Osceola (wódz Seminolów)

Osceola
Ilustracja
Osceola na litografii z 1838
Imię i nazwisko urodzenia

Bill Powell

Data i miejsce urodzenia

ok. 1804
Tallassee, Alabama

Data i miejsce śmierci

30 stycznia 1838
Fort Moultrie, Karolina Południowa

Przyczyna śmierci

malaria

Portret Osceoli autorstwa George’a Catlina

Osceola, właśc. As-se-he-ho-lar lub Asi-yahola (ur. ok. 1804 w Tallassee, zm. 30 stycznia 1838 w Fort Moultrie) – północnoamerykański Indianin, wódz Seminolów[1] podczas ich drugiej wojny z białymi Amerykanami.

Życiorys

Osceola urodził się najprawdopodobniej w 1804 roku jako Bill Powell w wiosce narodu Krików, Talisi w dzisiejszej Alabamie. Jego matka, Polly Coppinger, była półkrwi Indianką[2], za ojca uważany był biały handlarz William Powell, chociaż część historyków kwestionuje ten pogląd, zaprzeczał temu również sam Osceola w dorosłym życiu[3]. Wychowywał się wraz z rodzeństwem w matrylinearnej kulturze narodu swej matki. W 1814 roku, po przegranej i śmierci Tecumseha, którego wspierali także Krikowie, musieli oni pod naporem zwycięskich białych Amerykanów przenieść się na Florydę, gdzie dołączyli do osiadłych tam współplemieńców i blisko z nimi spokrewnionych Seminolów[4]. U mieszkających na Florydzie Indian znajdowali również schronienie murzyńscy niewolnicy zbiegli z plantacji, sam Osceola miał murzyńską żonę, a w wojnach u boku czerwonoskórych brali udział także czarnoskórzy wojownicy[5].

Na początku lat 30. XIX wieku, działając na mocy Indian Removal Act, władze amerykańskie zawarły z Seminolami traktaty w Payne's Landing (1832) i Fort Gibson (1833). Zgodnie z ich ustaleniami Indianie mieli zostać przesiedleni na zachód, na obszar Terytorium Indiańskiego. Jedynie część plemienia zastosowała się do postanowień traktatów; większość, w tym główni wodzowie oraz młodzi wojownicy byli temu przeciwni[6]. Jednym z aktywniejszych opozycjonistów był Osceola, który miał przebić egzemplarz traktatu z Payne's Landing własnym nożem. Ten epizod, prawdopodobnie niemający miejsca w rzeczywistości, przeszedł do legendy[7].

W 1834 roku agentem rządu, odpowiedzialnym za przesiedlenie Seminolów, został Wiley Thompson[8]. Zapowiedział on pozbawienie władzy tych wodzów, którzy sprzeciwiali się opuszczeniu Florydy. Uwięził na pewien czas Osceolę, uwalniając go dopiero po wymuszeniu na nim zgody na warunki traktatu z Payne's Landing[9]. W listopadzie 1835 roku grupa wojowników pod dowództwem Osceoli zamordowała jednego z wodzów, Charliego Emathlę, zwolennika współpracy z białymi[10], 28 grudnia zaś w pobliżu Fortu King samego Thompsona[8] i sześciu innych białych[11]. To zdarzenie wraz z mającą miejsce tego samego dnia tzw. masakrą Dade'a (grupa wojowników wybiła niemal do nogi ponadstuosobowy oddział żołnierzy amerykańskich zmierzających z Fort Brooke do Fort King[12]), stało się przyczyną wybuchu drugiej wojny Seminolów z białymi[13].

Przez kolejne dwa lata Osceola na czele wojowników odniósł szereg sukcesów w potyczkach z wojskami amerykańskimi, dowodzonymi początkowo przez generała Winfielda Scotta, później gubernatora Florydy Richarda K. Calla, a następnie generała Thomasa Jesupa[9][14]. Dopiero ten ostatni dzięki swoim zdecydowanym działaniom zaczął odwracać losy wojny, zmuszając część walczących Indian do zawieszenia broni i dołączenia do przesiedlonych współplemieńców. W październiku 1837 roku zaprosił grupę wodzów z chorym już wówczas na malarię Osceolą na rozmowy do Fort Payton. Tam 21 października zostali pochwyceni, mimo przybycia pod białą flagą jako parlamentariusze[14].

Osceola został osadzony w Fort Marion, zaś po udanej ucieczce części wojowników, w grudniu przeniesiony do Fort Moultrie w Karolinie Południowej. Uwięzionego wodza odwiedziło między innymi kilku znanych rysowników, w tym George Catlin, prosząc go o pozowanie[15]. Uwięzienie pogorszyło stan zdrowia Osceoli, który zmarł 30 stycznia 1838 roku[11] i został pochowany w forcie[9].

Wojskowy chirurg, Frederick Weedon, zabalsamował i zachował jego głowę jako osobliwość. Po wielu latach, za pośrednictwem doktora Valentine'a Motta, trafiła do muzeum chirurgii w Nowym Jorku i prawdopodobnie zaginęła podczas pożaru w 1865 roku[9][16]. W 1967 roku na terenie dawnego Fort Moultrie odkryto grób zawierający bezgłowy szkielet, uznany za szczątki Osceoli[17].

Postać Osceoli przeszła do legendy, inspirując wielu twórców. Została upamiętniona w literaturze, sztuce, muzyce i filmie, m.in. w Seminole (1953); także kilka miejscowości nosi jego imię[9]. W Silver Springs na Florydzie znajduje się pomnik Osceoli przebijającego sztyletem traktat z Payne's Landing.

Przypisy

  1. ↑ Osceola, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2017-10-05] (ang.).
  2. ↑ Patricia Riles Wickamn: Osceola's Legacy, s. 6.
  3. ↑ Rachel A. Koestler-Grack: Osceola, 1804–1838, s. 8–9.
  4. ↑ Rachel A. Koestler-Grack: Osceola, 1804–1838, s. 4, 7.
  5. ↑ Jerry Keenan: Encyclopedia of American Indian Wars 1492–1890, s. 160–162.
  6. ↑ Jerry Keenan: Encyclopedia of American Indian Wars 1492–1890, s. 204–205.
  7. ↑ Patricia Riles Wickamn: Osceola's Legacy, s. 14.
  8. ↑ a b Thompson, Wiley, (1781–1835), w: Biographical Dictionary of the United States Congress
  9. ↑ a b c d e Andrew K. Frank: Osceola [w:] Bruce M. Johansen, Barry M. Pritzker (red.): Encyclopedia of American Indian History. Volume I. Santa Barbara, CA: 2008. ISBN 978-1-85109-818-7, s. 808–810.
  10. ↑ Patricia Riles Wickamn: Osceola's Legacy, s. 15–16.
  11. ↑ a b Rachel A. Koestler-Grack: Osceola, 1804–1838, s. 29.
  12. ↑ Jerry Keenan: Encyclopedia of American Indian Wars 1492–1890, s. 65.
  13. ↑ Jerry Keenan: Encyclopedia of American Indian Wars 1492–1890, s. 205.
  14. ↑ a b Jerry Keenan: Encyclopedia of American Indian Wars 1492–1890, s. 206.
  15. ↑ Patricia Riles Wickamn: Osceola's Legacy, s. 28.
  16. ↑ Patricia Riles Wickamn: Osceola's Legacy, s. 163–200.
  17. ↑ Bernie McGovern (red.): Florida Alamnac 2007–2008. Gretna, LA: 2007. ISBN 978-1-58980-428-9, s. 115–116.

Bibliografia

  • Jerry Keenan: Encyclopedia of American Indian Wars 1492–1890. Santa Barbara, CA: 1997. ISBN 0-87436-796-4.
  • Rachel A. Koestler-Grack: Osceola, 1804–1838. Mankato, MN: 2003. ISBN 0-7368-1211-3.
  • Patricia Riles Wickamn: Osceola's Legacy. Tuscaloosa, AL: 2006 (Revised Edition). ISBN 978-0-8173-5332-2.

Media użyte na tej stronie

Osceola Kenney and Hall.jpeg
"OSCEOLA, A CHIEF OF THE SEMINOLE INDIANS. The most celebrated character in the Indian Wars of Florida. From a lithograph in McKenney and Hall, History of the Indian Tribes of North America, Philadelphia. 1838."
Osceola by Catlin.jpg
Autor: George Catlin , Licencja: CC BY 2.0
Oil on canvas portrait of Osceola (Os-ce-o-lá, "The Black Drink", a Seminole chief); original size without frame 78.4×65.6 cm.