Osiedle Adama

osiedle Adama

Fragment północnej części osiedla Adama
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Katowice
Dzielnica	Giszowiec
Data budowy	lata 80. XX wieku
Położenie na mapie Katowic Osiedle Adama
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Osiedle Adama
Położenie na mapie województwa śląskiego Osiedle Adama
50°13′01,8″N 19°04′22,4″E/50,217167 19,072889

Osiedle Adama − osiedle mieszkaniowe w Katowicach, na terenie jednostki pomocniczej Giszowiec, na południe od zabytkowego osiedla patronackiego. Zostało ono wybudowane w latach 80. XX wieku w związku z budową kopalni węgla kamiennego Staszic^[1]. Wcześniej, bo w II połowie XIX wieku na tym terenie funkcjonowała kopalnia Pepita^[2], a także znajdowało się odbudowane po II wojnie światowej lodowisko^[3]. Osiedle w 2007 roku liczyło około 2,9 tysięcy mieszkańców^[4].

Historia

Centralna część osiedla Adamna

Siedziba Miejskiego Przedszkola nr 91 z Oddziałami Integracyjnymi

Początki działalności w rejonie osiedla Adama związane są z kopalnią Pepita, w której wydobywano węgiel kamienny^[2]. Znajdowała się w rejonie obecnej ul. Adama^[5]. Została ona nadana 26 września 1855 roku, natomiast nie wiadomo, do kiedy prowadzono w niej wydobycie^[2]. Na północ od osiedla Adama, w latach 1907–1910 powstało osiedle patronackie Giszowiec, wybudowane z inicjatywy ówczesnego dyrektora generalnego spółki Georg von Giesches Erben – Antona Uthemanna^[6].

Na mapie z około 1921 roku, w północno-zachodniej części przyszłego osiedla, znajdowała się wozownia, do której docierało odgałęzienie linii kolei wąskotorowej. W latach 50 XX wieku w centralnej części przyszłego osiedla znajdowało się lodowisko^[7]. Lodowisko te po II wojnie światowej zostało odbudowane przez klub sportowy RKS Siła Giszowiec. Drużyna hokejowa Siły w 1946 roku została mistrzem Śląska i zdobyła trzecie miejsce w mistrzostwach Polski^[3].

Rozwój budownictwa mieszkaniowego w rejonie Giszowca, w tym osiedla Adama, związane jest z uruchomioną 20 lipca 1964 roku kopalnią węgla kamiennego Staszic^[1]. Wzrost liczby pracowników spowodował konieczność budowy nowego osiedla, dlatego zdecydowano o wyburzeniu zabytkowego osiedla Giszowiec, uratowane od całkowitej likwidacji w jednej trzeciej. Pierwsze bloki na osiedlu Adama, które były budowane poza terenem zabytkowego osiedla, powstały w 1980 roku. Przy ich budowie nie przyjęto zaleceń konserwatorskich, które wskazywało, by przy nowej zabudowie uwzględnić sąsiedztwo starych domów pod względem gabarytów zabudowy, a także by zachować istniejącą sieć ulic^[8]. W połowie lat 80 XX wieku powstały bloki przy ul. Adama 3, 5, 7, 9, 11, 13 i 15. Z lat 80. XX wieku pochodzi znaczna większość domów jednorodzinnych znajdujących się po zachodniej stronie ul. Adama, a także północny pawilon w środkowej części osiedla^[9]. W 1985 roku oddano do użytku przedszkole nr 91 na osiedlu^[10], a w latach 2000–2003 pawilony przy ul. Adama 1–1b^[9].

Na początku XXI wieku problemem osiedla Adama była rywalizacja pseudokibiców zwaśnionych klubów sportowych – GKS Katowice oraz KS Ruch Chorzów^[11]. Celem rozwiązania problemu a także by zapobiec dalszym aktom wandalizmu, mieszkańcy zgłosili do budżetu obywatelskiego projekt zakładający budowę monitoringu na osiedlu. Po wygraniu w głosowaniu, na początku sierpnia 2016 roku miasto Katowice ogłosiło przetarg na montaż pięciu kamer miejskiego monitoringu w rejonie ulicy Adama. Prace nad ich instalacją wykonano do końca roku^[12][13]. 2 października 2019 roku ogłoszono przetarg na przebudowę i rozbudowę oświetlenia ulicznego na osiedlu Adama, które również zostało zrealizowane w ramach budżetu obywatelskiego^[14].

Charakterystyka

Siedziba Śląskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa

Osiedle Adama znajduje się w południowej części jednostki pomocniczej Giszowiec, wzdłuż ulicy Adama. Ulica ta krzyżuje się na północy z ulicą Górniczego Stanu oraz ulicą Przyjazną. Na południu łączy osiedle z dzielnicą Wesoła w Mysłowicach^[15]. Jest do droga klasy lokalnej^[16]. Najbliższy przystanek autobusowy zlokalizowany jest na ulicy Przyjaznej i ulicy Górniczego Stanu – Giszowiec Przyjemna, z którego odjeżdżają autobusy na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego. W listopadzie 2020 roku odjeżdżało z niego 8 linii autobusowych ze stanowiska 1, z drugiego stanowiska 9. Łączyły one osiedle Adama z większością dzielnic Katowic, a także z sąsiednimi miastami, w tym z Mikołowem, Mysłowicami i Siemianowicami Śląskimi^[17].

Budynki na osiedlu Adama są w zarządzie Administracji Staszic, będącej częścią Śląsko-Dąbrowskiej Spółki Mieszkaniowej^[18]. Osiedle to w skali całych Katowic charakteryzuje się największą intensywnością zabudowy^[19].

Na osiedlu, przy ulicy Adama 1b zlokalizowane jest Biuro Śląskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa^[20], a przy ulicy Adama 33 zlokalizowane jest Miejskie Przedszkole nr 91 z Oddziałami Integracyjnymi przy Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 13 w Katowicach^[21]. Poza tym zlokalizowane są tu przedsiębiorstwa różnego typu, w tym sklepy spożywcze^[15] czy oddział PKO Banku Polskiego^[22]. Wierni rzymskokatoliccy są zrzeszeni w parafii św. Stanisława Kostki^[23].

Przypisy

Bibliografia

• AdamA. Frużyński AdamA., GrzegorzG. Grzegorek GrzegorzG., PiotrP. Rygus PiotrP., Kopalnie i huty Katowic, Katowice: Wydawnictwo „Prasa i Książka” Grzegorz Grzegorek, 2017, ISBN 978-83-63780-23-4  (pol.).
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice – II edycja. Część 1. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego, Załącznik nr 1 do uchwały nr XXI/483/12 Rady Miasta Katowice z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie uchwalenia „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice” – II edycja, Miasto Katowice, 2012  (pol.).
• JoannaJ. Tofilska JoannaJ., Giszowiec. Monografia historyczna, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2016, ISBN 978-83-64356-19-3  (pol.).