Oscar za najlepszy pełnometrażowy film dokumentalny

Oscar za najlepszy pełnometrażowy film dokumentalny (ang. Academy Award for Best Documentary Feature) – nagroda przyznawana przez Amerykańską Akademię Sztuki i Wiedzy Filmowej od 1942. Rok wcześniej wyróżniono pierwsze filmy dokumentalne Nagrodą Specjalną.

Nominacje dla reżysera i producenta danego filmu przyznawane są przez członków Akademii należących do sekcji dokumentalnej, wybieranych przez Radę Gubernatorów Akademii[1]. Zwycięzcy są wybierani przez wszystkich członków Akademii. Nagrody nie przyznano tylko raz - w 1946 roku.

Najwięcej statuetek w tej kategorii zdobył producent Arthur Cohn, który był trzykrotnie nagrodzony[2][3]. Dwukrotnymi laureatami nagrody byli: Simon Chinn, Jacques-Yves Cousteau, Walt Disney, Rob Epstein, Marvin Hier i Barbara Kopple.

Laureaci i nominowani

Lata 1980–1989

RokFilmNominowani
1980
(53.)
Od Mao do Mozarta (From Mao to Mozart: Isaac Stern in China)Murray Lerner
AgeeRoss Spears
The Day After TrinityJon Else
Front LineDavid Bradbury
Żółta gwiazda (The Yellow Star: The Persecution of the Jews in Europe 1933–45)Bengt von zur Mühlen i Arthur Cohn
1981
(54.)
Ludobójstwo (Genocide)Arnold Schwartzman i Marvin Hier
Against Wind and Tide: A Cuban OdysseySusanne Bauman, Paul Neshamkin i Jim Burroughs
Brooklyn BridgeKen Burns
Eight Minutes to Midnight: A Portrait of Dr. Helen CaldicottMary Benjamin, Susanne Simpson i Boyd Estus
El Salvador: Another VietnamGlenn Silber i Teté Vasconcellos
1982
(55.)
Just Another Missing KidJohn Zaritsky
After the AxeSturla Gunnarsson i Steve Lucas
Ben's MillJohn Karol i Michel Chalufour
In Our WaterMeg Switzgable
A Portrait of GiselleJoseph Wishy
1983
(56.)
He Makes Me Feel Like Dancin'Emile Ardolino
Children of DarknessRichard Kotuk i Ara Chekmayan
First ContactBob Connolly i Robin Anderson
The Profession of ArmsMichael Bryans i Tina Viljoen
Seeing RedJames Klein i Julia Reichert
1984
(57.)
Czasy Harveya Milka (The Times of Harvey Milk)Rob Epstein i Richard Schmiechen
High SchoolsCharles Guggenheim i Nancy Sloss
In the Name of the PeopleAlex W. Drehsler i Frank Christopher
MarlenaKarel Dirka i Zev Braun
StreetwiseCheryl McCall
1985
(58.)
Broken RainbowMaria Florio i Victoria Mudd
Las madres de la Plaza de MayoSusana Blaustein Muñoz i Lourdes Portillo
Soldiers in HidingJaphet Asher
The Statue of LibertyKen Burns i Buddy Squires
Unfinished BusinessSteven Okazaki
1986
(59.)
Artie Shaw: Czas jest wszystkim, co masz (Artie Shaw: Time Is All You've Got)Brigitte Berman
Down and Out in AmericaJoseph Feury i Milton Justice
Chile: Hasta Cuando?David Bradbury
Isaac in America: A Journey with Isaac Bashevis SingerKirk Simon i Amram Nowak
Witness to ApartheidSharon I. Sopher
1987
(60.)
The Ten-Year Lunch: The Wit and Legend of the Algonquin Round TableAviva Slesin
Eyes on the PrizeCallie Crossley i James A. DeVinney
Hellfire: A Journey from HiroshimaJohn Junkerman i John W. Dower
Radio BikiniRobert Stone
A Stitch for TimeBarbara Herbich i Cyril Christo
1988
(61.)
Czasy i życie Klausa Barbiego (Hôtel Terminus)Marcel Ophüls
The Cry of Reason: Beyers Naude – An Afrikaner Speaks OutRobert Bilheimer i Ronald Mix
Let's Get LostBruce Weber i Nan Bush
Promises to KeepGinny Durrin
Who Killed Vincent Chin?Renee Tajima-Peña i Christine Choy
1989
(62.)
Wspólna sprawa (Common Threads: Stories from the Quilt)Rob Epstein i Bill Couturié
Adam Clayton PowellRichard Kilberg i Yvonne Smith
Crack USA: County Under SiegeVince DiPersio i Bill Guttentag
For All MankindAl Reinert i Betsy Broyles Breier
Super Chief: The Life and Legacy of Earl WarrenJudith Leonard i Bill Jersey

Lata 1990–1999

RokFilmNominowani
1990
(63.)
Amerykański sen (American Dream)Barbara Kopple i Arthur Cohn
Berkeley, lata sześćdziesiąte (Berkeley in the Sixties)Mark Kitchell
Building BombsMark Mori i Susan Robinson
Forever Activists: Stories from the Veterans of the Abraham Lincoln BrigadeJudith Montell
Waldo Salt: A Screenwriter's JourneyRobert Hillmann i Eugene Corr
1991
(64.)
W cieniu gwiazd (In the Shadow of the Stars)Allie Light i Irving Saraf
Death on the JobVince DiPersio i Bill Guttentag
Doing Time: Life Inside the Big HouseAlan Raymond i Susan Raymond
The Restless Conscience: Resistance to Hitler Within Germany 1933-1945Hava Kohav Beller
Wild By LawLawrence R. Hott i Diane Garey
1992
(65.)
Inwazja na Panamę (The Panama Deception)Barbara Trent i David Kasper
Changing Our Minds: The Story of Dr. Evelyn HookerDavid Haugland
Kuwejt w płomieniach (Fires of Kuwait)Sally Dundas
Liberators: Fighting on Two Fronts in World War IIWilliam Miles i Nina Rosenblum
Music for the Movies: Bernard HerrmannMargaret Smilow i Roma Baran
1993
(66.)
I Am a Promise: The Children of Stanton Elementary SchoolSusan Raymond i Alan Raymond
The Broadcast Tapes of Dr. PeterDavid Paperny i Arthur Ginsberg
Children of Fate: Life and Death in a Sicilian FamilySusan Todd i Andrew Young
Na dobre i na złe (For Better or for Worse)David Collier i Betsy Thompson
The War RoomD.A. Pennebaker i Chris Hegedus
1994
(67.)
Maya Lin: A Strong Clear VisionFreida Lee Mock i Terry Sanders
Complaints of a Dutiful DaughterDeborah Hoffmann
D-Day RememberedCharles Guggenheim
Freedom on My MindConnie Field i Marilyn Mulford
A Great Day in HarlemJean Bach
1995
(68.)
Anne Frank RememberedJon Blair
Bitwa o "Obywatela Kane'a"Thomas Lennon i Michael Epstein
Hank Aaron: Chasing the DreamMichael Tollin i Fredric Golding
Small WondersAllan Miller i Walter Scheuer
Troublesome Creek: A MidwesternSteven Ascher i Jeanne Jordan
1996
(69.)
Kiedy byliśmy królami (When We Were Kings)Leon Gast i David Sonenberg
The Line King: The Al Hirschfeld StorySusan Warms Dryfoos
MandelaJo Menell i Angus Gibson
Suzanne Farrell: Elusive MuseAnne Belle i Deborah Dickson
Tell the Truth and Run: George Seldes and the American PressRick Goldsmith
1997
(70.)
Długa droga do domu (The Long Way Home)Marvin Hier i Richard Trank
Ayn Rand: A Sense of LifeMichael Paxton
Colors Straight UpMichèle Ohayon i Julia Schachter
Cztery małe dziewczynkiSpike Lee i Sam Pollard
Waco: The Rules of EngagementWilliam Gazecki i Dan Gifford
1998
(71.)
Ostatnie dni (The Last Days)James Moll i Kenneth Lipper
DancemakerMatthew Diamond i Jerry Kupfer
Kondolencje z frontu (Regret to Inform)Barbara Sonneborn i Janet Cole
Lenny Bruce: Swear to Tell the TruthRobert B. Weide
The Farm: Angola, USAJonathan Stack i Liz Garbus
1999
(72.)
Jeden dzień we wrześniu (One Day in September)Kevin Macdonald i Arthur Cohn
Buena Vista Social ClubWim Wenders i Ulrich Felsberg
Genghis BluesRoko Belic i Adrian Belic
On the RopesNanette Burstein i Brett Morgen
Speaking in StringsPaola di Florio i Lilibet Foster

Lata 2000–2009

RokFilmNominowani
2000
(73.)
Wśród obcych (Into the Arms of Strangers: Stories of the Kindertransport)Mark Jonathan Harris i Deborah Oppenheimer
Dziedzictwo (Legacy)Tod Lending
Proces między gwałtem a linczem (Scottsboro: An American Tragedy)Barak Goodman i Daniel Anker
Wściekłość i wrzask (Sound and Fury)Josh Aronson i Roger Weisberg
Zmierzch długiej nocy (Long Night's Journey Into Day)Frances Reid i Deborah Hoffmann
2001
(74.)
Zabójstwo w niedzielny poranek (Un coupable idéal)Jean-Xavier de Lestrade i Denis Poncet
Bliscy LaLee: Piętno bawełny (LaLee's Kin: The Legacy of Cotton)Susan Froemke i Deborah Dickson
Dzieci z podziemia (Children Underground)Edet Belzberg
Fotograf wojenny (War Photographer)Christian Frei
Obietnice (Promises)Justine Shapiro i B.Z. Goldberg
2002
(75.)
Zabawy z bronią (Bowling for Columbine)Michael Moore i Michael Donovan
Córka z Danang (Daughter from Danang)Gail Dolgin i Vicente Franco
Makrokosmos - Podniebny taniec (Le peuple migrateur)Jacques Perrin
Mistrzowie ortografii (Spellbound)Jeffrey Blitz i Sean Welch
Więzień raju (Prisoner of Paradise)Malcolm Clarke i Stuart Sender
2003
(76.)
Mgły wojny: Jedenaście lekcji z życia Roberta S. McNamary (The Fog of War: Eleven Lessons from the Life of Robert S. McNamara)Errol Morris i Michael Williams
Mój architekt (My Architect)Nathaniel Kahn i Susan R. Behr
Rozstanie z Kubą (Balseros)Carles Bosch i Josep Maria Domènech
Sprawa Friedmanów (Capturing the Friedmans)Andrew Jarecki i Marc Smerling
The Weather UndergroundSam Green i Bill Siegel
2004
(77.)
Przeznaczone do burdelu (Born Into Brothels: Calcutta's Red Light Kids)Ross Kauffman i Zana Briski
Opowieść o płaczącym wielbłądzie (Die Geschichte vom weinenden Kamel)Byambasuren Davaa i Luigi Falorni
Super Size MeMorgan Spurlock
Trudna wiara (Twist of Faith)Kirby Dick i Eddie Schmidt
Tupac: Zmartwychwstanie (Tupac: Resurrection)Lauren Lazin i Karolyn Ali
2005
(78.)
Marsz pingwinów (La marche de l'empereur)Luc Jacquet i Yves Darondeau
Koszmar Darwina (Darwin's Nightmare)Hubert Sauper
Murderball - gra o życie (Murderball)Henry Alex Rubin i Dana Adam Shapiro
Przekręt w Enronie (Enron: The Smartest Guys in the Room)Alex Gibney i Jason Kliot
Walki uliczne (Street Fight)Marshall Curry
2006
(79.)
Niewygodna prawda (An Inconvenient Truth)Davis Guggenheim
I zbaw nas ode złego (Deliver Us from Evil)Amy Berg i Frank Donner
Irak w kawałkach (Iraq in Fragments)James Longley i John Sinno
Mój kraju! (My Country, My Country)Laura Poitras i Jocelyn Glatzer
Obóz Jezusa (Jesus Camp)Heidi Ewing i Rachel Grady
2007
(80.)
Kurs do Krainy Cienia (Taxi to the Dark Side)Alex Gibney i Eva Orner
Bez końca (No End in Sight)Charles Ferguson i Audrey Marrs
Chorować w USA (Sicko)Michael Moore i Meghan O'Hara
Operacja: powrót do domu (Operation Homecoming: Writing the Wartime Experience)Richard Robbins
Taniec wojenny (War Dance)Sean Fine i Andrea Nix Fine
2008
(81.)
Człowiek na linie (Man on Wire)James Marsh i Simon Chinn
Ogród (The Garden)Scott Hamilton Kennedy
Spotkania na krańcach świata (Encounters at the End of the World)Werner Herzog i Henry Kaiser
Wzburzone wody (Trouble the Water)Tia Lessin i Carl Deal
Zdrada (The Betrayal - Nerakhoon)Ellen Kuras i Thavisouk Phrasavath
2009
(82.)
Zatoka delfinów (The Cove)Louie Psihoyos i Fisher Stevens
Birma VJ (Burma VJ)Anders Østergaard i Lise Lense-Møller
Człowiek, który pokonał Pentagon (The Most Dangerous Man in America: Daniel Ellsberg and the Pentagon Papers)Judith Ehrlich i Rick Goldsmith
Korporacyjna żywność (Food Inc.)Robert Kenner i Elise Pearlstein
Którędy do domu? (Which Way Home)Rebecca Cammisa

Lata 2010–2019

RokFilmNominowani
2010
(83.)
Inside JobCharles Ferguson i Audrey Marrs
Kraj gazem płynący (GasLand)Josh Fox i Trish Adlesic
Śmietnisko (Waste Land)Lucy Walker i Angus Aynsley
Wojna Restrepo (Restrepo)Tim Hetherington i Sebastian Junger
Wyjście przez sklep z pamiątkami (Exit Through the Gift Shop)Banksy i Jaimie D'Cruz
2011
(84.)
Niepokonani (Undefeated)T.J. Martin, Daniel Lindsay i Rich Middlemas
Gdy upada drzewo (If a Tree Falls: A Story of the Earth Liberation Front)Marshall Curry i Sam Cullman
Piekło powraca (Hell and Back Again)Danfung Dennis i Mike Lerner
PinaWim Wenders i Gian-Piero Ringel
Raj utracony 3: Czyściec (Paradise Lost 3: Purgatory)Joe Berlinger i Bruce Sinofsky
2012
(85.)
Sugar Man (Searching for Sugar Man)Malik Bendjelloul i Simon Chinn
5 rozbitych kamer (5 Broken Cameras)Emad Burnat i Guy Davidi
Jak przetrwać zarazę (How to Survive a Plague)David France i Howard Gertler
Niewidzialna wojna (The Invisible War)Kirby Dick i Amy Ziering
Szin Bet. Strażnicy Izraela (The Gatekeepers)Dror Moreh, Estelle Fialon i Philippa Kowarsky
2013
(86.)
O krok od sławy (Twenty Feet from Stardom)Morgan Neville, Gil Friesen i Caitrin Rogers
Brudne wojny (Dirty Wars)Richard Rowley i Jeremy Scahill
Piękna i bokser (Cutie and the Boxer)Zachary Heinzerling i Lydia Dean Pilcher
Plac (Al midan)Jehane Noujaim i Karim Amer
Scena zbrodni (The Act of Killing)Joshua Oppenheimer i Signe Byrge Sørensen
2014
(87.)
CitizenfourLaura Poitras, Mathilde Bonnefoy i Dirk Wilutzky
Ostatnie dni w Wietnamie (Last Days in Vietnam)Rory Kennedy i Kevin McAlester
Szukając Vivian Maier (Finding Vivian Maier)John Maloof i Charlie Siskel
Sól ziemi (The Salt of the Earth)Wim Wenders, Juliano Ribeiro Salgado i David Rosier
VirungaOrlando von Einsiedel i Joanna Natasegara
2015
(88.)
AmyAsif Kapadia i James Gay-Rees
Scena ciszy (The Look of Silence)Joshua Oppenheimer i Signe Byrge Sørensen
W krainie karteli (Cartel Land)Matthew Heineman i Tom Yellin
What Happened, Miss Simone?Liz Garbus, Amy Hobby i Justin Wilkes
Zima w ogniu (Winter on Fire: Ukraine's Fight for Freedom)Jewgienij Afiniejewski i Den Tolmor
2016
(89.)
O.J.: Made in AmericaEzra Edelman i Caroline Waterlow
XIII poprawka (13th)Ava DuVernay, Spencer Averick i Howard Barish
Fuocoammare. Ogień na morzu (Fuocoammare)Gianfranco Rosi i Donatella Palermo
Nie jestem twoim murzynem (I Am Not Your Negro)Raoul Peck, Rémi Grellety i Hébert Peck
Życie animowane (Life, Animated)Roger Ross Williams i Julie Goldman
2017
(90.)
Ikar (Icarus)Bryan Fogel i Dan Cogan
Abacus (Abacus: Small Enough to Jail)Steve James, Mark Mitten i Julie Goldman
Ostatni w Aleppo (De sidste mænd i Aleppo)Feras Fayyad, Kareem Abeed i Søren Steen Jespersen
Strong IslandYance Ford i Joslyn Barnes
Twarze, plaże (Visages villages)Agnès Varda, JR i Rosalie Varda
2018
(91.)
Free Solo: ekstremalna wspinaczka (Free Solo)Elizabeth Chai Vasarhelyi, Jimmy Chin, Evan Hayes i Shannon Dill
Gdzieś w Alabamie, rano, wieczorem (Hale County This Morning, This Evening)RaMell Ross, Joslyn Barnes i Su Kim
Jutro albo pojutrze (Minding the Gap)Bing Liu i Diane Moy Quon
O ojcach i synach (Kinder des Kalifats)Talal Derki, Ansgar Frerich, Eva Kemme i Tobias N. Siebert
RBGBetsy West i Julie Cohen
2019
(92.)
Amerykańska fabryka (American Factory)Steven Bognar, Julia Reichert i Jeff Reichert
Dla Samy (For Sama)Waad Al-Kateab i Edward Watts
Jaskinia (The Cave)Feras Fayyad, Kirstine Barfod i Sigrid Dyekjær
Kraina miodu (Honeyland)Ljubomir Stefanov, Tamara Kotevska i Atanas Georgiev
Krawędź demokracji (The Edge of Democracy)Petra Costa, Joanna Natasegara, Shane Boris i Tiago Pavan

Lata 2020–2029

RokFilmNominowani
2020[4]
(93.)
Czego nauczyła mnie ośmiornica (My Octopus Teacher)Pippa Ehrlich, James Reed i Craig Foster
Agent kret (El agente topo)Maite Alberdi i Marcela Santibáñez
Kolektyw (Colectiv)Alexander Nanau i Bianca Oana
Obóz godności: Rewolucja w życiu niepełnosprawnych (Crip Camp)Nicole Newnham, Jim LeBrecht i Sara Bolder
TimeGarrett Bradley, Lauren Domino i Kellen Quinn
2021[5]
(94.)
Summer of SoulAhmir "Questlove" Thompson, Joseph Patel, Robert Fyvolent i David Dinerstein
AtticaStanley Nelson i Traci A. Curry
Chiński sen (Ascension)Jessica Kingdon, Kira Simon-Kennedy i Nathan Truesdell
Ogniem pisane (Writing with Fire)Rintu Thomas i Sushmit Ghosh
Przeżyć (Flee)Jonas Poher Rasmussen, Monica Hellström, Signe Byrge Sørensen i Charlotte de la Gournerie

Przypisy

  1. Documentary: Branch Requirements. Oscars.org. [dostęp 2021-12-23]. (ang.).
  2. Susan King: A 40-year ‘peak period’. "Los Angeles Times", 25.01.2004. [dostęp 2021-12-23]. (ang.).
  3. Lorraine Wheat: Producer Arthur Cohn Reflects on His First Oscar. "Variety", 03.01.2020. [dostęp 2021-12-23]. (ang.).
  4. Oscary 2021 - Filmweb, www.filmweb.pl [dostęp 2022-08-18].
  5. Oscary 2022 - Filmweb, www.filmweb.pl [dostęp 2022-08-18].

Linki zewnętrzne