Osława

Osława
Ilustracja
Osława w Wielopolu
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Lokalizacja

PL-PK

Rzeka
Długość55 km
Powierzchnia zlewni

503 km²

Średni przepływ

8,2 m³/s Zagórz[1]

Źródło
Miejscestok Matragony, Bieszczady Zachodnie
Ujście
Recypient

San

MiejsceZasław
Wysokość

290 m n.p.m.

Współrzędne

49°32′06″N 22°16′04″E/49,535000 22,267778

Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „ujście”

Osława (rusiń. Ослава, niem. Oslawa, cz. Oslava, ukr. Ослава) – rzeka w południowo-wschodniej Polsce, lewy dopływ Sanu w zlewisku Morza Bałtyckiego. Długość – 55 km, powierzchnia zlewni – 503 km².

Źródła Osławy znajdują się na południowo-zachodnich stokach Matragony w granicznym paśmie Bieszczadów. Osława początkowo płynie na zachód wzdłuż grzbietu granicznego, następnie na wysokości Przełęczy Łupkowskiej skręca na północ. W dolnym biegu, silnie meandrując, płynie na północny wschód i uchodzi do Sanu koło wsi Zasław. Dolina Osławy niemal na całej długości stanowi granicę między Beskidem Niskim w Karpatach Zachodnich a Bieszczadami Zachodnimi w Karpatach Wschodnich.

Nazwę rzeki zapisano po raz pierwszy w 1400 roku. Nazwa rzeki pochodzi prawdopodobnie od języków przedsłowiańskich, osła – ‘kamień’[2].

Dolina Osławy stanowi szlak komunikacyjny. Biegną nią linia Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej (z Balnicy do Rzepedzi), linia kolejowa z Przełęczy Łupkowskiej do Zagórza oraz drogi nr 897 i 892. Rzeka przepływa przez wsie Maniów, Wola Michowa, Smolnik, Mików, Duszatyn, Prełuki, Turzańsk, Rzepedź, Szczawne, Kulaszne, Wysoczany, Mokre, Morochów, Czaszyn, Tarnawa Dolna, Wielopole, Zagórz i Zasław (dawniej Zasławie).

Dopływy

Większe dopływy: Osławica, Kalniczka.

Turystyka

Z biegiem Osławy
(c) Lech_Darski, CC BY-SA 3.0
w Woli Michowej
w Woli Michowej
(c) Paweł Marynowski / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0
w Prełukach
w Mokrem
w Czaszynie
(c) Paweł Marynowski / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0
w Tarnawie Dolnej
w Wielopolu
w Zagórzu

Do 1946 roku dorzecze Osławy było zamieszkane w większości przez rusińskich Łemków[3] Po dawnych mieszkańcach zachowały się w dolinie Osławy nieliczne już drewniane cerkwie wschodniołemkowskiej proweniecji m.in. w dawnej wsi Dolina, Morochowie, Szczawnem, Turzańsku, Rzepedźi, Komańczy, Wisłoku Wielkim, i Radoszycach oraz murowane z początku XX wieku, na planie krzyża z centralną kopułą, stylem wywodzącym się z Huculszczyzny, uznanym przez Ukraińców za narodowy m.in. w Czaszynie, Łukowem i Smolniku. Z Sanoka prowadzi Szlak Ikon Dolina Osławy, znakowany kolorem niebieskim szlak turystyczny niebieski. Sanok PKP i PKS przez Turzańsk.

Zobacz też

Przypisy

  1. Serwis Pogodowy IMGW
  2. „Liczba nazw pochodzenia przedsłowiańskiego nie motywowanych przez języki słowiańskie, bałtyckie czy niemiecki jest zwykle bardzo niewielka. Nazwy te odnoszą się do dużych i średnich rzek. W dorzeczu Sanu będą to San, Sawa, Łada, Stryj, a może też Tanew, Wiar, Hocza i Hoczew, Taba, Osława, Tyrawa, Morawa, Poława, Piela, Orysko.” – Hydronimia słowiańska, Instytut Języka Polskiego PAN, 1989, s. 105.
  3. „gdzie ich nazywano, albo Sanockimi Góralami, albo też 130Lemkami, od przysłówka Lem, który używają, a który odpowiada co do znaczenia przysłówkowi «tylko» [...], właśnie wśród tych Górali Sanockich czyli jak ich zwać chcą Lemków, leży ponad Osławą trzy wioski w niewielkiej odległości od siebie, gdzie w jednej mówią ludzie «Lem» w drugiej «Nem» w trzeciej «Łeż», tem samym tedy prawem można by ich nazywać Lemkami, Memkami, i Łeżkami” – Wincenty Pol, Rzut oka na północne stoki Karpat, Kraków 1851, s. 127.

Bibliografia

  • Adam Fastnacht Osadnictwo Ziemi Sanockiej, 1946
  • Adam Fastnacht, Słownik historyczno-geograficzny Ziemi Sanockiej w średniowieczu, Anna Fastnacht-Stupnicka (oprac.), Antoni Gąsiorowski (oprac.), Kraków: Towarzystwo Naukowe „Societas Vistulana”, 2002, ISBN 83-88385-14-3, OCLC 749354870.
  • Stanisław Kłos Województwo rzeszowskie. Przewodnik, Warszawa 1973

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
POL Szlak niebieski.svg
Niebieski szlak turystyczny.
Tarnawa Dolna - Osława 01.jpg
(c) Paweł Marynowski / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0
Rzeka Osława we wsi Tarnawa Dolna.
Czaszyn 2020.09.jpg
Autor: Czaszyn, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rzeka Osława - Czaszyn
02014 Blick auf Dorf Wielopole am Oslawa.jpg
Autor: Silar, Licencja: CC BY-SA 3.0
Blick auf Dorf Wielopole am Oslawa
Subcarpathian Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief ocation map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E
Bieszczadzka Kolej Leśna 1.jpg
Autor: Paweł 'pbm' Szubert (talk), Licencja: CC BY-SA 3.0
Bieszczadzka Kolej Leśna koło Smolnika
02014. Oslawa in Mokre..JPG
Autor: Silar, Licencja: CC BY-SA 4.0
Oslawa in Mokre
Bieszczady. Rzeka Osława w Woli Michowej. - panoramio.jpg
(c) Lech_Darski, CC BY-SA 3.0
Bieszczady. Rzeka Osława w Woli Michowej.
Osława in Zagórz 7.JPG
Autor: Silar, Licencja: CC BY-SA 3.0
Osława river in Zagórz, near Mariemont.
Oslawa na Wielopolu.jpg
Autor: Karpatian, Licencja: CC BY-SA 3.0
River Oslawa in Wielopole village
Prełuki - Osława 01.jpg
(c) Paweł Marynowski / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0
Rzeka Osława we wsi Prełuki.