Osiedle Kochanowskiego (Toruń)

Osiedle Kochanowskiego
	Osiedle mieszkaniowe Torunia
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miasto	Toruń
Dzielnica	Bydgoskie Przedmieście
Data założenia	początek XIX wieku
Wysokość	56 m n.p.m.
Strefa numeracyjna	(+48) 056
Kod pocztowy	87-100
Tablice rejestracyjne	CT
	Położenie na mapie Torunia Osiedle Kochanowskiego
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Osiedle Kochanowskiego
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Osiedle Kochanowskiego
	53°00′43″N 18°34′35″E/53,011889 18,576444
	Portal Polska

Osiedle Kochanowskiego - jedno z prawobrzeżnych osiedli Torunia. Fragment najefektowniejszej i najbardziej bogatej w zabytki, obok Starówki, dzielnicy miasta.

Osiedle jest częścią dzielnicy Bydgoskie Przedmieście.

Pochodzenie nazwy osiedla

Toruń, domy z muru pruskiego przy ul. Bydgoskiej

Nazwę nadano w czasie rozbudowy osiedla w okresie międzywojennym, inspirowane patriotycznymi pobudkami promowania znanych polskich artystów i ludzi kultury.

Historia

Najwcześniejsze ślady bytności człowieka na tym obszarze sięgają neolitu - przy ul. Mickiewicza odkryto ślady kultury pucharów lejkowatych. W tamtym okresie osiedle miało charakter podmiejskich rezydencji oraz rozległych ogrodów.

Bydgoskie Przedmieście, ul. Sienkiewicza, atlant wspierający wykusz

W XIX wieku Osiedle Kochanowskiego stało się placem intensywnej zabudowy, dla przeżywającego rozkwit Torunia, któremu brakowało terenów pod inwestycje w ciasnej zabudowie średniowiecznej Starówki.

W roku 1884 na zachodnim skraju dzielnicy powstały koszary ułanów. Na przełom XIX i XX w. przypada gwałtowny rozwój budownictwa mieszkaniowego - powstała m.in.: zabudowa ulicy Mickiewicza (ówczesnej Mellienstrasse), przełom wieków to także okres powstania kompleksu koszar oraz budynków szkolnych przy dzisiejszej ul. Sienkiewicza (ówczesnej Schulstrasse i Pestalozzistrasse - pn. część ulicy).

16 maja 1891 r. Osiedle Kochanowskiego zostało połączone linią tramwajową z centrum Torunia - tu też ulokowano zajezdnię tramwajową. W okresie międzywojennym na terenie osiedla ulokowane zostały dwie z pięciu placówek dyplomatycznych Torunia (niemiecka i belgijska), natomiast w okresie okupacji hitlerowskiej w jednej z kamienic przy ul. Bydgoskiej mieścił się posterunek Gestapo.

W okresie PRL zabrano kamienice prawowitym właścicielom i przydzielono je osobom przypadkowym. Spowodowało to spore zaniedbania w utrzymaniu infrastruktury.

Charakter osiedla

Brama "Parku Cegielnia" w Toruniu

W przeważającej części są tu reprezentacyjne, zabytkowe secesyjne kamienice XIX-wieczne oraz rezydencje jednorodzinne, często o charakterze zabudowy szachulcowej (tzw. mur pruski). Po wojnie zabrano je prawowitym właścicielom i poprzez zarząd ADM oddano w użytkowanie rodzinom bezdomnym, przez co ich część uległa zniszczeniu i nie była modernizowana, niejednokrotnie nawet przez cały PRL.

Zabudowa zabytkowa jest częściowo uzupełniana nowymi kamienicami lub budynkami wielorodzinnymi, zazwyczaj o niższej zabudowie (2-3-piętrowe).

Południową część osiedla stanowi najstarszy publiczny Park Miejski w Polsce, założony w 1817 roku (niektóre źródła: 1822), z liczną architekturą parkowo-ogrodową (fontanny, ławeczki, staw z łabędziami, tor saneczkowy, tereny rekreacyjne nad Wisłą, ławka Schillera (na cześć niemieckiego pisarza epoki romantyzmu).

Infrastruktura

Popiersie Schillera z Ławki Schillera w Toruniu

Wnętrze zajezdni tramwajowej

Osiedle posiada szkoły, przedszkola, placówki handlowe, infrastrukturę rekreacyjną (Park Miejski w stylu angielskim). Dwa kościoły, jedna stacja benzynowa. Kilkanaście mniejszych placówek handlowych. Na zachodnim skraju osiedla budowane są trzy duże placówki handlowe z galeriami handlowymi:

na terenie po Stadionie Żużlowym (kapitał zachodni)
duże tereny po Polchemie (kapitał toruński)
Piotr i Paweł (na terenie po Polsporcie, kapitał polski)

Komunikacja:

autobusowa: MZK wzdłuż północnych granic osiedla.
tramwajowa: MZK wzdłuż północnych i południowych granic osiedla.
połączenia drogowe we wszystkich kierunkach m.in. drogami:
- 80 droga krajowa nr 80 w kier. Bydgoszczy
- 257 droga wojewódzka nr 257 (Toruń Przybyszewskiego-Toruń Wisła-Mała Nieszawka)

Na terenie osiedla znajduje się także Miejskie schronisko dla zwierząt, Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, stadnina koni oraz Caritas Toruń Diecezji Toruńskiej

Zabytki i atrakcje turystyczne

Toruń, dom na rogu Słowackiego i Matejki, ok. 1930

Detal zdobiący drzwi kamienicy przy ul. Konopnickiej

Siedziba Konsulatu Generalnego III Rzeszy w Toruniu dzisiaj (budynek w głębi)

Osiedle jest najbardziej, obok Starówki, wypełnionym zabytkami osiedlem w Toruniu.

Park Miejski - jeden z najstarszych parków miejskich (założony w 1817) i najstarszy o charakterze publicznym na obszarze Polski. Obejmuje 25 ha (z czego 0,5 ha to układ wodny), znajdująca się tu niegdyś restauracja Gustava Behrenda (4000 miejsc, muszla koncertowa) uchodziła za największe miejsce wycieczkowe w prowincji zachodniopruskiej. Wśród elementów architektury parkowej znajduje się:
- odrestaurowana ławka Schillera, upamiętniająca niemieckiego pisarza epoki romantyzmu
- staw z łabędziami
- rzadkie założenia parkowe o bogatej florystyce i charakterze parków angielskich
- elementy małej architektury, rzeźby
- tor saneczkowy
zajezdnia tramwajowa powstała po roku 1891, wielokrotnie rozbudowywana
kompleksy koszar (ul. Asnyka, Mickiewicza oraz Sienkiewicza)
dawny przytułek dla starców i sierot (Siechenhaus Wilhelm August Stiftung) z r. 1886 (ul. Sienkiewicza)
budynek dawnego szpitala obywatelskiego przy ul. Słowackiego
budynki mieszkalne (głównie okazałe kamienice czynszowe skupione wzdłuż ul. Mickiewicza) oraz wille zbudowane w technice szachulcowej (m.in. dom w typie tzw. Doppelhaus przy ul. Bydgoskiej 34/36)
szachulcowy budynek (ul. Bydgoska 26), w którym od roku 1921 działał pensjonat "Zofijówka" - mieszkali tu m.in.: Stanisław Przybyszewski, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Juliusz Osterwa
gmach Dyrekcji Okręgowej Lasów Państwowych przy ul. Mickiewicza, projektu K. Ulatowskiego
siedziby konsulatów innych państw w Toruniu:
- Konsulatu Generalnego Niemiec i III Rzeszy – przy ul. Bydgoskiej 34/36 oraz jego Wydziału Paszportowego przy Bydgoskiej 60
- Konsulat Królestwa Belgii - przy ul. Mickiewicza 20
wielu budowli w stylu modernistycznym

Galeria

Budynek Dyrekcji Okręgowej Lasów Państwowych, proj. Kazimierz Ulatowski
Dom szachulcowy przy ul. Konopnickiej 18
Domy szachulcowe przy ul. Bydgoskiej 40 i 34/36
Dom szachulcowy przy ul. Bydgoskiej 50/52
Ulica Sienkiewicza
Jeden z atlantów kamienicy przy ul. Sienkiewicza
Kamienice czynszowe przy ul. Mickiewicza 52, 54 i 56
Fragment fasady kamienicy przy ul. Mickiewicza 60
Jaszczur - detal kamienicy przy ul. Mickiewicza 60
Dom z lat 30. XX wieku na rogu ul. Słowackiego i Matejki
Średniowieczne fundamenty dworku w Ogrodzie Zoobotanicznym
Kołatka zdobiąca drzwi fachwerkowej willi
Nagrobek założyciela ogrodu botanicznego

Stare pocztówki

Skrzyżowanie ulic Konopnickiej (Parkstrasse) i Mickiewicza - pocztówka z pocz. XX w.
Ulica Bydgoska
ul. Mickiewicza przy skrzyżowaniu z Sienkiewicza
To samo miejsce po przeprowadzeniu linii tramwajowej (pocztówka błędnie podpisana jako "Wellienstrasse" - winno być "Mellien-")
Brama "Parku-Cegielnia"