowce średnicy 3-5 cm. Zewnętrzna okrywa zielona, silnie aromatyczna. Łupina nasiona twarda, gruba, bruzdowana i czarnobrązowa. We wrześniu i październiku dojrzałe orzechy spadają z drzewa[6].
Zmienność
Wyróżnia się odmianę uprawną 'Alburyensis'[6].
Zastosowanie
- Orzech czarny sadzony jest w parkach w całej Europie od XVII wieku jako roślina ozdobna.
- Drewno było cenione w meblarstwie artystycznym, ze względu na ciemnobrunatne zabarwienie. Dawniej wykonywano z niego również śmigła do samolotów. Dziś przeważnie przerabia się je na okleiny, z powodu pięknego, kontrastowego rysunku jest wysoko cenione i na rynku światowym osiąga wygórowane ceny[7].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-07] (ang.).
- ↑ Juglans nigra, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Juglans nigra (ang.). W: Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-12-11].
- ↑ B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012. ISBN 978-83-62940-34-9.
- ↑ a b c d e f Johnson O., More D.: Drzewa. Warszawa: Multico, 2009, s. 178. ISBN 978-83-7073-643-9.
- ↑ a b Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 90. ISBN 83-7129-141-8.
Media użyte na tej stronie
Black Walnut Juglans nigra Nut 2400px.jpg
Autor: Photo by and (c)2007 Derek Ramsey (Ram-Man). Location credit to the Chanticleer Garden., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Autor: Photo by and (c)2007 Derek Ramsey (Ram-Man). Location credit to the Chanticleer Garden., Licencja: CC-BY-SA-3.0
A picture of a nut of the Black Walnuten (Juglans nigra en ) tree. Photo taken at the Chanticleer Garden where it was identified. The tree was located near the Teacup Garden.
| |||
Juglans nigra range map.jpg
Range map of Juglans nigra
Range map of Juglans nigra