Oscar za najlepszy scenariusz oryginalny

Oscar za najlepszy scenariusz oryginalny jest przyznawany przez Amerykańską Akademię Sztuki i Wiedzy Filmowej od 1940 roku.

Przed 1940 roku Akademia przyznawała nagrodę za najlepszą historię oryginalną (Academy Award for Best Story). W 1940 dodano opisywaną w tym artykule nagrodę na najlepszy scenariusz oryginalny, a w 1957 obie kategorie połączono, tworząc jedną dla najlepszego scenariusza.

Laureaci i nominowani

1940–1949

1940: Preston Sturges – Wielki McGinty
nominacje:

• Ben Hecht – Anioły z Broadwayu
• Norman Burnside, Heinz Harald, John Huston – Eksperyment doktora Ehrlicha
• Charles Bennett, Joan Harrison – Zagraniczny korespondent
• Charles Chaplin – Dyktator

1941: Herman J. Mankiewicz, Orson Welles – Obywatel Kane
nominacje:

• Norman Krasna – Diabeł i pani Jones
• Harry Chandlee, Abem Finkel, John Huston, Howard Koch – Sierżant York
• Karl Tunberg, Darrell Ware – Tall, Dark and Handsome
• Paul Jarrico – Tom, Dick i Harry

1942: Michael Kanin, Ring Lardner Jr. – Kobieta roku
nominacje:

• Michael Powell, Emeric Pressburger – Jeden z naszych samolotów zaginął
• Frank Butler, Don Hartman – Droga do Maroka
• W.R. Burnett, Frank Butler – Wake Island
• George Oppenheimer – The War Against Mrs. Hadley

1943: Norman Krasna – Księżniczka O’Rourke
nominacje:

• Dudley Nichols – Mściwy jastrząb
• Noël Coward – Nasz okręt
• Lillian Hellman – The North Star
• Allan Scott – Bohaterki Pacyfiku

1944: Lamar Trotti – Wilson
nominacje:

• Preston Sturges – Hail the Conquering Hero
• Preston Sturges – The Miracle of Morgan’s Creek
• Richard Connell, Gladys Lehman – Dwie dziewczyny i żeglarz
• Jerome Cady – Wing and a Prayer

1945: Richard Schweizer – Marie-Louise
nominacje:

• Philip Yordan – Dillinger
• Myles Connolly – Muzyka dla milionów
• Milton Holmes – Dżokejska miłość
• Harry Kurnitz – What Next, Corporal Hargrove?

1946: Muriel Box, Sydney Box – The Seventh Veil
nominacje:

• Raymond Chandler – Błękitna dalia
• Jacques Prévert – Komedianci
• Ben Hecht – Osławiona
• Norman Panama, Melvin Frank – Droga do Utopii

1947: Sidney Sheldon – The Bachelor and the Bobby-Soxer
nominacje:

• Abraham Polonsky – Ostatnia runda
• Ruth Gordon, Garson Kanin – Podwójne życie
• Charles Chaplin – Pan Verdoux
• Sergio Amidei, Adolfo Franci, C.G. Viola, Cesare Zavattini – Dzieci ulicy

1948: nie przyznano (nagrodę za scenariusz oryginalny i adaptowany połączono jako „nagrodę za najlepszy scenariusz”

1949: Robert Pirosh – Pole bitwy
nominacje:

• Sidney Buchman – Jolson Sings Again
• Alfred Hayes, Federico Fellini, Sergio Amidei, Marcello Pagliero, Roberto Rossellini – Paisà
• T.E.B. Clarke – Paszport do Pimlico
• Helen Levitt, Janice Loeb, Sidney Meyers – The Quiet One

1950–1959

1950: Charles Brackett, D.M. Marshman Jr., Billy Wilder – Bulwar Zachodzącego Słońca
nominacje:

• Ruth Gordon, Garson Kanin – Żebro Adama
• Virginia Kellogg, Bernard C. Schoenfeld – Uwięziona
• Carl Foreman – Pokłosie wojny
• Joseph L. Mankiewicz, Lesser Samuels – Bez wyjścia

1951: Alan Jay Lerner – Amerykanin w Paryżu
nominacje:

• Billy Wilder, Lesser Samuels, Walter Newmann – As w potrzasku
• Philip Dunne – Dawid i Betszeba
• Robert Pirosh – Go for Broke
• Clarence Green, Russell Rouse – The Well

1952: T.E.B. Clarke – Szajka z Lawendowego Wzgórza
nominacje:

• Sidney Boehm – Atomowe miasto
• Terence Rattigan – Bariera dźwięku
• Ruth Gordon, Garson Kanin – Pat i Mike
• John Steinbeck – Viva Zapata!

1953: Charles Brackett, Richard Breen, Walter Reisch – Titanic
nominacje:

• Betty Comden, Adolph Green – Wszyscy na scenę
• Richard Murphy – Szczury pustyni
• Sam Rolfe, Harold Jack Bloom – Naga ostroga
• Millard Kaufman – Take the High Ground!

1954: Budd Schulberg – Na nabrzeżach
nominacje:

• Joseph L. Mankiewicz – Bosonoga Contessa
• William Rose – Genevieve
• Valentine Davies, Oscar Brodney – Historia Glenna Millera
• Norman Panama, Melvin Frank – Knock on Wood

1955: Sonya Levien, William Ludwig – Interrupted Melody
nominacje:

• Milton Sperling, Emmet Lavery – The Court-Martial of Billy Mitchell
• Betty Comden, Adolph Green – Zawsze jest piękna pogoda
• Jacques Tati, Henri Marquet – Wakacje pana Hulot
• Melville Shavelson, Jack Rose – The Seven Little Foys

1956: Albert Lamorrise – Czerwony balonik
nominacje:

• Robert Lewin – The Bold and The Brave
• Andrew L. Stone – Julie
• Federico Fellini, Tullio Pinelli – La strada
• William Rose – Jak zabić starszą panią

1957: George Wells – Żona modna
nominacje:

• Leonard Gershe – Zabawna buzia
• Ralph Wheelwright, R. Wright Campbell, Ivan Goff, Ben Roberts – Człowiek o tysiącu twarzy
• Barney Slater, Joel Kane, Dudley Nichols – Gwiazda szeryfa
• Federico Fellini, Ennio Flaiano, Tullio Pinelli – Wałkonie

1958: Nathan E. Douglas i Harold Jacob Smith – Ucieczka w kajdanach
nominacje:

• Paddy Chayefsky – Bogini
• Melville Shavelson i Jack Rose – Dom na łodzi
• James Edward Grant i William Bowers – Jeden przeciw wszystkim
• Fay Kanin i Michael Kanin – Prymus

1959: Clarence Greene, Maurice Richlin, Russell Rouse i Stanley Shapiro – Telefon towarzyski
nominacje:

• François Truffaut i Marcel Moussy – Czterysta batów
• Ernest Lehman – Północ, północny zachód
• Paul King, Joseph Stone, Stanley Shapiro i Maurice Richlin – Operacja „Halka”
• Ingmar Bergman – Tam, gdzie rosną poziomki

1960–1969

1960: I.A.L. Diamond i Billy Wilder – Garsoniera
nominacje:

• Bryan Forbes, Richard Gregson i Michael Craig – Zmowa milczenia
• Norman Panama i Melvin Frank – Facts of Life
• Marguerite Duras – Hiroszima, moja miłość
• Jules Dassin – Nigdy w niedzielę

1961: William Inge – Wiosenna bujność traw
nominacje:

• Walentin Jeżow i Grigorij Czuchraj – Ballada o żołnierzu
• Federico Fellini, Ennio Flaiano, Tullio Pinelli i Brunello Rondi – Słodkie życie
• Sergio Amidei, Diego Fabbi i Indro Montanelli – Generał della Rovere
• Stanley Shapiro i Paul Henning – Kochanku wróć

1962: Ennio De Concini, Pietro Germi i Alfredo Giannetti – Rozwód po włosku
nominacje:

• Charles Kaufman i Wolfgang Reinhardt – Doktor Freud
• Alain Robbe-Grillet – Zeszłego roku w Marienbadzie
• Stanley Shapiro i Nate Monaster – Powiew luksusu
• Ingmar Bergman – Jak w zwierciadle

1963: James R. Webb – Jak zdobywano Dziki Zachód
nominacje:

• Federico Fellini, Ennio Flaiano, Tullio Pinelli i Brunello Rondi – Osiem i pół
• Elia Kazan – Ameryka, Ameryka
• Pasquale Festa Campanile, Massimo Franciosa, Nanni Loy, Vasco Pratolini i Carlo Bernari – Cztery dni Neapolu
• Arnold Schulman – Romans z nieznajomym

1964: Peter Stone i Frank Tarloff – Ojciec Wirgiliusz
nominacje:

• Alun Owen – Noc po ciężkim dniu
• Raphael Hayes i Orville H. Hampton – Czarne i białe
• Agenore Incrocci, Furio Scarpelli i Mario Monicelli – Towarzysze
• Jean-Paul Rappeneau, Ariane Mnouchkine, Daniel Boulanger i Philippe de Broca – Człowiek z Rio

1965: Frederic Raphael – Darling
nominacje:

• Agenore Incrocci, Furio Scarpelli, Mario Monicelli, Tonino Guerra, Giorgio Salvioni i Suso Cecchi D’Amico – Casanova ’70
• Jack Davies i Ken Annakin – Ci wspaniali mężczyźni w swych latających maszynach
• Franklin Coen i Frank Davis – Pociąg
• Jacques Demy – Parasolki z Cherbourga

1966: Claude Lelouch i Pierre Uytterhoeven – Kobieta i mężczyzna
nominacje:

• Michelangelo Antonioni, Tonino Guerra i Edward Bond – Powiększenie
• Billy Wilder i I.A.L. Diamond – Szczęście Harry’ego
• Robert Ardrey – Chartum
• Clint Johnston i Don Peters – The Naked Prey

1967: William Rose – Zgadnij, kto przyjdzie na obiad
nominacje:

• David Newman i Robert Benton – Bonnie i Clyde
• Robert Kaufman i Norman Lear – Rozwód po amerykańsku
• Jorge Semprún – Wojna się skończyła
• Frederic Raphael – Dwoje na drodze

1968: Mel Brooks – Producenci'
nominacje:

• Stanley Kubrick i Arthur C. Clarke – 2001: Odyseja kosmiczna
• Franco Solinas i Gillo Pontecorvo – Bitwa o Algier
• John Cassavetes – Twarze
• Ira Wallach i Peter Ustinov – Gorące miliony

1969: William Goldman – Butch Cassidy i Sundance Kid
nominacje:

• Paul Mazursky i Larry Tucker – Bob i Carol i Ted i Alice
• Nicola Badalucco, Enrico Medioli i Luchino Visconti – Zmierzch bogów
• Peter Fonda, Dennis Hopper i Terry Southern – Swobodny jeździec
• Walon Green, Roy N. Sickner i Sam Peckinpah – Dzika banda

1970–1979

1970: Francis Ford Coppola i Edmund H. North – Patton
nominacje:

• Adrien Joyce i Bob Rafelson – Pięć łatwych utworów
• Norman Wexler – Joe
• Erich Segal – Love Story
• Éric Rohmer – Moja noc u Maud

1971: Paddy Chayefsky – Szpital
nominacje:

• Elio Petri, Ugo Pirro – Śledztwo w sprawie obywatela poza wszelkim podejrzeniem
• Andy Lewis, David Lewis – Klute
• Herman Raucher – Lato roku 1942
• Penelope Gilliat – Ta przeklęta niedziela

1972: Jeremy Larner – Kandydat
nominacje:

• Luis Buñuel, Jean-Claude Carrière – Dyskretny urok burżuazji
• Terrence McCloy, Chris Clark, Suzanne de Passe – Lady śpiewa bluesa
• Louis Malle – Szmery w sercu
• Carl Foreman – Młodość Winstona

1973: David S. Ward – Żądło
nominacje:

• George Lucas, Gloria Katz, Willard Huyck – Amerykańskie graffiti
• Ingmar Bergman – Szepty i krzyki
• Steve Shagan – Ocalić tygrysa
• Melvin Frank, Jack Rose – Miłość w godzinach nadliczbowych

1974: Robert Towne – Chinatown
nominacje:

• Robert Getchell – Alicja już tu nie mieszka
• Francis Ford Coppola – Rozmowa
• François Truffaut, Jean-Louis Richard, Suzanne Schiffman – Noc amerykańska
• Paul Mazursky, Josh Greenfeld – Harry i Tonto

1975: Frank Pierson – Pieskie popołudnie
nominacje:

• Federico Fellini i Tonino Guerra – Amarcord
• Claude Lelouch i Pierre Uytterhoeven – Całe nasze życie
• Ted Allan – Kłamstwa mojego taty
• Robert Towne i Warren Beatty – Szampon

1976: Paddy Chayefsky – Sieć
nominacje:

• Jean-Charles Tacchella i Daniele Thompson – Kuzyn, kuzynka
• Walter Bernstein – Figurant
• Sylvester Stallone – Rocky
• Lina Wertmüller – Siedem piękności Pasqualino

1977: Woody Allen, Marshall Brickman – Annie Hall
nominacje:

• Neil Simon – Dziewczyna na pożegnanie
• Robert Benton – Ostatni seans
• George Lucas – Gwiezdne wojny
• Arthur Laurents – Punkt zwrotny

1978: Robert C. Jones, Waldo Salt, Nancy Dowd – Powrót do domu
nominacje:

• Ingmar Bergman – Jesienna sonata
• Deric Washburn, Michael Cimino, Louis Garfinkle, Quinn K. Redeker – Łowca jeleni
• Woody Allen – Wnętrza
• Paul Mazursky – Niezamężna kobieta

1979: Steve Tesich – Uciekać
nominacje:

• Robert Alan Aurthur, Bob Fosse – Cały ten zgiełk
• Valerie Curtin, Barry Levinson – ...i sprawiedliwość dla wszystkich
• Mike Gray, T.S. Cook, James Bridges – Chiński syndrom
• Woody Allen, Marshall Brickman – Manhattan

1980–1989

1980: Bo Goldman – Melvin i Howard
nominacje:

• W.D. Richter, Arthur Ross – Więzień Brubaker
• Christopher Gore – Sława
• Jean Gruault, Henri Laborit – Wujaszek z Ameryki
• Nancy Meyers, Charles Shyer, Harvey Miller – Szeregowiec Benjamin

1981: Colin Welland – Rydwany ognia
nominacje:

• Kurt Luedtke – Bez złych intencji
• Steve Gordon – Artur
• John Guare – Atlantic City
• Warren Beatty, Trevor Griffiths – Czerwoni

1982: John Briley – Gandhi
nominacje:

• Barry Levinson – Diner
• Melissa Mathison – E.T.
• Douglas Day Stewart – Oficer i dżentelmen
• Larry Gelbart, Murray Schisgal, Don McGuire – Tootsie

1983: Horton Foote – Pod czułą kontrolą
nominacje:

• Lawrence Kasdan, Barbara Benedek – Wielki chłód
• Ingmar Bergman – Fanny i Aleksander
• Nora Ephron, Alice Arlen – Silkwood
• Lawrence Lasker, Walter F. Parkes – Gry wojenne

1984: Robert Benton – Miejsca w sercu
nominacje:

• Daniel Petrie Jr., Danilo Bach – Gliniarz z Beverly Hills
• Woody Allen – Danny Rose z Broadwayu
• Gregory Nava, Anna Thomas – El Norte
• Lowell Ganz, Babaloo Mandel, Bruce Jay Friedman, Brian Grazer – Plusk

1985: William Kelley, Earl Wallace, Pamela Wallace – Świadek
nominacje:

• Robert Zemeckis, Bob Gale – Powrót do przyszłości
• Terry Gilliam, Tom Stoppard, Charles McKeown – Brazil
• Luis Puenzo, Aida Bortnik – Wersja oficjalna
• Woody Allen – Purpurowa róża z Kairu

1986: Woody Allen – Hannah i jej siostry
nominacje:

• Paul Hogan, Ken Shadie, John Cornell – Krokodyl Dundee
• Hanif Kureishi – Moja piękna pralnia
• Oliver Stone – Pluton
• Oliver Stone, Richard Boyle – Salwador

1987: John Patrick Shanley – Wpływ księżyca
nominacje:

• Louis Malle – Do zobaczenia, chłopcy
• James L. Brooks – Telepasja
• John Boorman – Nadzieja i chwała
• Woody Allen – Złote czasy radia

1988: Ronald Bass, Barry Morrow – Rain Man
nominacje:

• Gary Ross, Anne Spielberg – Duży
• Ron Shelton – Byki z Durham
• John Cleese, Charles Crichton – Rybka zwana Wandą
• Naomi Foner – Stracone lata

1989: Tom Schulman – Stowarzyszenie Umarłych Poetów
nominacje:

• Woody Allen – Zbrodnie i wykroczenia
• Spike Lee – Rób, co należy
• Steven Soderbergh – Seks, kłamstwa i kasety wideo
• Nora Ephron – Kiedy Harry poznał Sally

1990–1999

1990: Bruce Joel Rubin – Uwierz w ducha
nominacje:

• Woody Allen – Alicja
• Barry Levinson – Avalon
• Peter Weir – Zielona karta
• Whit Stillman – Metropolitan

1991: Callie Khouri – Thelma i Louise
nominacje:

• John Singleton – Chłopaki z sąsiedztwa
• James Toback – Bugsy
• Richard LaGravenese – Fisher King
• Lawrence Kasdan, Meg Kasdan – Wielki Kanion

1992: Neil Jordan – Gra pozorów
nominacje:

• Woody Allen – Mężowie i żony
• George Miller, Nick Enright – Olej Lorenza
• John Sayles – Wygrać z losem
• David Peoples – Bez przebaczenia

1993: Jane Campion – Fortepian
nominacje:

• Gary Ross – Dave
• Jeff Maguire – Na linii ognia
• Ron Nyswaner – Filadelfia
• Nora Ephron, David S. Ward, Jeff Arch – Bezsenność w Seattle

1994: Quentin Tarantino, Roger Avary – Pulp Fiction
nominacje:

• Woody Allen, Douglas McGrath – Strzały na Broadwayu
• Richard Curtis – Cztery wesela i pogrzeb
• Fran Walsh, Peter Jackson – Niebiańskie stworzenia
• Krzysztof Kieślowski, Krzysztof Piesiewicz – Trzy kolory. Czerwony

1995: Christopher McQuarrie – Podejrzani
nominacje:

• Randall Wallace – Braveheart. Waleczne serce
• Woody Allen – Jej wysokość Afrodyta
• Stephen J. Rivele, Christopher Wilkinson, Oliver Stone – Nixon
• Joss Whedon, Andrew Stanton, Joel Cohen, Alec Sokolow, John Lasseter, Pete Docter, Joe Ranft – Toy Story

1996: Joel i Ethan Coen – Fargo
nominacje:

• Cameron Crowe – Jerry Maguire
• John Sayles – Na granicy
• Mike Leigh – Sekrety i kłamstwa
• Jan Sardi, Scott Hicks – Blask

1997: Ben Affleck, Matt Damon – Buntownik z wyboru
nominacje:

• Mark Andrus, James L. Brooks – Lepiej być nie może
• Paul Thomas Anderson – Boogie Nights
• Woody Allen – Przejrzeć Harry’ego
• Simon Beaufoy – Goło i wesoło

1998: Marc Norman, Tom Stoppard – Zakochany Szekspir
nominacje:

• Warren Beatty, Jeremy Pikser – Senator Bulworth
• Vincenzo Cerami, Roberto Benigni – Życie jest piękne
• Robert Rodat – Szeregowiec Ryan
• Andrew Niccol – Truman Show

1999: Alan Ball – American Beauty
nominacje:

• Charlie Kaufman – Być jak John Malkovich
• Paul Thomas Anderson – Magnolia
• M. Night Shyamalan – Szósty zmysł
• Mike Leigh – Topsy-Turvy

2000–2009

2010–2019

2020–2029