Osiedle galeriowców na Zawadach
| ||
| Państwo |  Polska | |
|---|---|---|
| Miasto | Poznań | |
| Dzielnica | Zawady | |
Położenie na mapie Poznania  | ||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | ||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | ||
 52°24′55,66″N 16°57′34,56″E/52,415460 16,959600 | ||
Osiedle galeriowców na Zawadach – awangardowe, modernistyczne osiedle robotnicze w Poznaniu, zlokalizowane na Zawadach (ul. Zawady 2/4 i 6/8 oraz Chlebowa 1/7).
Historia i architektura
Zespół składa się z trzech czterokondygnacyjnych bloków mieszkaniowych, ustawionych prostopadle do ul. Zawady (przód kompleksu) i Chlebowej (na tyłach). Osiedle zrealizowano dla złagodzenia głodu mieszkaniowego, jaki trawił gwałtownie rozwijające się miasto w drugiej połowie lat 30. XX w., po zakończeniu Wielkiego kryzysu. Osiedle realizowało modernistyczne postulaty Bauhausu i zalecenia Towarzystwa Osiedli Robotniczych. Towarzystwo było organizacją ogólnopolską mającą na celu podniesienie jakości mieszkań i osiedli robotniczych przy optymalizacji kosztów ich budowy i utrzymania. Związane było ze skrajnie modernistycznymi teoriami Bruno Tauta. Organizacja poszukiwała (m.in. w drodze konkursów architektonicznych) modeli domów typowych, które można by realizować na skalę masową.
Całość założenia zbudowano w latach 1935-1939 według projektu Jerzego Tuszowskiego, po odrzuceniu z nieznanych przyczyn pierwszego, bardziej konserwatywnego projektu Władysława Czarneckiego z lat 1928-1930[1].
Obiekty posiadają charakterystyczne galerie, z których wchodziło się do mieszkań i na ulokowane w osobnych pionach, klatki schodowe. Z uwagi na taką konstrukcję, konieczne było zoptymalizowanie naświetlenia izb, a zatem ustawienie domów na osi północ-południe (okna na wschód), zrezygnowanie z podwórek i zapewnienie dużego udziału terenów zielonych. Taka modernistyczna organizacja zabudowy była przeciwstawieniem się, najczęściej bardziej tradycyjnym, realizacjom osiedli komunalnych w mieście, w tym tego samego architekta (np. Osiedle socjalne na Zagórzu czy Osiedle robotnicze na Górczynie). Było to ostatnie osiedle pobudowane w Poznaniu przed II wojną światową.
Metraż mieszkań wynosił do 38 m², posiadały one węzły sanitarne. Na poddaszach przewidywano wspólne pralnie i suszarnie, a pomiędzy domami place zabaw. Schemat izb był prosty i powtarzalny.
Obecnie zespół wpisany jest do rejestru zabytków i stanowi dobry przykład międzywojennej, awangardowej architektury miejskiej.
Komunikacja
Dojazd zapewniają tramwaje i autobusy MPK Poznań - linie 7, 173, 185, 312, 320, 321, 323, 341, 342 - do przystanku/pętli Zawady lub przystanku Koronkarska.
Zobacz też
- osiedle galeriowców na Komandorii – podobne poznańskie osiedle z lat 30. XX w. (w pobliżu),
- domy szkieletowe na Zawadach w Poznaniu – w bezpośrednim sąsiedztwie,
- osiedle socjalne na Zawadach w Poznaniu – w bezpośrednim sąsiedztwie,
- budynek Pebeco w Poznaniu – inny modernistyczny obiekt w pobliżu.
Przypisy
- ↑ Hanna Grzeszczuk-Brendel, Gabriela Klause, Domy socjalne na Zawadach, w: Kronika Miasta Poznania, nr 2/2002, s.193,196, ISSN 0137-3552
Bibliografia
- Hanna Grzeszczuk-Brendel, Gabriela Klause, Domy socjalne na Zawadach, w: Kronika Miasta Poznania nr 2/2002, s.188-203, ISSN 0137-3552
- Dorota Matyaszczyk, Kilka uwag o kształtowaniu przestrzeni i budownictwie na Głównej i Zawadach , w: Kronika Miasta Poznania nr 2/2002, ISSN 0137-3552
- Atlas architektury Poznania, Janusz Pazder (red.), Aleksandra Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 328, ISBN 978-83-7503-058-7, OCLC 316600366.
- Kazimierz Sobkowicz, Architekci wielkopolscy - biogramy - dzieła - stowarzyszenia, cz.I, lata 1886-1939, wyd. Oddziału Poznańskiego Stowarzyszenia Architektów Polskich, Poznań, 1988, s.134, ISBN 83-00-02480-8
- Poznań - atlas aglomeracji, wyd. CartoMedia/Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2008, ISBN 978-83-7445-018-8
| Części miasta | |
|---|---|
| Osiedla mieszkaniowe | |
| Atrakcje turystyczne |
|
| Tereny zielone |
|
| Ulice i place | |
| Mosty | |
| Miejsca kultu religijnego | |
| Pozostałe |
- Portal:Poznań
- Wikiprojekt:Poznań
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.70 N
- S: 51.05 N
- W: 15.68 E
- E: 19.19 E
(c) Diego Delso, CC BY-SA 4.0
Poznan Cathedral, Poznan, Poland
 Ta fotografia przedstawia zabytek wpisany do rejestru zabytków pod numerem ID 654231.
|
Autor:
Oskarro. © użytkownicy OpenStreetMap.
Copyright użytkownicy UMP-pcPL., Licencja: CC BY-SA 2.0Mapa lokalizacyjna Poznania
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kolonia robotników kolejowych Spar- und Bauverein w Poznaniu ul. Hutnicza/28 Czerwca 1956 (1913r.). Wnętrze.