Oset nastroszony
 | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | oset nastroszony |
| Nazwa systematyczna | |
| Carduus acanthoides L. Sp. pl. 2:821. 1753[3] | |
Oset nastroszony (Carduus acanthoides L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny astrowatych.
Rozmieszczenie geograficzne
Gatunek o pochodzeniu północno-śródziemnomorskim[4]. Jako gatunek zawleczony rozprzestrzenił się po świecie i obecnie występuje w całej Europie, Ameryce Północnej (USA i Kanada), Azji, Nowej Zelandii i w niektórych regionach Ameryki Południowej i Afryki[5]. W Polsce pojawił się już w epoce żelaza i ma status archeofita. Jest dość częsty, szczególnie w południowej i środkowej części kraju[4].
Morfologia
- Łodyga
- Wzniesiona, prosta, sztywna,o wysokości do 100, a czasami nawet do 150 cm. Jest przerywano-kolczasto oskrzydlona[4].
- Liście
- Mają podługowaty lub podługowatolancetowaty zarys, są pierzastodzielne lub pierzastosieczne, silnie kłujące, na brzegach posiadające duże, jasne kolce. Górna powierzchnia naga lub słabo owłosiona, dolna silniej, zwłaszcza na nerwach. Nigdy nie są kutnerowate[4].
- Kwiaty
- Zebrane w dość duże jajowate i wzniesione koszyczki, wyrastające na krótkich szypułkach pojedynczo lub po kilka blisko siebie. Szypułki koszyczków są oskrzydlone. Listki okrywy o szerokości do 2,5 mm, zwężające się od nasady i odstające na boki, kłujące. Dno koszyczka ze szczeciniastymi plewinkami. Wszystkie obupłciowe, kwiaty rurkowate, purpurowoczerwone[6]. Korona 5-dzielna[4].
- Owoc
- Drobno kropkowane niełupki długości 2,5-3,5 mm z puchem kielichowym o długości 10-13 mm składającym się z pojedynczych, szczecinkowatych włosków zrośniętych w pierścień[4][6].
.jpg) Pęd jednoroczny |  Pęd dwuletni |  Koszyczek |  Owoc |  Liść |
Biologia i ekologia
- Rozwój
- Roślina dwuletnia, hemikryptofit[4]. Kwitnie od lipca do września, kwiaty przedprątne i owadopylne[7]. Owoce rozsiewane przez wiatr.
- Siedlisko
- Siedliska ruderalne i segetalne: przydroża, ugory, gruzowiska, tereny kolejowe, obrzeża lasów i zarośli, pola uprawne i pastwiska. Roślina światłolubna i ciepłolubna[4]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Carduetum acanthoidis i gatunek wyróżniający dla Ass. Onopordetum acanthii[8].
- Genetyka i zmienność
- Liczba chromosomów 2n = 22. Tworzy mieszańce z ostem kędzierzawym (C. x leptocephalus Peterm) i ostem zwisłym[9].
- Oddziaływania międzygatunkowe
- Na ostach pasożytuje wiele gatunków grzybów. M.in. są to: Golovinomyces cichoracearum wywołujący mączniaka prawdziwego astrowatych, Puccinia calcitrapae wywołujące rdze, Microbotryum cardui, Ramularia cirsii, Ramularia cynarae emend, Nodulosphaeria cirsii[10].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ The International Plant Names Index [dostęp 2018-02-16].
- ↑ a b c d e f g h Barbara Sudnik-Wójcikowska: Rośliny synantropijne. Warszawa: Multico, 2011. ISBN 978-83-7073-514-2. OCLC 948856513.
- ↑ Discover Life Maps [dostęp 2018-02-16].
- ↑ a b Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986, s. 198. ISBN 83-02-00607-6.
- ↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, A preliminary checklist of micromycetes in Poland. Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4
Identyfikatory zewnętrzne:
- African Plant Database: 222230
- BioLib: 41330
- EoL: 469125
- Flora of China: 200023606
- Flora of North America: 200023606
- FloraWeb: 1119
- GBIF: 3114643
- INaturalist: 76006
- IPNI: 188363-1
- ITIS: 35785
- NCBI: 416131
- The Plant List: gcc-75856
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:188363-1
- Tropicos: 2701973
- USDA PLANTS: CAAC
Media użyte na tej stronie
Carduus acanthoides 3-eheep (5097236397).jpg
Autor: Superior National Forest, Licencja: CC BY 2.0
Carduus_acanthoides_3-eheep
Autor: Superior National Forest, Licencja: CC BY 2.0
Carduus_acanthoides_3-eheep
Carduus acanthoides sl5.jpg
Autor: Stefan.lefnaer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Leaf (bottom side)
Autor: Stefan.lefnaer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Leaf (bottom side)
Taxonym: Carduus acanthoides ss Fischer et al. EfÖLS 2008 ISBN 978-3-85474-187-9
Location: Jedlersdorf rail station, Vienna-Floridsdorf - ca. 160 m a.s.l.
20110702Carduus acanthoides2.jpg
Autor: AnRo0002, Licencja: CC0
Weg-Distel (Carduus acanthoides) in Hockenheim
Autor: AnRo0002, Licencja: CC0
Weg-Distel (Carduus acanthoides) in Hockenheim
Carduus acanthoides sl12.jpg
Autor: Stefan.lefnaer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Fruit with pappus
Autor: Stefan.lefnaer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Fruit with pappus
Taxonym: Carduus acanthoides ss Fischer et al. EfÖLS 2008 ISBN 978-3-85474-187-9
Location: Neue Donau, Vienna-Floridsdorf - ca. 160 m a.s.l. (leg.: 2015-07-06)
Carduus acanthoides 02 by-dpc.jpg
Autor: David Perez, Licencja: CC BY 3.0
Ten plik został załadowany za pomocą narzędzia Commonist.
Autor: David Perez, Licencja: CC BY 3.0
Ten plik został załadowany za pomocą narzędzia Commonist.