Osiedle Przy Arce
_Przy_Arce_(view_from_N)%2c_Nowa_Huta%2c_Krakow%2c_Poland.jpg) Widok z północy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| Poprzednia nazwa | Osiedle Dąbrowszczaków |
| Data budowy | 1970–1973 |
| Architekt | Jadwiga Guzicka z zespołem |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 50°04′56″N 20°01′40″E/50,082222 20,027778 | |
Osiedle Przy Arce (do roku 1991 osiedle Dąbrowszczaków) – osiedle w Krakowie wchodzące w skład Dzielnicy XVI Bieńczyce, niestanowiące jednostki pomocniczej niższego rzędu w ramach dzielnicy.
Historia
Osiedle Przy Arce stanowi część Bieńczyc Nowych - założenia architektoniczno-urbanistycznego, w zamierzeniu stanowiącego rozbudowę dzielnicy Nowa Huta w kierunku północno-zachodnim. W 1959 roku w wyniku konkursu na projekt założenia wybrano koncepcję autorstwa warszawskiej architekt Jadwigi Guzickiej z zespołem w którym za projekt urbanistyczny odpowiadali Anna Basista i Jan Lewandowski a za architekturę budynków Kazimierz Chodorowski, Stefan Golonka oraz konstruktor dr inż. Tadeusz Kantarek[1][2][3]. Całe założenie było projektowane dla ok. 30 tys. mieszkańców - ok. 5,5 tys. na jednym osiedlu[1]. Cechuje je luźna zabudowa budynkami wolnostojącymi z przeważającą zabudową 5- i 11-kondygnacyjną. Główną osią zespołu urbanistycznego jest park Planty Bieńczyckie, wzorowane na Plantach Krakowskich, który spaja osiedla wchodzące w skład zespołu w jedną urbanistyczną całość. Wzdłuż parkowej osi zaplanowano obiekty użyteczności publicznej - szkoły, przedszkola, domy handlowe, domy kultury, biblioteki[1][3]. Oprócz Osiedla Przy Arce w skład Bieńczyc Nowych wchodzą jeszcze osiedla Strusia, Kalinowe, Na Lotnisku, Wysokie, Kazimierzowskie, Jagiellońskie, Niepodległości, Albertyńskie oraz Złotej Jesieni[1][3]. Realizacja zespołu urbanistycznego odbyła się w latach 1962-1979[3].
Usytuowanie i rozplanowanie
Nazwę przyjęto od pobliskiego kościoła zwanego Arką Pana. Osiedle leży w kwartale ulic: Kocmyrzowskiej, Andersa, Szajnowicza Iwanowa i Obrońców Krzyża. Sąsiaduje od wschodu z Placem Targowym w Bieńczycach, a od południowego zachodu z bazarem Tomex. Osiedle zamieszkuje kilka tysięcy mieszkańców. W jego skład wchodzi sześć bloków dziesięciopiętrowych i trzynaście bloków czterokondygnacyjnych.
Na os. Przy Arce są też duży plac zabaw dla dzieci pomiędzy blokami 2 a 5 oraz mniejszy za blokiem 2, których właścicielem jest SM „Jutrzenka”, Przedszkole Samorządowe nr 142, sklep spożywczy „Baśka”, apteka Niezapominajka oraz mniejsze punkty handlowe i usługowe. Centralnie przez osiedle przechodzą Planty Bieńczyckie, które ciągną się aż do granicy Dzielnicy XVI przy osiedlach Kalinowym i Strusia.
Przed blokiem nr 11, naprzeciwko kościoła Matki Bożej Królowej Polski (Arki Pana), został postawiony pomnik poświęcony Bogdanowi Włosikowi oraz pozostałym ofiarom stanu wojennego. Bogdan Włosik zginął nieopodal pomnika, zastrzelony przez kapitana SB podczas zamieszek 13 października 1982 roku.
Rzeźba
Bloki czteropiętrowe 9, 10, 11, 16 i 18 w północno-wschodniej części osiedla
Wnętrza osiedla, blok os. Przy Arce 2
Bloki dziesięciopiętrowe we wschodniej części osiedla
Bloki czteropiętrowe 22 i 24
Wnętrze osiedla
os. Przy Arce 5
Bibliografia
- Ryszard Dzieszyński, Jan L. Franczyk Encyklopedia Nowej Huty, Wydawnictwo Towarzystwa Słowaków w Polsce 2006, ISBN 978-83-7490-060-7
Przypisy
- ↑ a b c d Nowa Huta Architektoniczny portret miasta drugiej połowy XX wieku. Kraków: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida, 2018, s. 107, 110. ISBN 978-83-948244-3-3.
- ↑ Bieńczyce - założenie urbanistyczne. W: Krakowski Szlak Modernizmu [on-line]. [dostęp 2019-06-28].
- ↑ a b c d Bieńczyce osiedla mieszkaniowe i Planty Bieńczyckie. W: Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Kraków [on-line]. [dostęp 2020-05-02].
Media użyte na tej stronie
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Kraków. Punkty graniczne mapy:
- N: 50.15 N
- S: 49.95 N
- W: 19.76 E
- E: 20.26 E
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Osiedle Przy Arce w Krakowie, widok dziesięciopiętrowego bloku nr 2 od strony wschodniej i wnętrza osiedla.
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Osiedle Przy Arce w Krakowie, bloki czteropiętrowe 22 i 24, widok od wschodu.
Autor: Zygmunt Put Zetpe0202, Licencja: CC BY-SA 4.0
Osiedle Przy Arce (widok z płn), Nowa Huta, Kraków
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Osiedle Przy Arce w Krakowie w Dzielnicy XVI Bieńczyce. Wnętrze osiedla, blok 5, widok od południa.
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Osiedle Przy Arce w Krakowie, widok bloków czteropiętrowych w północno-wschodniej części osiedla nr 9, 10, 11, 16, 18 od strony zachodniej.
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Osiedle Przy Arce w Krakowie, bloki dziesięciopiętrowe 13, 15, 17 i 19 we wschodniej części osiedla, widok od zachodu.
%2cNowa_Huta%2cKrak%c3%b3w%2cPoland.jpg)
Autor: Zygmunt Put Zetpe0202, Licencja: CC BY-SA 4.0
Osiedle Przy Arce, Nowa Huta, Kraków. Na pierwszym planie rzeźba plenerowa Rozkwitająca; autor: Józef Sękowski, 1976.